NEUMANN BENJAMIN, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała
| Linia 4: | Linia 4: | ||
'''BENJAMIN NEUMANN''' (Naumann) (2 II 1673 Gdańsk – 12 II 1722 Gdańsk), kaznodzieja [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja)| kościoła Bożego Ciała]]. Ochrzczony w tymże kościele. Wnuk Johanna przybyłego z Nowego Stawu (Newteich in Preußen), który 27 X 1640 otrzymał kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Jeden z pięciorga dzieci Constantina, farbiarza jedwabiu przy [[BRAMA WYŻYNNA | Bramie Wyżynnej]], od 11 VII 1679 mającego potwierdzone kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz jego drugiej żony, poślubionej 1674 w kościele Bożego Ciała wdowy po Arndzie van de Damm (1620–1674), Marii Elisabeth, córki Johanna von der Pepilier. Brat m.in. [[NEANDER GOTTFRIED, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała | Gottfrieda Neandera (Neumanna)]], także kaznodziei w kościele Bożego Ciała. <br/><br/> | '''BENJAMIN NEUMANN''' (Naumann) (2 II 1673 Gdańsk – 12 II 1722 Gdańsk), kaznodzieja [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja)| kościoła Bożego Ciała]]. Ochrzczony w tymże kościele. Wnuk Johanna przybyłego z Nowego Stawu (Newteich in Preußen), który 27 X 1640 otrzymał kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Jeden z pięciorga dzieci Constantina, farbiarza jedwabiu przy [[BRAMA WYŻYNNA | Bramie Wyżynnej]], od 11 VII 1679 mającego potwierdzone kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz jego drugiej żony, poślubionej 1674 w kościele Bożego Ciała wdowy po Arndzie van de Damm (1620–1674), Marii Elisabeth, córki Johanna von der Pepilier. Brat m.in. [[NEANDER GOTTFRIED, kaznodzieja kościoła Bożego Ciała | Gottfrieda Neandera (Neumanna)]], także kaznodziei w kościele Bożego Ciała. <br/><br/> | ||
| − | W 1695 student w Wittenberdze, od 1700 katecheta w Herrengrebbin (Grabiny-Zameczek). Wyświęcony 17 IV 1708, kaznodzieja w Müggenhahl (Rokitnica). Od 13 X 1709 do śmierci kaznodzieja w gdańskim kościele Bożego Ciała. Od stycznia 1717, na zalecenie [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], wraz z innymi kaznodziejami zapobiegał niepokojom związanym z ponownym pojawieniem się w Gdańsku wygnanego już poprzednio z miasta (poł. 1716) zwolennika pietyzmu Heinricha Nicolausa Herberta, który próbował otworzyć w Gdańsku szkołę dla tego kierunku. 8 II 1717, wraz z pastorem [[NOTHWANGER JOHANN HEINRICH, pastor kościoła św. Jana | Johannem Heinrichem Nothwangerem]], zaprezentował gdańskiej [[RADA MIEJSKA | Radzie Miejskiej]] raport o tej sprawie, oparty o zeznania m.in. kaznodziei kaplicy św. Anny [[WASZETA JĘDRZEJ, lektor języka polskiego | Jędrzeja Waszety]] i pastora [[KOŚCIÓŁ ZBAWICIELA (I) | kościoła Zbawiciela]] na [[ZAROŚLAK | Zaroślaku]] Johanna Davida Heinrichsdorfa. <br/><br/> | + | W sierpniu 1680 zapisany do początkującej klasy (piatej) gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. W 1695 student w Wittenberdze, od 1700 katecheta w Herrengrebbin (Grabiny-Zameczek). Wyświęcony 17 IV 1708, kaznodzieja w Müggenhahl (Rokitnica). Od 13 X 1709 do śmierci kaznodzieja w gdańskim kościele Bożego Ciała. Od stycznia 1717, na zalecenie [[LUTERANIE | Ministerium Duchownego]], wraz z innymi kaznodziejami zapobiegał niepokojom związanym z ponownym pojawieniem się w Gdańsku wygnanego już poprzednio z miasta (poł. 1716) zwolennika pietyzmu Heinricha Nicolausa Herberta, który próbował otworzyć w Gdańsku szkołę dla tego kierunku. 8 II 1717, wraz z pastorem [[NOTHWANGER JOHANN HEINRICH, pastor kościoła św. Jana | Johannem Heinrichem Nothwangerem]], zaprezentował gdańskiej [[RADA MIEJSKA | Radzie Miejskiej]] raport o tej sprawie, oparty o zeznania m.in. kaznodziei kaplicy św. Anny [[WASZETA JĘDRZEJ, lektor języka polskiego | Jędrzeja Waszety]] i pastora [[KOŚCIÓŁ ZBAWICIELA (I) | kościoła Zbawiciela]] na [[ZAROŚLAK | Zaroślaku]] Johanna Davida Heinrichsdorfa. <br/><br/> |
Od kwietnia 1720 uwikłany był w konflikt wywołany przez Marię, wdowę po pastorze [[DILGER DANIEL BONAVENTURA, pastor kościoła św. Bartłomieja | Danielu Bonaventurze Dilgerze]], która wraz z córką utraciła zaufanie do swojego dotychczasowego spowiednika i miała wymuszać prywatną spowiedź i komunię m.in. na Johannie Gottfriedzie Kirschu, diakonie [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY | kościoła św. Bartłomieja]], Johannie Davidzie Heinrichsdorfie z kościoła Zbawiciela (zresztą jej krewnego) oraz na nim. Uległ jej namowom, co z kolei było sprzeczne z zarządzeniami Ministerium Duchownego. Sprawę wyjaśniono dopiero pod koniec roku. {{author:JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | Od