JORDAN von VEHREN, komtur gdański

Wersja z 17:21, 23 sie 2022

JORDAN VON VEHREN (XIV wiek), komtur gdański w latach 1333–1334. Po śmierci komtura Albrechta von Ore w bitwie pod Płowcami powstał na godności komtura gdańskiego dłuższy wakat. Urząd nie był obsadzony jeszcze 17 II 1333 (półtora roku po bitwie), kiedy w Malborku wielki mistrz Luther von Braunschweig nadał gdańskiemu szpitalowi św. Ducha wieś Szadółki wraz z sądownictwem, ale z wyjątkiem miru drogowego, należącego – jak głosił dokument wielkiego mistrza – „zwyczajowo do komtura gdańskiego, którego teraz nie ma, ale który za jakiś czas będzie”. Tak długi wakat tłumaczyć można trwającą nadal wojną polsko-krzyżacką, zakończoną rozejmem dopiero w sierpniu 1332.

Jako komtur 2/3 VI 1333 był świadkiem dokumentów wielkiego mistrza i Stanisława, opata klasztoru cystersów w Oliwie, dotyczących wymiany dóbr klasztornych w odległych Swornegaciach koło Chojnic na dwie krzyżackie wsie położone bliżej klasztoru: Darżlubie i Domachowo pod Puckiem. 13 I 1334 w Gdańsku potwierdził przebieg granic między dobrami rycerza Bożeja z Brzyna i Godętowa nad Jeziorem Żarnowieckim a dobrami cysterek z Żarnowca. 2 II 1334 zezwolił na lokację na prawie chełmińskim wsi Zakoniczyn, rozpoczął też prace nad budową Kanału Raduni. 25 IV 1334 w Gdańsku potwierdził działającemu w dobrach norbertanek żukowskich lokatorowi Konradowi ze Schwerinu zakup trzeciej części wsi Zawory w ziemi chmieleńskiej. 11 VI 1334 w Gdańsku wystawił dokument potwierdzający sprzedaż przez rycerzy Hieronima, Domisława i Sulisława dóbr Maszewko Jeszkowi z Kleszczewa. W bliżej nieznanym momencie przekazał do lokacji mieszczaninowi gdańskiemu Mikołajowi von Horden wyspę zwaną Moderstranz na Żuławach (na obszarze obecnego Mokrego Dworu).

10 XI 1334 w Grudziądzu, w obecności papieskiego nuncjusza Gelharda de Chartres, biskupa włocławskiego Macieja z Gołańczy i biskupa chełmińskiego Ottona, wielkiego mistrza Luthera von Braunschweig, wielkiego marszałka Dytrycha, komturów: grudziądzkiego – Zygfryda, toruńskiego – Marquarda, gdańskiego – Johanna i gniewskiego – Rudigera, mieszkańcy Pomorza należący do diecezji włocławskiej (rycerze, mieszczanie, sołtysi i chłopi) na wezwanie wielkiego mistrza przyrzekli płacić w przyszłości należne papieżowi świętopietrze. Wedle kwitującego odbiór zaległego świętopietrza 15 VIII 1335 papieża Benedykta XII do powyższego dokumentu komtur gdański przywiesił swoją pieczęć. Dokument przetrwał wpisany do regestów papieskich i zapewne podczas tego wpisywania popełniono błąd w imieniu komtura gdańskiego, mylnie notując Johanna zamiast Jordana. Mniej prawdopodobne, że istniał komtur gdański Johann, choć wykluczać tego z całą stanowczością nie można.

Jordan zapoczątkował organizację kancelarii komturstwa gdańskiego, w której skład wchodził notariusz i tłumacz, konieczny w kontaktach z pomorską ludnością. W siedzibie konwentu (na grodzie gdańskim) powstało scriptorium, czyli wydzielone miejsce, w którym spisywano listy i dokumenty, gromadzono materiały archiwalne, zatrudniono przygotowanych do tych zadań pracowników, będących w każdej chwili do dyspozycji komtura. Eliminowało to na przykład konieczność szukania wprawnej osoby do sporządzania dokumentu w gronie jego odbiorców, umożliwiając znacznie lepszą kontrolę całości procesu wystawiania aktów. BŚ