TARG SIENNY
(uzupełnienia_BŚ_) |
(uzupełnienia BŚ (e-mail z 20.02.2018)) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Targ_Sienny.JPG|thumb|Targ Sienny, początek XX wieku]] | [[File:Targ_Sienny.JPG|thumb|Targ Sienny, początek XX wieku]] | ||
| − | '''TARG SIENNY''' (Heumarkt), historycznie należący do [[NOWE OGRODY | Nowych Ogrodów]]. Początkowo południowo-zachodnia część dużego placu przed [[BRAMA WYŻYNNA | Bramą Wyżynną]] przy ostatnim odcinku traktu wiodącego z południa, zbiegającego się przed głównym wjazdem w mury miasta z traktami z północnego wschodu (obszar obecnego [[TARG RAKOWY | Targu Rakowego]]). Miejsce handlu końmi i bydłem. W 1617 roku zwany Targiem Końskim (Rossmarkt, Pferdemarkt), od 1625 Wołowym (Ochsenmarkt), nazwy przeplatały się równolegle, od roku 1866 nazwany ostatecznie Heumarkt (Sienny, od siana, paszy koni i bydła). Po wybudowaniu linii kolejowej ([[KOLEJ| kolej]]) został połączony wiaduktem z wylotem Sandgrube (ul. Rogaczewskiego). <br/><br/> Pod koniec XIX wieku, po niwelacji miejskich fortyfikacji, planowano wzniesienie tu budynku nowego teatru (mającego zastąpić niszczejący, istniejący budynek [[TEATR MIEJSKI | Teatru Miejskiego]]) według wstępnego projektu przygotowanego przez gdańskiego architekta [[SCHADE ERNST AUGUST | Ernsta Augusta Schadego]] (z widownią na 1550 miejsc). W 1904 zamierzenie to upadło. Od 1902 do 2012 pod nr. 5 istniał dom zakonny [[ELŻBIETANKI | elżbietanek]]. Od 1912 znajdował się tu główny gdański dworzec autobusowy ([[AUTOBUSY MIEJSKIE | autobusy]]). W XX wieku miejsce manifestacji i uroczystych zgromadzeń, | + | '''TARG SIENNY''' (Heumarkt), historycznie należący do [[NOWE OGRODY | Nowych Ogrodów]]. Początkowo południowo-zachodnia część dużego placu przed [[BRAMA WYŻYNNA | Bramą Wyżynną]] przy ostatnim odcinku traktu wiodącego z południa, zbiegającego się przed głównym wjazdem w mury miasta z traktami z północnego wschodu (obszar obecnego [[TARG RAKOWY | Targu Rakowego]]). Miejsce handlu końmi i bydłem. W 1617 roku zwany Targiem Końskim (Rossmarkt, Pferdemarkt), od 1625 Wołowym (Ochsenmarkt), nazwy przeplatały się równolegle, od roku 1866 nazwany ostatecznie Heumarkt (Sienny, od siana, paszy koni i bydła). Po wybudowaniu linii kolejowej ([[KOLEJ| kolej]]) został połączony wiaduktem z wylotem Sandgrube (ul. Rogaczewskiego). <br/><br/> |
| + | Pod koniec XIX wieku, po niwelacji miejskich fortyfikacji, planowano wzniesienie tu budynku nowego teatru (mającego zastąpić niszczejący, istniejący budynek [[TEATR MIEJSKI | Teatru Miejskiego]]) według wstępnego projektu przygotowanego przez gdańskiego architekta [[SCHADE ERNST AUGUST | Ernsta Augusta Schadego]] (z widownią na 1550 miejsc). W 1904 zamierzenie to upadło. Od 1902 do 2012 pod nr. 5 istniał dom zakonny [[ELŻBIETANKI | elżbietanek]]. Od 1912 znajdował się tu główny gdański dworzec autobusowy ([[AUTOBUSY MIEJSKIE | autobusy]]). W XX wieku miejsce manifestacji i uroczystych zgromadzeń, między innymi 10 XI 1918 manifestacja z okazji zakończenia I wojny światowej, abdykacji dynastii Hohenzollernów, przejęcia władzy przez rady robotnicze i żołnierskie, zniesienia cenzury i wprowadzenia ośmiogodzinnego dnia pracy; 16 XII 1918 wiec rewolucyjny Związku Spartakusa (lewicowych niemieckich socjaldemokratów); 17 XII 1918 manifestacja przeciwko planom przyłączenia Gdańska do Polski), ponawiana 23 III (z udziałem 70 tysięcy ludzi) i 25 IV 1919; 29 VII 1920 manifestacja przeciwko drożyźnie i podatkom; 6 IV 1935, podczas zorganizowanego przez hitlerowców wiecu wyborczego przed wyborami do [[VOLKSTAG | Volkstagu]], przemawiał tu Joseph Goebbels. W latach 1919–1945 na placu znajdował się główny dworzec dla miejskich i podmiejskich autobusów. <br/><br/> | ||
