BUTKIEWICZ ANDRZEJ, działacz opozycji demokratycznej
ANDRZEJ BUTKIEWICZ (30 VI 1955 Nidzica – 7 III 2008 Norton koło Bostonu, USA), działacz opozycji demokratycznej. Syn Witolda i Danuty z domu Marcinkowskiej. W 1974 zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej w Suwałkach, po której podjął studia na Wydziale Ekonomiki Transportu Morskiego Uniwersytetu Gdańskiego (UG). W 1978, będąc na trzecim roku, z powodu niezaliczenia egzaminów, został skreślony z listy studentów. Do czasu wyjazdu z Polski w 1982 kontynuował studia w trybie zaocznym.
Po skreśleniu z listy studentów UG, w latach 1978–1980 pracował początkowo jako zaopatrzeniowiec w Wojewódzkim Urzędzie Pocztowym w Gdańsku, po kilku miesiącach w Zarządzie Portu Gdańsku na etacie ekspedytora. W tym samym czasie zaangażował się w działalność opozycyjną w Trójmieście, współpracował m.in. z Bogdanem Borusewiczem, Krzysztofem Wyszkowskim, Błażejem Wyszkowskim, Andrzejem Gwiazdą, Piotrem Kapczyńskim. Na potrzeby organizowanych spotkań udostępniał swoje mieszkanie przy ul. św. Ducha, był drukarzem i kolporterem wydawnictw sygnowanych przez Studenckie Komitety Solidarności Wyższych Uczelni Trójmiasta, Komitet Samoobrony Społecznej KOR i Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża (WZZW) (do których należał).
W Sierpniu ’80 był uczestnikiem strajku w Stoczni Gdańskiej i Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. W tym drugim zakładzie uruchomił, wraz z m.in. bratem Maciejem, wcześniej z rozmysłem uszkodzoną powielarnię zakładową. Na prośbę Andrzeja Kołodzieja, głównego organizatora i szefa strajku w Stoczni im. Komuny Paryskiej, prowadził prace Wolnej Drukarni Stoczni Gdynia. Od września 1980 pracował w drukarni Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, wspólnie z innymi drukarzami z czasów WZZW, m.in. Tomaszem Wojdakowskim i Lechem Zborowskim, organizował jej pracę.
W pierwszych dniach września 1980 uczestniczył także w dwóch–trzech spotkaniach byłych działaczy WZZW, którzy zmierzali do odwołania Lecha Wałęsy z funkcji przewodniczącego NSZZ, z powodu jego rzekomej uległości wobec władz PRL. Być może ten fakt spowodował, że do pracy drukarni MKZ pod jego kierunkiem sporo uwag mieli działacze Prezydium MKZ, a następnie Zarządu Regionu Gdańskiego. Chodziło m.in. o nieodpłatne przekazywanie materiałów poligraficznych (matryc, farb itp.) należących do Związku na rzecz ugrupowań opozycyjnych, czy też równie nieodpłatne drukowanie na maszynach związkowych wydawnictw opozycyjnych. Efektem kryzysu w relacjach zawodowych na linii MKZ/ZRG – drukarze było siłowe wyprowadzenie 16 IX 1981 pracowników związkowej poligrafii z pomieszczeń drukarni. Wraz z innymi protestującymi drukarzami został wysłany na trzytygodniowy urlop i już nie powrócił (nie został przywrócony) do pracy w powielarni.
Po wprowadzeniu stanu wojennego (13 XII 1981) został internowany w ośrodku odosobnienia w Strzebielinku, skąd wyszedł na wolność 16 X 1982. Niemal natychmiast złożył podanie do Komendanta Wojewódzkiego MO w Gdańsku z prośbą o wydanie zgody na wyjazd na pobyt stały do USA z powodów politycznych. W grudniu 1982 wyjechał do RFN, w styczniu 1983 do USA.
Odznaczony został pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008) i Krzyżem Wolności i Solidarności (2018). Od sierpnia 1979 rozpracowywany był przez Wydział III KW MO w Gdańsku w ramach SOR kryptonim Zecer.
