SZPITAL NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY

Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Linia 1: Linia 1:
 
{{paper}}
 
{{paper}}
−
'''SZPITAL NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY''' (St. Marien-Krankenhaus), na q Dolnym Mieście, q boromeuszek. Powstał z inicjatywy działającego od 1848 roku gdańskiego oddziału ogólnoniemieckiego katolickiego Towarzystwa św. Piusa (q Stanisław Kostka Rosołkiewicz). Zbierano pieniądze w kościołach diecezji chełmińskiej, warmińskiej, gnieźnieńsko-poznańskiej oraz w Niemczech, przyjmowano także ofiary indywidualne; znaczne kwoty wpłacili biskup chełmiński oraz mieszkająca z matką w Gdańsku księżna q Maria von Hohenzollern-Hechingen (1808–1888), a gdański kupiec Johann Gottfried Theodor Kuhn (1800–1860) ofiarował nabyty wcześniej q dwór Uphagenów, mieszczący się na rogu Schleusengasse 9/10 (ul. Śluza, obecnie odcinek tej ulicy nosi nazwę ul. Kieturakisa), i Weidengasse (ul. Łąkowa). Fundusze na działalność szpitala pochodziły z opłat za pobyt pacjentów (po 1883 – z kas chorych, w których niektórzy byli ubezpieczeni), datków wiernych, fundacji i donacji, głównie od osób prywatnych. Dysponowali nimi skarbnik zarządu oraz siostra przełożona gdańskiego domu zakonnego boromeuszek. W 1853 roku w szpitalu były 24 łóżka; pracowały 3 siostry i nieodpłatnie – lekarz. W wyjątkowych sytuacjach, doraźnie korzystano z pomocy innych gdańskich lekarzy. W latach 1856–1857 dobudowano skrzydło do dawnego  q dworu Uphagenów (wzdłuż obecnej ul. Kieturakisa: 28 × 12 m). Szpital dysponował oświetleniem gazowym. Po roku 1870 kompleks podłączono do miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. W 1893–1894, wykorzystując fundusze zapisane szpitalowi w testamencie księżnej Marii von Hohenzollern-Hechingen, rozbudowano (kosztem 40 tysięcy marek) kompleks o budynek gospodarczy oraz pomieszczenia oddziału chirurgicznego, gdzie powstała nowa sala operacyjna, osobne sale dla 60 kobiet i mężczyzn i mała salka pooperacyjna dla 2–3 pacjentów (wykonawcą prac była firma budowlana Wilhelma Conradta). W okresie 1898–1900 wybudowano nowy gmach główny przy obecnej ul. Kieturakisa. Wykonawcą była firma J.E. Herzoga. Na parterze znalazły się: oddziały chorych I i II klasy, nowo utworzona pracownia rentgenowska, na I piętrze: sale dla kobiet, 2 izolatki, sala operacyjna z zapleczem, na II piętrze: 3 sale dla chorych III klasy (z 18 łóżkami) i 2 izolatki. Istniejący i obecnie budynek poświęcił 3 XII 1900 bp chełmiński Augustyn Rosentretter (1844–1926). W nowych pomieszczeniach zainstalowano oświetlenie elektryczne. Od około 1891 roku wprowadzono podział chorych na 3 kategorie, co wiązało się ze zróżnicowaniem opłat za dzień pobytu, koszty usług medycznych i stopień komfortu. Chorym I klasy przysługiwała jednoosobowa separatka, II klasy – pokój trzy-, czteroosobowy, a III klasy – sala wieloosobowa. Podczas I wojny światowej w szpitalu wydzielono oddział dla rannych żołnierzy. Od 21 VIII 1914 do 31 XII 1919 przebywało w nim 4743 żołnierzy. Podobnie było i podczas II wojny światowej, głównie wlatach 1941–1945. Po roku 1945 q szpital przy ul. Łąkowej. {{author: ASZ}} {{author: MrGl}} <br /><br />  
