POROZUMIENIE GDAŃSKIE
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Podpisanie porozumienia gdańskiego, z lewej strony Lecha Wałęsy – Mieczysław Jagielski, z prawej – Tadeusz Fiszbach, 1980.JPG|thumb|Podpisanie porozumienia gdańskiego, z lewej strony Lecha Wałęsy – Mieczysław Jagielski, z prawej – Tadeusz Fiszbach, 1980]] | [[File:Podpisanie porozumienia gdańskiego, z lewej strony Lecha Wałęsy – Mieczysław Jagielski, z prawej – Tadeusz Fiszbach, 1980.JPG|thumb|Podpisanie porozumienia gdańskiego, z lewej strony Lecha Wałęsy – Mieczysław Jagielski, z prawej – Tadeusz Fiszbach, 1980]] | ||
'''POROZUMIENIE GDAŃSKIE''' (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród czterech porozumień podpisanych latem 1980 przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie [[WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA | Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]].<br/><br/> | '''POROZUMIENIE GDAŃSKIE''' (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród czterech porozumień podpisanych latem 1980 przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie [[WOLNE ZWIĄZKI ZAWODOWE WYBRZEŻA | Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża]].<br/><br/> | ||
| − | W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego ([[SOLIDARNOŚĆ | NSZZ „Solidarność”]]). Porozumienie gdańskie gwarantowało | + | W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego ([[SOLIDARNOŚĆ | NSZZ „Solidarność”]]). Porozumienie gdańskie gwarantowało m.in. prawo do strajku, bezpieczeństwo dla uczestników strajku, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych, przywrócenie do pracy osób zwolnionych po [[GRUDZIEŃ 1970 | Grudniu ’70]] i [[CZERWIEC 1976 | Czerwcu ’76]] oraz radiową transmisję mszy świętej.<br/><br/> |
Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem [[GWIAZDA ANDRZEJ, działacz polityczny, honorowy obywatel Gdańska | Andrzeja Gwiazdy]] – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący [[WAŁĘSA LECH, prezydent Polski | Lech Wałęsa]]; zastępcy przewodniczącego: | Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem [[GWIAZDA ANDRZEJ, działacz polityczny, honorowy obywatel Gdańska | Andrzeja Gwiazdy]] – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący [[WAŁĘSA LECH, prezydent Polski | Lech Wałęsa]]; zastępcy przewodniczącego: | ||
| − | [[KOŁODZIEJ ANDRZEJ, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Andrzej Kołodziej]] i [[LIS BOGDAN, radny, poseł, honorowy obywatel miasta Gdańska | Bogdan Lis]]; członkowie: [[BĄDKOWSKI LECH, pisarz, dziennikarz, honorowy obywatel Gdańska | Lech Bądkowski]], [[GRUSZECKI WOJCIECH, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Wojciech Gruszecki]], Stefan Izdebski, [[KMIECIK JERZY, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Jerzy Kmiecik]], [[KOBYLIŃSKI ZDZISŁAW, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska| Zdzisław Kobyliński]], [[KRZYWONOS-STRYCHARSKA HENRYKA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska | Henryka Krzywonos]], [[LEWANDOWSKI STEFAN, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska| Stefan Lewandowski]], [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Alina Pienkowska]], Józef Przybylski, [[SIKORSKI JERZY, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska| Jerzy Sikorski]], Lech Sobieszek, [[STANNY TADEUSZ, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Tadeusz Stanny]], [[WALENTYNOWICZ ANNA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska, patronka skweru | Anna Walentynowicz]], Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku [[FISZBACH TADEUSZ, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR | Tadeusz Fiszbach]] i wojewoda gdański [[KOŁODZIEJSKI JERZY, wojewoda gdański | Jerzy Kołodziejski]]).<br/><br/> | + | [[KOŁODZIEJ ANDRZEJ, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Andrzej Kołodziej]] i [[LIS BOGDAN, radny, poseł, honorowy obywatel miasta Gdańska | Bogdan Lis]]; członkowie: [[BĄDKOWSKI LECH, pisarz, dziennikarz, honorowy obywatel Gdańska | Lech Bądkowski]], [[GRUSZECKI WOJCIECH, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Wojciech Gruszecki]], Stefan Izdebski, [[KMIECIK JERZY, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Jerzy Kmiecik]], [[KOBYLIŃSKI ZDZISŁAW, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska| Zdzisław Kobyliński]], [[KRZYWONOS-STRYCHARSKA HENRYKA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska | Henryka Krzywonos]], [[LEWANDOWSKI STEFAN, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska| Stefan Lewandowski]], [[PIENKOWSKA ALINA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowa obywatelka Gdańska, patronka ulicy | Alina Pienkowska]], Józef Przybylski, [[SIKORSKI JERZY, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska| Jerzy Sikorski]], [[SOBIESZEK LECH, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska| Lech Sobieszek]], [[STANNY TADEUSZ, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska | Tadeusz Stanny]], [[WALENTYNOWICZ ANNA, działaczka opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska, patronka skweru | Anna Walentynowicz]], Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku [[FISZBACH TADEUSZ, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR | Tadeusz Fiszbach]] i wojewoda gdański [[KOŁODZIEJSKI JERZY, wojewoda gdański | Jerzy Kołodziejski]]).<br/><br/> |
Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po 1981. Władze państwowe zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 [[STAN WOJENNY | stan wojenny]]. {{author: PB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po 1981. Władze państwowe zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 [[STAN WOJENNY | stan wojenny]]. {{author: PB}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:39, 25 lip 2024
POROZUMIENIE GDAŃSKIE (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród czterech porozumień podpisanych latem 1980 przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża.
W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego ( NSZZ „Solidarność”). Porozumienie gdańskie gwarantowało m.in. prawo do strajku, bezpieczeństwo dla uczestników strajku, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych, przywrócenie do pracy osób zwolnionych po Grudniu ’70 i Czerwcu ’76 oraz radiową transmisję mszy świętej.
Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem Andrzeja Gwiazdy – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący Lech Wałęsa; zastępcy przewodniczącego:
Andrzej Kołodziej i Bogdan Lis; członkowie: Lech Bądkowski, Wojciech Gruszecki, Stefan Izdebski, Jerzy Kmiecik, Zdzisław Kobyliński, Henryka Krzywonos, Stefan Lewandowski, Alina Pienkowska, Józef Przybylski, Jerzy Sikorski, Lech Sobieszek, Tadeusz Stanny, Anna Walentynowicz, Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku Tadeusz Fiszbach i wojewoda gdański Jerzy Kołodziejski).
Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po 1981. Władze państwowe zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 stan wojenny.
