FABRICIUS VINCENTIUS, rajca
| < Poprzednie | Następne > |
VINCENTIUS FABRICIUS (7 IX 1612 Hamburg – 11 IV 1667 Warszawa), syndyk miejski, rajca Głównego Miasta Gdańska. Syn kupca Petera Schmidta i Elisabeth Meyers. Uczeń gimnazjum w Hamburgu, od 1631 studiował w Lipsku, następnie w Lejdzie, gdzie zmienił nazwisko ze Schmidt na zlatynizowane Fabricius i zyskał sławę świetnego poety. Jego naukowe zainteresowania obejmowały dziedziny od medycyny po prawo.
Od 1635 przebywał na dworze książęcym w Tondern w Jutlandii, następnie odwiedził Kolonię (1636), Utrecht (1638; w Amsterdamie wydano zbiór jego utworów poetyckich Vincentii Fabricii poemata ... Accessit Pransus paratus, sive Satira in poetas, & eorum contemptores (Amstelodami 1638), Hamburg, Anglię (w tym Londyn), Francję (1639), Włochy (1640), kończąc podróż edukacyjną uzyskaniem licencjatu z prawa w Bourges (1641). W 1643–1644 był doradcą księcia-biskupa Lubeki Jana X w Eutin.
W Gdańsku 4 XI 1644 został syndykiem. W 1645 obecny był przy negocjacjach pokojowych między Danią i Szwecją w Brömsebroe, uzyskał wówczas dla Gdańska swobodę handlu w obu tych krajach. Podczas „potopu” szwedzkiego (1650-1660) prowadził negocjacje z księciem-elektorem brandenburskim Fryderykiem Wilhelmem I, był przedstawicielem Gdańska w trakcie rokowań pokojowych w Oliwie w 1660. Od 1666 rajca, w 1667 wysłany został do Warszawy na obrady Sejmu Rzeczpospolitej, zmarł w trakcie tej misji.
Piastowane stanowisko i związane z nim ciągłe wyjazdy przeszkadzały mu w pracach literackich, tylko sporadycznie układał okolicznościowe wiersze. W lutym 1646 wygłosił w klasztorze cystersów w Oliwie (opublikowaną) mowę powitalną po łacinie na cześć Ludwiki Marii Gonzagi, która przybyła do Polski z Francji jako narzeczona króla polskiego Władysława IV (Oratio Vincentii Fabritii syndici Gedan. ad Ludovicam Mariam Pol. Reg. qua ipsam, ut civitatem Gedanensem visitare dignaretur, totius Civitatis nomine inuitat, in coenobio Gedanensi). W 1656 witał specjalną łacińską mową (Ad Joan. Casimirum cum post restauratas aliquatenus Poloniae..., Gedani 1656) w imieniu Rady Miejskiej króla polskiego Jana Kazimierza, któremu wręczył także klucze do miasta. Autor rozprawy o sejmach polskich De comitiis Polonorum. Jeden z jego utworów (wraz z siedmioma tekstami innych autorów) został zamieszczony – po dedykacji i wstępie dzieła – w pracy Jana Heweliusza Selenographia.
Protektor wielu młodych gdańszczan, między innymi Johanna Nixdorffa. Od 1641 był żonaty z Angelą, córką hamburskiego lekarza i literata Johannesa Westhoviusa (Johannes Westhoff). Wraz z teściem wpisał się do sztambucha Albi Morsiani erudyty i podróżnika Joachima Morsiusa (1593–1643). Ojciec rajcy Friedricha Fabriciusa, który między innymi przejął po nim znaczącą bibliotekę i był wydawcą ojcowskiej korespondencji oraz drobniejszych utworów.
Bibliografia:
Kruszczyński Tadeusz, Fabricius Wincenty, w: Polski Słownik Biograficzny , t. 6, 1948, s. 342.
Nadolski Bronisław, Syndyk gdański Wincenty Fabricius w świetle swej biografii, poezji i korespondencji, „Rocznik Gdański”, t. 21, 1962, s. 211-223.
