KRZYŻANOWSKA OLGA TERESA, lekarz, poseł

Aktualna wersja na dzień 18:57, 23 gru 2023

Olga Krzyżanowska

OLGA TERESA KRZYŻANOWSKA (10 IX 1929 Warszawa– 22 VI 2018 Gdańsk), lekarka, polityk. Jedyne dziecko Aleksandra Krzyżanowskiego (18 II 1895 Briańsk (Rosja) – 29 IX 1951 Warszawa), pseudonim „Wilk”, podczas II wojny światowej komendanta Okręgu Wileńsko-Nowogródzkiego Armii Krajowej i poślubionej 19 III 1927 Janiny z domu Łopińskiej (27 VIII 1907 Piotrków Trybunalski – 14 VIII 1995 Gdańsk), lekarza stomatologa, uczestniczki powstania warszawskiego, jeńca Stalagu IV-B/H Zeithain (podobóz Stalagu IV-B Mühlberg), pracującej tam na najcięższym oddziale jako lekarz, od 1945 w Gdańsku, od 1960 doktora nauk medycznych (przewód w gdańskiej Akademii Medycznej (AMG)), wiceprzewodniczącej Gdańskiego Towarzystwa Stomatologicznego oraz przewodniczącej Okręgowej Sekcji Lekarskiej przy Związku Zawodowym Pracowników Służby Zdrowia.

Harcerka Szarych Szeregów (odznaczona później Krzyżem Walecznych). W Gdańsku od 1945. W 1952 absolwentka Wydziału Lekarskiego AMG, specjalistka chorób wewnętrznych i medycyny przemysłowej. W latach 1952–1962 pracowała w szpitalu powiatowym w Pucku, Szpitalu Wojewódzkim im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku ( Pomorskie Centrum Traumatologii) i w AMG. W 1962–1989 była kierownikiem poradni chorób zawodowych Wojewódzkiej Przychodni Przemysłowej w Gdańsku.

Od 1980 w Solidarności, od 1981 pracowała w Krajowej Komisji Koordynacji Służby Zdrowia. Od 1989 do 2001 z ramienia Komitetu Obywatelskiego, Unii Demokratycznej (do której należała w okresie 1991–1994) i Unii Wolności (UW; do której należała w latach 1994–2005) posłanka na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (RP) X (1989–1991), I (1991–1993), II (1993–1997) i III (1997–2001) kadencji. Wicemarszałek Sejmu X i II kadencji, w latach 1990–1993 reprezentowała Sejm RP w Zgromadzeniu Parlamentarnym Europy. W 1991–1993 przewodnicząca Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, w 1997–2001 Komisji Etyki Poselskiej i zastępca przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych. W 2001 z ramienia Komitetu Wyborczego Wyborców Blok Senatu została z okręgu gdańskiego senatorem Senatu V kadencji (2001–2005). Zasiadała w Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz Polityki Społecznej i Zdrowia, była wiceprzewodniczącą Koła Senackiego UW. Z ramienia tej partii w 2004 bezskutecznie ubiegała się o mandat do Parlamentu Europejskiego (uzyskała 25 211 głosów). Od 2005 członkini Partii Demokratycznej i prezes Stowarzyszenia Pamięci Narodowej. Członkini Rady Społecznej Rzecznika Praw Obywatelskich (od grudnia 2010), Rady Fundacji Batorego, Rady Programowej Kongresu Kobiet. W 1991 była matką chrzestną masowca m/s "Armia Krajowa".

Odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim, w 2014 Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W 2015 otrzymała Medal Księcia Mściwoja II, w 2016 odznakę honorową „Za zasługi dla ochrony praw człowieka”, przyznawaną przez Rzecznika Praw Obywatelskich, wręczoną w Europejskim Centrum Solidarności. 27 VIII 2020 jej imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Jazz Duo 128 NG nr 1056.

Od 1955 żona Jerzego Krzyżanowskiego. Matka Magdaleny zamężnej Mierzewskiej, radcy prawnego, emerytowanej Head of Division w Kancelarii Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, w latach 1993–1998 prawnika w Sekretariacie Europejskiej Komisji Praw Człowieka, do 2008 współpracownicy Zespołu do spraw Poprawy Funkcjonowania Sądownictwa Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia, od 2010 członkini, od 2012 przewodniczącej Human Rights Review Panel w misji Unii Europejskiej EULEX w Kosowie, współautorki (wraz z ojcem) nagrodzonej Nagrodą Historyczną „Polityki” za rok 2010 rodzinnej opowieści historycznej Według ojca, według córki (Warszawa 2010).

Pochowana 30 VI 2018 na cmentarzu Srebrzysko. 22 VI 2021 jej imię nadano jednej z sal w budynku Kancelarii Sejmu RP. BŚ