+
'''SZPITAL NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY''' (St. Marien-Krankenhaus), na [[DOLNE MIASTO | Dolnym Mieście]], [[BOROMEUSZKI | boromeuszek]]. Powstał z inicjatywy działającego od 1848 roku gdańskiego oddziału ogólnoniemieckiego katolickiego Towarzystwa św. Piusa ([[ROSOŁKIEWICZ STANISŁAW KOSTKA | Stanisław Kostka Rosołkiewicz]]). Zbierano pieniądze w kościołach diecezji chełmińskiej, warmińskiej, gnieźnieńsko-poznańskiej oraz w Niemczech, przyjmowano także ofiary indywidualne; znaczne kwoty wpłacili biskup chełmiński oraz mieszkająca z matką w Gdańsku księżna [[HOHENZOLLERN-HECHINGEN MARIA | Maria Hohenzollern-Hechingen]], a gdański kupiec Johann Gottfried Theodor Kuhn (1800–1860) ofiarował nabyty wcześniej [[DWÓR UPHAGENA (Dolne Miasto) | dwór Uphagenów]], mieszczący się na rogu Schleusengasse 9/10 (ul. Śluza, obecnie odcinek tej ulicy nosi nazwę ul. Kieturakisa), i Weidengasse (ul. Łąkowa). Fundusze na działalność szpitala pochodziły z opłat za pobyt pacjentów (po 1883 – z kas chorych, w których niektórzy byli ubezpieczeni), datków wiernych, fundacji i donacji, głównie od osób prywatnych. Dysponowali nimi skarbnik zarządu oraz siostra przełożona gdańskiego domu zakonnego boromeuszek. W 1853 roku w szpitalu były 24 łóżka; pracowały 3 siostry i nieodpłatnie – lekarz. W wyjątkowych sytuacjach, doraźnie korzystano z pomocy innych gdańskich lekarzy. W latach 1856–1857 dobudowano skrzydło do dawnego  dworu Uphagenów (wzdłuż obecnej ul. Kieturakisa: 28 × 12 m). Szpital dysponował oświetleniem gazowym. Po roku 1870 kompleks podłączono do miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. W 1893–1894, wykorzystując fundusze zapisane szpitalowi w testamencie księżnej Marii Hohenzollern-Hechingen, rozbudowano (kosztem 40 tysięcy marek) kompleks o budynek gospodarczy oraz pomieszczenia oddziału chirurgicznego, gdzie powstała nowa sala operacyjna, osobne sale dla 60 kobiet i mężczyzn i mała salka pooperacyjna dla 2–3 pacjentów (wykonawcą prac była firma budowlana Wilhelma Conradta). W okresie 1898–1900 wybudowano nowy gmach główny przy obecnej ul. Kieturakisa. Wykonawcą była firma J.E. Herzoga. Na parterze znalazły się: oddziały chorych I i II klasy, nowo utworzona pracownia rentgenowska, na I piętrze: sale dla kobiet, 2 izolatki, sala operacyjna z zapleczem, na II piętrze: 3 sale dla chorych III klasy (z 18 łóżkami) i 2 izolatki. Istniejący i obecnie budynek poświęcił 3 XII 1900 bp chełmiński Augustyn Rosentretter (1844–1926). W nowych pomieszczeniach zainstalowano oświetlenie elektryczne. Od około 1891 roku wprowadzono podział chorych na 3 kategorie, co wiązało się ze zróżnicowaniem opłat za dzień pobytu, koszty usług medycznych i stopień komfortu. Chorym I klasy przysługiwała jednoosobowa separatka, II klasy – pokój trzy-, czteroosobowy, a III klasy – sala wieloosobowa. Podczas I wojny światowej w szpitalu wydzielono oddział dla rannych żołnierzy. Od 21 VIII 1914 do 31 XII 1919 przebywało w nim 4743 żołnierzy. Podobnie było i podczas II wojny światowej, głównie w latach 1941–1945. Po roku 1945 szpital przy ul. Łąkowej. {{author: ASZ}} {{author: MrGl}} <br /><br />  
 
