KRAFT FRIEDRICH WILHELM, pastor kościoła NMP

Wersja z 15:37, 27 paź 2024

FRIEDRICH WILHELM KRAFT (Krafft) (9 VIII 1712 Krautheim koło Weimaru (Turyngia) – 19 XI 1758 Gdańsk), pastor kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP), senior gdańskiego Ministerium Duchownego. Syn magistra Johanna Andreasa (zm. 1724), pastora w Krautheim i adiunkta diecezji Butstedt (Buttstädt, Turyngia), oraz matki z domu Fischer. Początkowo edukowany w domu przez prywatnych nauczycieli (m.in. pastora Johanna Heinricha Schustera), od 1722 uczeń Michaelisschule w Erfurcie, od 1723 szkoły w Schulpforta (obecnie Schulpforte, dzielnica Naumburga), którą w 1729 pożegnał mową De Codice. Evangeliorum argenteo.

W latach 1729–1732 student teologii w Jenie, gdzie słuchał wykładów m.in. filozofa i teologa Johanna Jakoba Syrbiusa (1674–1738), ćwicząc głównie umiejętności kaznodziejskie. Od 1732 na Uniwersytecie w Lipsku m.in. u Karla Gottloba Hofmanna (1703–1774) i Salomona Deilinga (Deyling; 1677–1755), opublikował Schriftmässiger Beweis von der Ankunft des Messias (Leipzig 1734). W 1734 uzyskał posadę mistrza dworu saskiego (Hofmeister) w Dolnych Łużycach (Niederlausitz). Od 1736 w Weimarze był opiekunem Friedricha Gottlieba (1721–1772), najmłodszego syna Johanna Caspara Müllera (1675–1753), rajcy dworu i osobistego lekarza księcia elektora saskiego Ernsta Augusta I. W 1738 w Erfurcie uzyskał tytuł magistra, po czym w Lipsku został członkiem założonego w 1716 przy tamtejszym Uniwersytecie „Wendische Prediger-Collegium”, stowarzyszenia kaznodziejów mówiących językiem dolnołużyckim. W 1739 książę–elektor nosił się z zamiarem nadania mu diakonatu w Neumark koło Weimaru (Turyngia), został jednak pastorem w niedalekim Frankendorfie. Zasłynął tu z umiejętności kaznodziejskich i wydał m.in. Epistola de honore Dei per honores ministrorum ecclesice pronovendo (Erfurt 1739).

Od marca 1747 kaznodzieja Uniwersytetu w Getyndze (Göttingen) i adiunkt Wydziału Teologii. 29 VII 1748 obronił tu dysertację napisaną pod kierunkiem Georga Heinricha Riebowa (Ribovius; 1703–1774) Summa Dissertationis Theologicae Inauguralis De Arbore Cognitionis Boni Et Mali Divino Erga Genus Humanum Beneficio … i 1 sierpnia, w obecności króla, uzyskał tytuł doktorski. Wydano także drukiem jego kazanie pożegnalne z tamtejszego kościoła uniwersyteckiego, wygłoszone 30 VIII 1750 (D. Friedrich Wilhelm Krafts Abschieds-Predigt, am XIV. Sonntage nach Trinitatis über das ordentliche Evangelium in der Universitäts-Kirche …). W 1751 w Jenie wydano z kolei cykl jego 12 kazań przeciwko niewierze, wygłoszonych jeszcze w Getyndze (Predigten wider den Unglauben).

Zaproszony do Gdańska, od 1750 był pierwszym pastorem kościoła NMP i seniorem Ministerium Duchownego. Urzędy objął uroczyście 18 października tego roku, wygłaszając kazanie powitalne Antritspredigt in der Oberpfarkirche zu St. Marien in Danzig, am 22. Sontage nach Trinitatis, über das ordentliche Evangeluum gehalten. M.in. w 1756 skomentował ciągnący się od 1753 spór Johanna Ernsta Schuberta (1717–1774), doktora teologii Uniwersytetu w Helmstedt i opata klasztoru Michaelstein, z późniejszym rektorem gdańskiego Gimnazjum Akademickiego Ernstem Augustem Bertlingiem, ortodoksyjnego luteranina, dotyczącego istoty nawrócenia i mocy Słowa Bożego. Stanął po stronie gdańszczanina, m.in. odrzucając tezy katechizmu niemieckich arian, wydanego w 1620.

Autor mów pogrzebowych, m.in. żegnał swego poprzednika ma urzędzie pastora kościoła NMP, Gottlieba Richtera (1752), a także wielu kazań, które wydał m.in. w Geistliche Reden (Jena, 1746), w wielu tomach Nowej Biblioteki Teologicznej (Friedrich Wilhelm Krafts, P. P. Neue theologische Bibliothek, darinnen von den neuesten theologischen Büchern und Schriften Nachricht gegeben wird: …, Leipzig, 1746–1758) oraz w publikacji, w której zawarł kazania na wszystkie niedziele i święta wraz z komentarzami D. Friedrich Wilhelm Krafts Heilsame Wahrheiten aus der Glaubens- und Sitten-Lehre welche nach Anleitung der ordentlichen Evangelien auf alle Sonn- und Festtage des ganzen Jahres in oeffentlicher Gemeine vorgetragen, Jena 1755).

Od 12 VII 1740 żonaty był z Dorotheą Rosiną Bechthold (pochowana 14 V 1772 w wieku 51 lat wraz z mężem). Ojciec córek: 1/ Dorothei Wilhelminy (1741 – 31 X 1809), od ok. 1758 drugiej żony burmistrza Johanna Gottfrieda Reygera, zasłużonej w dziele uruchomieniu w 1800 biblioteki ludowej i wypożyczalni książek przy kościele św. Bartłomieja, założonej przez Karla Heinricha Röhra; 2/ Philippine Caroline Margarete, od 1 IX 1772 żony poślubionego w kościele NMP Friedricha Gottlieba Krause.

Pochowany 12 XII 1758 w kościele NMP w grobie nr 332. Do 1945 w zakrystii kościoła NMP wisiał jego portret. JANSZ









Bibliografia:
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 4.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreußen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 38, 214.
Schmersahls Elias Friedrich, Pastors zu Stemmen ohnweit Hannover ... Geschichte jeztlebender Gottesgelehrten, Zweites Stük, Langenfalza 1752, s. 243–248.
Schnaase Eduard, Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs, Danzig 1863, s. 614.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 393; 3, 148, 158.