| + | W 1945 roku wiadukt nad torami został wysadzony (po wojnie zastąpiono go drewnianą kładką dla pieszych). Plac otrzymał nazwę 1 Maja, na pamiątkę wiecu zorganizowanego tu 1 V 1945 roku przez I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Partii Robotniczej [[KOWALSKA JANINA | Janinę Kowalską]], między innymi z udziałem Zenona Kliszki; historyczną nazwę przywrócono 25 IX 1990 roku. Bezpośrednio po II wojnie światowej Targ Sienny wykorzystywany był jako miejsce uroczystości państwowych. Odbyły się tu na przykład: 29 VI – 1 VII 1945 roku manifestacja polityczna polskiej ludności Gdańska z okazji obchodów pierwszego w mieście Święta Morza i defilada wojskowa z dekorowaniem kombatantów obrony Wybrzeża z 1939, a 22 VII 1945 obchody pierwszej rocznicy Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (z mszą świętą i defiladą). 5 II 1947 roku z ustawionych armat oddano 21 salw na cześć wyboru Bolesława Bieruta na prezydenta Polski, 1 V 1947 zorganizowano wiec pierwszomajowy, poprzedzony koncertem [[FILHARMONIA BAŁTYCKA | Filharmonii]] oraz przemówieniami Rapackiego i Bermana; wiec pierwszomajowy odbył się tu również 1 V 1948 roku. 2 IV 1950 roku było to miejsce wiecu z okazji 5. rocznicy wyzwolenia Wybrzeża, 21 II 1953 capstrzyku z okazji 35. rocznicy powstania Armii Czerwonej (stąd wymarsz na cmentarze żołnierzy radzieckich). Z imprez sportowych odbyły się tu: 25 VI 1953 roku ostry start do I Wyścigu Kolarskiego Dookoła Województwa Gdańskiego (etap I: Gdańsk–Lębork), w latach 1954 i 1956 ostre starty inaugurujące kolejne edycje Wyścigu Kolarskiego Dookoła Województwa Gdańskiego. | ||
| + | W 1954 roku za [[KANAŁ RADUNI | Kanałem Raduni]], u zbiegu z ul. Rogaczewskiego (odcinek ul. 3 Maja od ul. Nowe Ogrody do obecnej al. Armii Krajowej, który odciął ul. Rogaczewskiego od Targu Siennego, rozpoczęto budować w 1979 roku), oddano do użytku dworzec autobusowy (przewidywano, że będzie działał tylko pięć lat). W styczniu 1957 roku otrzymał on budynek z kasami, poczekalnią i bufetem. Mimo rozbudowy w 1963 roku (miał wówczas 11 peronów odjazdowych i trzy przyjazdowe) nie był w wstanie zwiększyć przepustowości, funkcjonował do roku 1973, do czasu przeniesienia w okolice Grodziska (zob. [[DWORZEC AUTOBUSOWY | dworzec autobusowy]]). Do 2014 w części północno-wschodniej istniała pętla kilku linii miejskiej komunikacji autobusowej. <br/><br/> | ||
| + | W 1989 roku w południowo-zachodniej części placu (nad Kanałem Raduni) powstało samorzutnie miejskie targowisko, rozbudowane w 1993 i 1994 w [[GILDIA, pawilony handlowe | pawilony handlowe Gildia]], rozebrane na przełomie 2011 i 2012 roku. W styczniu 2015 roku holenderska firma Multi Corporation uzyskała zgodę na budowę wielofunkcyjnego kompleksu handlowo-usługowego (z wkomponowanym w zabudowę byłym domem zakonnym elżbietanek) na Targu Siennym i Targu Rakowym, na obszarze 6 ha. Planowaną nazwę kompleksu: Forum Radunia zmieniono w kwietniu 2015 na Forum Gdańsk. 2 czerwca 2015 wmurowano kamień węgielny pod budowę. {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Wersja z 15:29, 4 kwi 2018
TARG SIENNY (Heumarkt), historycznie należący do Nowych Ogrodów. Początkowo południowo-zachodnia część dużego placu przed Bramą Wyżynną przy ostatnim odcinku traktu wiodącego z południa, zbiegającego się przed głównym wjazdem w mury miasta z traktami z północnego wschodu (obszar obecnego Targu Rakowego). Miejsce handlu końmi i bydłem. W 1617 roku zwany Targiem Końskim (Rossmarkt, Pferdemarkt), od 1625 Wołowym (Ochsenmarkt), nazwy przeplatały się równolegle, od roku 1866 nazwany ostatecznie Heumarkt (Sienny, od siana, paszy koni i bydła). Po wybudowaniu linii kolejowej ( kolej) został połączony wiaduktem z wylotem Sandgrube (ul. Rogaczewskiego).