kwietnia 1720 uwikłany był w konflikt wywołany przez Marię, wdowę po pastorze [[DILGER DANIEL BONAVENTURA, pastor kościoła św. Bartłomieja | Danielu Bonaventurze Dilgerze]], która wraz z córką utraciła zaufanie do swojego dotychczasowego spowiednika i miała wymuszać prywatną spowiedź i komunię m.in. na Johannie Gottfriedzie Kirschu, diakonie [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY | kościoła św. Bartłomieja]], Johannie Davidzie Heinrichsdorfie z kościoła Zbawiciela (zresztą jej krewnego) oraz na nim. Uległ jej namowom, co z kolei było sprzeczne z zarządzeniami Ministerium Duchownego. Sprawę wyjaśniono dopiero pod koniec roku. {{author:JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
'''Bibliografia''': <br/> | '''Bibliografia''': <br/> | ||
''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 2, s. 196; t. 6, s. 360; t. VII, s. 504, t. VIII, s. 286. <br/> | ''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 2, s. 196; t. 6, s. 360; t. VII, s. 504, t. VIII, s. 286. <br/> | ||
| + | Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 239.<br/> | ||
Praetorius Ephraim, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…'', Danzig und Leipzig, s. 20, 51, 64. <br/> | Praetorius Ephraim, ''Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…'', Danzig und Leipzig, s. 20, 51, 64. <br/> | ||
Rhesa Ludwig, ''Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern'', Königsberg 1834, s. 70, 85. <br/> | Rhesa Ludwig, ''Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern'', Königsberg 1834, s. 70, 85. <br/> | ||
Schnaase Eduard, ''Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs actenmässig Dargestellt'', Danzig 1863, s. 163–164, 396–401. <br/> | Schnaase Eduard, ''Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs actenmässig Dargestellt'', Danzig 1863, s. 163–164, 396–401. <br/> | ||
Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 385. | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 385. | ||
Wersja z 20:43, 5 lut 2024
BENJAMIN NEUMANN (Naumann) (2 II 1673 Gdańsk – 12 II 1722 Gdańsk), kaznodzieja kościoła Bożego Ciała. Ochrzczony w tymże kościele. Wnuk Johanna przybyłego z Nowego Stawu (Newteich in Preußen), który 27 X 1640 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska. Jeden z pięciorga dzieci Constantina, farbiarza jedwabiu przy Bramie Wyżynnej, od 11 VII 1679 mającego potwierdzone kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), oraz jego drugiej żony, poślubionej 1674 w kościele Bożego Ciała wdowy po Arndzie van de Damm (1620–1674), Marii Elisabeth, córki Johanna von der Pepilier. Brat m.in. Gottfrieda Neandera (Neumanna), także kaznodziei w kościele Bożego Ciała.
W sierpniu 1680 zapisany do początkującej klasy (piatej) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W 1695 student w Wittenberdze, od 1700 katecheta w Herrengrebbin (Grabiny-Zameczek). Wyświęcony 17 IV 1708, kaznodzieja w Müggenhahl (Rokitnica). Od 13 X 1709 do śmierci kaznodzieja w gdańskim kościele Bożego Ciała. Od stycznia 1717, na zalecenie Ministerium Duchownego, wraz z innymi kaznodziejami zapobiegał niepokojom związanym z ponownym pojawieniem się w Gdańsku wygnanego już poprzednio z miasta (poł. 1716) zwolennika pietyzmu Heinricha Nicolausa Herberta, który próbował otworzyć w Gdańsku szkołę dla tego kierunku. 8 II 1717, wraz z pastorem Johannem Heinrichem Nothwangerem, zaprezentował gdańskiej Radzie Miejskiej raport o tej sprawie, oparty o zeznania m.in. kaznodziei kaplicy św. Anny Jędrzeja Waszety i pastora kościoła Zbawiciela na Zaroślaku Johanna Davida Heinrichsdorfa.
Od kwietnia 1720 uwikłany był w konflikt wywołany przez Marię, wdowę po pastorze Danielu Bonaventurze Dilgerze, która wraz z córką utraciła zaufanie do swojego dotychczasowego spowiednika i miała wymuszać prywatną spowiedź i komunię m.in. na Johannie Gottfriedzie Kirschu, diakonie kościoła św. Bartłomieja, Johannie Davidzie Heinrichsdorfie z kościoła Zbawiciela (zresztą jej krewnego) oraz na nim. Uległ jej namowom, co z kolei było sprzeczne z zarządzeniami Ministerium Duchownego. Sprawę wyjaśniono dopiero pod koniec roku.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 2, s. 196; t. 6, s. 360; t. VII, s. 504, t. VIII, s. 286.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 239.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, s. 20, 51, 64.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 70, 85.
Schnaase Eduard, Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs actenmässig Dargestellt, Danzig 1863, s. 163–164, 396–401.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 385.