{| class="tableGda"
 
{| class="tableGda"
 
|-  
 
|-  
Linia 9: Linia 9:
 
|-  
 
|-  
 
| 1853–1891  
 
| 1853–1891  
−
| ks. q Friedrich Landmesser
+
| ks. [[LANDMESSER FRIEDRICH | Friedrich Landmesser]]
 
|-  
 
|-  
 
| 1891–1898  
 
| 1891–1898  
Linia 15: Linia 15:
 
|-  
 
|-  
 
| 1898–1905
 
| 1898–1905
−
| ks. q Franz Scharmer
+
| ks. [[SCHARMER FRANZ | Franz Scharmer]]
 
|-  
 
|-  
 
| 1905–1916
 
| 1905–1916
Linia 24: Linia 24:
 
|-  
 
|-  
 
| 1920–1934
 
| 1920–1934
−
| ks. q Anton Sawatzki
+
| ks. [[SAWATZKI ANTON | Anton Sawatzki]]
 
|-  
 
|-  
 
| 1934–1937
 
| 1934–1937
Linia 39: Linia 39:
 
|-  
 
|-  
 
| rowspan="3" style="vertical-align:top" | Oddział internistyczny
 
| rowspan="3" style="vertical-align:top" | Oddział internistyczny
−
| style="vertical-align:top" | 1853–1894 dr q Eduard Hildebrandt
+
| style="vertical-align:top" | 1853–1894 dr [[HILDEBRANDT EDUARD | Eduard Hildebrandt]]
 
|-  
 
|-  
−
| style="vertical-align:top" | 1895–1926 dr q Emil Friedrich Götz (II)
+
| style="vertical-align:top" | 1895–1926 dr [[GÖTZ EMIL FRIEDRICH II | Emil Friedrich Götz (II)]]
 
|-  
 
|-  
 
| style="vertical-align:top" | 1926–1945 dr F.J. Cramer (1927 – po 1945)  
 
| style="vertical-align:top" | 1926–1945 dr F.J. Cramer (1927 – po 1945)  

Wersja z 11:28, 23 maj 2014

SZPITAL NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY (St. Marien-Krankenhaus), na Dolnym Mieście, boromeuszek. Powstał z inicjatywy działającego od 1848 roku gdańskiego oddziału ogólnoniemieckiego katolickiego Towarzystwa św. Piusa ( Stanisław Kostka Rosołkiewicz). Zbierano pieniądze w kościołach diecezji chełmińskiej, warmińskiej, gnieźnieńsko-poznańskiej oraz w Niemczech, przyjmowano także ofiary indywidualne; znaczne kwoty wpłacili biskup chełmiński oraz mieszkająca z matką w Gdańsku księżna Maria Hohenzollern-Hechingen, a gdański kupiec Johann Gottfried Theodor Kuhn (1800–1860) ofiarował nabyty wcześniej dwór Uphagenów, mieszczący się na rogu Schleusengasse 9/10 (ul. Śluza, obecnie odcinek tej ulicy nosi nazwę ul. Kieturakisa), i Weidengasse (ul. Łąkowa). Fundusze na działalność szpitala pochodziły z opłat za pobyt pacjentów (po 1883 – z kas chorych, w których niektórzy byli ubezpieczeni), datków wiernych, fundacji i donacji, głównie od osób prywatnych. Dysponowali nimi skarbnik zarządu oraz siostra przełożona gdańskiego domu zakonnego boromeuszek. W 1853 roku w szpitalu były 24 łóżka; pracowały 3 siostry i nieodpłatnie – lekarz. W wyjątkowych sytuacjach, doraźnie korzystano z pomocy innych gdańskich lekarzy. W latach 1856–1857 dobudowano skrzydło do dawnego dworu Uphagenów (wzdłuż obecnej ul. Kieturakisa: 28 × 12 m). Szpital dysponował oświetleniem gazowym. Po roku 1870 kompleks podłączono do miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. W 1893–1894, wykorzystując fundusze zapisane szpitalowi w testamencie księżnej Marii Hohenzollern-Hechingen, rozbudowano (kosztem 40 tysięcy marek) kompleks o budynek gospodarczy oraz pomieszczenia oddziału chirurgicznego, gdzie powstała nowa sala operacyjna, osobne sale dla 60 kobiet i mężczyzn i mała salka pooperacyjna dla 2–3 pacjentów (wykonawcą prac była firma budowlana Wilhelma Conradta). W okresie 1898–1900 wybudowano nowy gmach główny przy obecnej ul. Kieturakisa. Wykonawcą była firma J.E. Herzoga. Na parterze znalazły się: oddziały chorych I i II klasy, nowo utworzona pracownia rentgenowska, na I piętrze: sale dla kobiet, 2 izolatki, sala operacyjna z zapleczem, na II piętrze: 3 sale dla chorych III klasy (z 18 łóżkami) i 2 izolatki. Istniejący i obecnie budynek poświęcił 3 XII 1900 bp chełmiński Augustyn Rosentretter (1844–1926). W nowych pomieszczeniach zainstalowano oświetlenie elektryczne. Od około 1891 roku wprowadzono podział chorych na 3 kategorie, co wiązało się ze zróżnicowaniem opłat za dzień pobytu, koszty usług medycznych i stopień komfortu. Chorym I klasy przysługiwała jednoosobowa separatka, II klasy – pokój trzy-, czteroosobowy, a III klasy – sala wieloosobowa. Podczas I wojny światowej w szpitalu wydzielono oddział dla rannych żołnierzy. Od 21 VIII 1914 do 31 XII 1919 przebywało w nim 4743 żołnierzy. Podobnie było i podczas II wojny światowej, głównie w latach 1941–1945. Po roku 1945 szpital przy ul. Łąkowej. ASZ MrGl