Pod koniec XIX wieku, po niwelacji miejskich fortyfikacji, planowano wzniesienie tu budynku nowego teatru (mającego zastąpić niszczejący, istniejący budynek Teatru Miejskiego) według wstępnego projektu przygotowanego przez gdańskiego architekta Ernsta Augusta Schadego (z widownią na 1550 miejsc). W 1904 zamierzenie to upadło. Od 1902 do 2012 pod nr. 5 istniał dom zakonny elżbietanek. Od 1912 znajdował się tu główny gdański dworzec autobusowy ( autobusy). W XX wieku miejsce manifestacji i uroczystych zgromadzeń, między innymi 10 XI 1918 manifestacja z okazji zakończenia I wojny światowej, abdykacji dynastii Hohenzollernów, przejęcia władzy przez rady robotnicze i żołnierskie, zniesienia cenzury i wprowadzenia ośmiogodzinnego dnia pracy; 16 XII 1918 wiec rewolucyjny Związku Spartakusa (lewicowych niemieckich socjaldemokratów); 17 XII 1918 manifestacja przeciwko planom przyłączenia Gdańska do Polski), ponawiana 23 III (z udziałem 70 tysięcy ludzi) i 25 IV 1919; 29 VII 1920 manifestacja przeciwko drożyźnie i podatkom; 6 IV 1935, podczas zorganizowanego przez hitlerowców wiecu wyborczego przed wyborami do Volkstagu, przemawiał tu Joseph Goebbels. W latach 1919–1945 na placu znajdował się główny dworzec dla miejskich i podmiejskich autobusów.
W 1945 roku wiadukt nad torami został wysadzony (po wojnie zastąpiono go drewnianą kładką dla pieszych). Plac otrzymał nazwę 1 Maja, na pamiątkę wiecu zorganizowanego tu 1 V 1945 roku przez I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Partii Robotniczej Janinę Kowalską, między innymi z udziałem Zenona Kliszki; historyczną nazwę przywrócono 25 IX 1990 roku. Bezpośrednio po II wojnie światowej Targ Sienny wykorzystywany był jako miejsce uroczystości państwowych. Odbyły się tu na przykład: 29 VI – 1 VII 1945 roku manifestacja polityczna polskiej ludności Gdańska z okazji obchodów pierwszego w mieście Święta Morza i defilada wojskowa z dekorowaniem kombatantów obrony Wybrzeża z 1939, a 22 VII 1945 obchody pierwszej rocznicy Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (z mszą świętą i defiladą). 5 II 1947 roku z ustawionych armat oddano 21 salw na cześć wyboru Bolesława Bieruta na prezydenta Polski, 1 V 1947 zorganizowano wiec pierwszomajowy, poprzedzony koncertem Filharmonii oraz przemówieniami Rapackiego i Bermana; wiec pierwszomajowy odbył się tu również 1 V 1948 roku. 2 IV 1950 roku było to miejsce wiecu z okazji 5. rocznicy wyzwolenia Wybrzeża, 21 II 1953 capstrzyku z okazji 35. rocznicy powstania Armii Czerwonej (stąd wymarsz na cmentarze żołnierzy radzieckich). Z imprez sportowych odbyły się tu: 25 VI 1953 roku ostry start do I Wyścigu Kolarskiego Dookoła Województwa Gdańskiego (etap I: Gdańsk–Lębork), w latach 1954 i 1956 ostre starty inaugurujące kolejne edycje Wyścigu Kolarskiego Dookoła Województwa Gdańskiego.
W 1954 roku za Kanałem Raduni, u zbiegu z ul. Rogaczewskiego (odcinek ul. 3 Maja od ul. Nowe Ogrody do obecnej al. Armii Krajowej, który odciął ul. Rogaczewskiego od Targu Siennego, rozpoczęto budować w 1979 roku), oddano do użytku dworzec autobusowy (przewidywano, że będzie działał tylko pięć lat). W styczniu 1957 roku otrzymał on budynek z kasami, poczekalnią i bufetem. Mimo rozbudowy w 1963 roku (miał wówczas 11 peronów odjazdowych i trzy przyjazdowe) nie był w wstanie zwiększyć przepustowości, funkcjonował do roku 1973, do czasu przeniesienia w okolice Grodziska (zob. dworzec autobusowy). Do 2014 w części północno-wschodniej istniała pętla kilku linii miejskiej komunikacji autobusowej.
W 1989 roku w południowo-zachodniej części placu (nad Kanałem Raduni) powstało samorzutnie miejskie targowisko, rozbudowane w 1993 i 1994 w pawilony handlowe Gildia, rozebrane na przełomie 2011 i 2012 roku. W styczniu 2015 roku holenderska firma Multi Corporation uzyskała zgodę na budowę wielofunkcyjnego kompleksu handlowo-usługowego (z wkomponowanym w zabudowę byłym domem zakonnym elżbietanek) na Targu Siennym i Targu Rakowym, na obszarze 6 ha. Planowaną nazwę kompleksu: Forum Radunia zmieniono w kwietniu 2015 na Forum Gdańsk. 2 czerwca 2015 wmurowano kamień węgielny pod budowę.
