SZUCA JAN, inżynier elektryk

Wersja z 13:13, 17 sty 2024

Jan Szuca w okresie studiów na Politechnice Gdańskiej

JAN WOJCIECH SZUCA (11 XII 1922 Gdańsk-Wrzeszcz – 7 IX 1980 Sopot), inżynier elektryk. Syn Michała Szucy. Do 1932 uczęszczał do niemieckiej szkoły powszechnej w Gdańsku, następnie do Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego w Gdyni-Orłowie oraz Gimnazjum i Liceum OO. Jezuitów w Gdyni-Orłowie. W 1939 ukończył pierwszą klasę o profilu matematyczno-fizycznym. W obliczu zagrożenia wojną, w sierpniu 1939 zamieszkał z bratem Stanisławem u Ireny Zegarskiej-Becker w Gdyni-Orłowie.

Od 1940 pracował jako przyuczony elektryk w Deutsche Werke Kiel w Gdyni. Zaangażował się w działalność konspiracyjną. Należał do Pierwszej Morskiej Kompanii Szarych Szeregów, dowodził drużyną, w której – w końcu 1941 – podlegali mu Marian Raczkiewicz, Karol Morawczyński i Leon Frąckowiak. Zajmował się m.in. prowadzeniem akcji sabotażowych na kutrach i trawlerach oraz wadliwym spawaniem kotłów okrętowych. Aresztowany przez Niemców 3 V 1943, został osadzony jako więzień polityczny w obozie Stutthof. Podejmowane przez matkę i zaprzyjaźnionych Niemców starania o uwolnienie nie przyniosły skutku. Pod koniec wojny wywieziony drogą morską w głąb Niemiec, w tzw. Marszu Śmierci, trafił do obozu w Lubece. Po wyzwoleniu przez wojska alianckie wiosną 1945 został przewieziony do szpitala w Bremie, następnie zaś, od lipca do grudnia, przebywał na rekonwalescencji do Szwecji.

W grudniu 1945 powrócił do Gdyni. W czerwcu 1946 zdał egzamin maturalny w Państwowym Liceum Męskim w Gdyni i rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej (PG). Równolegle pracował zarobkowo jako praktykant w firmie Baltcoal (1 luty – 1 maja 1946), młodszy praktykant w Centrali Zbytu Produktów Przemysłu Węglowego (1 maja – 1 listopada 1946), elektromonter na PG (1 XI 1946 – 1 XI 1947), asystent matematyki w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej w Gdańsku (15 X 1948 – 15 X 1949), pracownik umysłowy w Centralnym Zarządzie Przemysłu Okrętowego (15 X 1949 – 20 X 1950) oraz konstruktor w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych (od 20 X 1950), z ramienia którego był członkiem Komisji Inwentaryzacyjnej Wraku [pancernika] „Gneisenau” w porcie gdyńskim. W 1952 otrzymał dyplom magistra inżyniera elektryka.

W późniejszym okresie kierownik Działu Instalacji Elektrycznych w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych. Za działalność dla rozwoju przemysłu okrętowego, w tym elektrotechniki okrętowej i prace nad wprowadzeniem prądu przemiennego na statkach budowanych w polskich stoczniach, otrzymał nagrodą państwową. Był współautorem patentu okrętowego układu napędu spalinowo-elektrycznego. Po zmianie struktury organizacyjnej okrętowych biur konstrukcyjnych został zatrudniony w Centrum Techniki Okrętowej w Gdańsku, gdzie pracował jako specjalista zagadnień elektrotechniki okrętowej. Od 1971 specjalista spraw elektrycznych i automatyki w Biurze Projektowo-Konstrukcyjnym Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. W 1974 otrzymał nagrodę zespołową II stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych za prace projektowe przy dworcu autobusowym (Dworcu PKS) w Gdańsku. 30 VIII 1979 dokonał odsłonięcia Pomnika Protestu, ku czci ofiar filii obozu Stutthof w Gdyni.

Po wojnie członek Stowarzyszenia Elektryków Polskich (wieloletni przewodniczący Koła Zakładowego przy Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni), Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i Związku Zawodowego Metalowców. Przed wojną mieszkał w Sopocie przy Mackensenalle 68 (ul. Kościuszki), po wojnie w Gdyni-Orłowie przy ul. Gdańskiej 192, w Gdańsku-Wrzeszczu przy ul. Limanowskiego 7 (obecnie ul. Puszkina) i Gdyni-Orłowie przy pl. Górnośląskim 9-11. Zmarł w wyniku obrażeń doznanych podczas kąpieli w morzu, najechany przez motorówkę. Odznaczony był Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką „Za zasługi dla Gdańska”, srebrną odznaką „Zasłużony Pracownik Morza”, srebrną odznaką Stowarzyszenia Elektryków Polskich.

Żonaty od 1949 z Zofią z domu Jażdżewską (17 IV 1928 – 14 XI 1998), ojciec Michała (ur. 7 VI 1950 Gdynia) oraz Hanny (ur. 7 IV 1952 Gdynia). Pochowany 15 IX 1980 na cmentarzu parafialnym w Gdyni-Orłowie. W 1981 był jednym z bohaterów trzyczęściowego polsko-zachodnioniemieckiego filmu dokumentalnego „Blizny” w reżyserii Andrzeja Chiczewskiego i Arno Rattaya. MAD LeMo

Bibliografia:

Archiwum Politechniki Gdańskiej, sygn. WEIA/421/I/73/54: teczka osobowa studenta Jana Szucy.
Archiwum Muzeum Stuthof: sygn. I – III – 14790: Personalien Szuca Johann; I – III – 29207: Szuca Johann.
Muzeum Gdańska: bez sygn. Spuścizna po Michale Szucy.
„Budownictwo Okrętowe” nr 11/ 1980.
„Dziennik Bałtycki” nr 199, 12 IX 1980.
„Głos Wybrzeża” z 14 IX 1980.
Gąsiorowski Andrzej, Szare Szeregi w Gdyni, „Stutthof. Zeszyty Muzeum”, nr 5, 1984.
Narski Zygmunt, Zapiekła gorycz, Toruń 1993.
Narski Zygmunt, Pierwsza Morska Kompania Szarych Szeregów w Gdyni, „Pomerania” nr 1 z 1978.
Sawicki Jan Kazimierz, Ratownictwo morskie w Polsce (1945–1961), t. 2, Gdynia 2005.
Zegarska-Becker Irena, Wysiedlenia rodziny Zegarskich z Gdyni w 1939 i 1940 roku, „Zeszyty Gdyńskie”, nr 5/ 2010.