Prezesi zarządu Szpitala Najświętszej Maryi Panny
1853 radca Heinrich Osterrath (1805–1880)
1853–1891 ks. Friedrich Landmesser
1891–1898 ks. Abdon Stengret (1839–1917)
1898–1905 ks. Franz Scharmer
1905–1916 ks. Albert Spors (1851–1918)
1916–1919 ks. Franciszek Michalski (1867–1935)
1920–1934 ks. Anton Sawatzki
1934–1937 ks. Paul Czablewski (1872–1952), generalny pełnomocnik
1937–1945 E. Rhode, dyrektor generalny
MrGl
Ordynatorzy Szpitala Najświętszej Maryi Panny
Oddział internistyczny 1853–1894 dr Eduard Hildebrandt
1895–1926 dr Emil Friedrich Götz (II)
1926–1945 dr F.J. Cramer (1927 – po 1945)
Oddział chirurgiczny 1896–1913 dr Paul Schröter (1853–1913)
1913–1927 dr Anton Schulz (1863 – po 1930)
1927–1945 dr Bernhard Neukirch
MrGl
Pracownicy Szpitala Najświętszej Maryi Panny
Rok Lekarze
ordynatorzy 		Lekarze
asystenci 		Siostry
boromeuszki 		Pielęgniarki Pielęgniarze
1853 3
1860 1 6
1870 1 11 2 2
1880 1 12 3 3
1890 1 15 2 4
1894 1 1 19 4 4
1900 1 1 25 6 4
1910 1 2 37 7 3
1920 1 3 45 6 3
1927 1 4 43 6 3
MrGl
Pacjenci Szpitala Najświętszej Maryi Panny w latach 1853–1935 – ruch chorych
Rok Stan na 1 stycznia Przyjęci w ciągu roku Wypisani w ciągu roku Zmarli Stan na 31 grudnia
1853 200 160 17 23
1860 51 903 804 76 74
1870 60 741 610 87 104
1880 71 792 678 112 73
1890 1044 1042 112
1895 82 1035 912 112 93
1900 1788 1527 181 80
1905 116 1494 1322 168 120
1910 1974 1694 156 124
1915* 105 1253 1123 122 112
1920 163 1859 1663 174 185
1929 275 3175 2998 198 254
1930 254 3194 2989 200 259
1931 259 2912 2749 199 223
1932 233 3083 2800 257 249
1933 249 2770 2522 267 230
1934 230 3034 2737 260 267
1935 267 2855 2638 263 221
*Liczba chorych z pominięciem leczonych tu rannych żołnierzy.
MrGl
Pacjenci Szpitala Najświętszej Maryi Panny według wyznania
Rok Chorych ogółem Katolicy Protestanci Żydzi Menonici
1853 200 128 68 0 4
1860 954 360 581 4 3
1870 801 422 371 4 3
1880 863 445 411 5 2
1890 1104 691 405 5 3
1900 1788 1013 730 18 27
1910 1974 1253 703 10 8
1920 2022 1329 662 17 14
1927 2269 1466 761 22 0
MrGl
Pacjenci Szpitala Najświętszej Maryi Panny według klasy obsługi (od 1890)
Rok Chorzy I klasy
(separatka, pokój jednoosobowy) 		Chorzy II klasy
(pokój czteroosobowy) 		Chorzy III klasy
(pokoje wieloosobowe) 		Pozostali
(tzw. Freiverpflegten) 		Ogółem
1891 21 88 960 1069
1895 45 137 851 84 1117
1900 65 213 1440 70 1718
1905 100 239 1271 1610
1910 77 332 1565 1974
1920 82 298 1642 2022
1925 56 203 2073 2332
1927 36 179 2054 2269
MrGl
Źródło „https://gdansk.gedanopedia.pl/index.php?title=SZPITAL_NAJ%C5%9AWI%C4%98TSZEJ_MARYI_PANNY&oldid=28458”
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania