ZAKONICZYN

Wersja z 14:24, 16 maj 2017

ZAKONICZYN (1334 Zankoczyn, 1357 Sancoczino, 1402 Zamkoczin, 1438 Czackenczin, 1874 Zankenzin, 1942 Zangen, po 1945 Zakoniczyn), część dzielnicy Gdańska Ujeścisko-Łostowice. Pierwotnie wieś, w 1334 roku (14 łanów) wydana przez komtura gdańskiego Jordana von Vehrena sołtysowi Johanowi do lokacji i zasiedlenia na prawie chełmińskim wraz z łąką poza jej granicami, na wschód od Motławy (do obecnej ul. Olszyńskiej mniej więcej na wysokości obecnej ul. Kaczej). Graniczył z Łostowicami, Kowalami, Szadółkami, Rębowem i Maćkowem. W 1399 roku przekazany przez wielkiego mistrza krzyżackiego Konrada von Jungingena szpitalowi św. Elżbiety, w 1400 liczył 12,5 łana. Od 1539 roku jako majątek oddawany przez zarządców szpitala w dzierżawę głównie gdańszczanom. W 1558 dzierżawcą był Henryk Ziegler, w 1630 Salomon Hundt, w 1651 Paweł Zipser, w 1682 Abraham, Izaak i Piotr Clemensowie, w 1700 Arnold Amende, w 1703 Aleksander i Gotfryd Becke, w 1747 Pierre Valentin, w 1782 Jan Karol von Kampen. W 1793 roku majątek obejmował 17 włók gruntów, zamieszkiwało go 73 mieszkańców (60 Niemców, 13 Polaków). Do końca XVIII wieku majątek połączonych szpitali św. Elżbiety i św. Ducha pod zarządem władz Gdańska. Po wojnach napoleońskich Prusacy rozdysponowali majątki szpitala św. Elżbiety, wieś (w roku 1819 zamieszkiwana przez 57 mieszkańców) od 1827 była własnością Friedricha Fuchsa, w 1837 właścicielem był Johann Taeubner, od roku 1880 Eugen Wendt. W 1886 powierzchnia gruntów wynosiła 250,6 ha, a liczba mieszkańców wzrosła do 141 osób. W 1905 mieszkało 143 osób (91 Niemców, 52 Polaków), w 1923 liczył 19 gospodarstw domowych i 146 osób. Rodzina Wendtów pozostała właścicielem majątku do 1945 roku (ostatnim właścicielem był Artur Wendt). Po 1945 majątek przejął Zarząd Nieruchomości Ziemskich, początkowo rozkradziony i zrujnowany (ze 180 koni w chwili przejęcia przez polskie władze do 1947 roku pozostało 22). W marcu 1947 administratorem majątku (260 ha) został były wachmistrz WP Jerzy Chomiaków, który doprowadził do zasypania pokrywających większość obszaru rowów strzeleckich i, po raz pierwszy po wojnie, dokonał obsiania ziemi. Majątek specjalizował się również w produkcji mlecznej, zaopatrując m.in. gdański Dom Dziecka i Matki. W 1947 95% mieszkańców stanowili autochtoni. Następnie zarządzany przez Państwowe Gospodarstwo Rolne, w granicach administracyjnych Gdańska od 1 I 1973. Od 1998 roku obszar poddawany intensywnej zabudowie mieszkaniowej. Zabudowę rozpoczęto od ul. Jeleniogórskiej, od 2001 poddano jej część południową (od 2003 funkcjonuje Osiedle Miłe, od 2007 Osiedle Jabłonowa), powstało Osiedle Wieżycka-Folwark, Osiedle Żurawie Wzgórze, Osiedle Bocianie Wzgórze, w granicach Zakoniczyna znajduje się też część Osiedla Świętokrzyskiego (nr 126), w większości położonego w sąsiednich Kowalach. Obecnie likwidowane są dawne niezamieszkane „czworaki”, ostatni budynek gospodarczy rozebrano w listopadzie 2009. Istnieją dwa duże zbiorniki retencyjne, wokół których utworzono trasy spacerowe. Najważniejszym zabytkiem jest zachowany pałac wraz z parkiem przy ul. Wieżyckiej (obecnie własność firmy deweloperskiej Górski). Na terenie osiedla mieści się Szkoła Podstawowa nr 12 (otwarta 1 IX 2008). W latach 1992–2010 osiedle w granicach jednostki pomocniczej Gdańsk-Chełm (i Gdańsk Południe), od 11 I 2011 w jednostce pomocniczej Ujeścisko-Łostowice, z granicą północno-południową wyznaczoną przez jednostkę Jasień ( administracyjny podział). JH