POROZUMIENIE GDAŃSKIE
| < Poprzednie | Następne > |
POROZUMIENIE GDAŃSKIE (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród 4 porozumień podpisanych latem 1980 roku przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża.
W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego ( NSZZ „Solidarność”). Porozumienie gdańskie gwarantowało między innymi prawo do strajku, bezpieczeństwo dla uczestników strajku, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych, przywrócenie do pracy osób zwolnionych po grudniu 1970 i czerwcu 1976 oraz radiową transmisję mszy świętej.
Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem Andrzeja Gwiazdy – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący Lech Wałęsa; zastępcy przewodniczącego: Andrzej Kołodziej i Bogdan Lis; członkowie: Lech Bądkowski, Wojciech Gruszecki, Stefan Izdebski, Jerzy Kmiecik, Zdzisław Kobyliński, Henryka Krzywonos, Stefan Lewandowski, Alina Pienkowska, Józef Przybylski, Jerzy Sikorski, Lech Sobieszek, Tadeusz Stanny, Anna Walentynowicz, Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku Tadeusz Fiszbach i wojewoda gdański Jerzy Kołodziejski).
Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po roku 1981. Władze komunistyczne zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 stan wojenny.
