KENTZER TERESA, profesor Uniwersytetu Gdańskiego

Aktualna wersja na dzień 20:12, 25 lis 2023

Teresa Kentzer

Teresa Kentzer

Głaz pamiątkowy twórców gdańskiej biologii przy Wydziale Biologii Uniwersytetu Gdańskiego

TERESA KENTZER (26 IX 1930 Bratian koło Nowego Miasta Lubawskiego – 13 II 1992 Gdynia), fizjolożka roślin, profesor Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Córka Romana Duszyńskiego i Joanny z domu Grosz. Do 1939 mieszkała z rodzicami w Chełmnie, gdzie ukończyła dwie klasy szkoły podstawowej. Po wysiedleniu przez Niemców mieszkała początkowo w rodzinnej wsi, od 1943 w Toruniu, gdzie kontynuowała naukę w ramach tajnego nauczania. W latach 1945–1950 uczyła się w Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Toruniu.

W 1953 ukończyła studia pierwszego stopnia na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi (WBiNoZ) Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK) i została asystentką w Katedrze Fizjologii Roślin. Równocześnie kontynuowała studia drugiego stopnia, od 1956 magister botaniki. Od 1959 doktor nauk biologicznych na podstawie rozprawy Dynamika regulatorów wzrostu w procesie jaryzacji nasion pszenicy ozimej Leszczyńska wczesna (Triticum vulgare L.) (promotor: prof. dr Marian Michniewicz), obronionej w WBiNoZ UMK. Od 1960 do 1968 zatrudniona była na stanowisku adiunkta w Katedrze Fizjologii Roślin UMK. Od 1966 – na podstawie dorobku i rozprawy Studia nad rolą endogennych giberelin w procesie jaryzacji i stratyfikacji – doktor habilitowany; od 1968 do 1970 pracowała na stanowisku docenta etatowego UMK. W 1970 podjęła dodatkowe zatrudnienie na Wydziale Biologii, Geografii i Oceanologii UG. Od 1 X 1970 na stałe w Gdańsku, podjęła się zorganizowania Zakładu Fizjologii Roślin w Instytucie Biologii Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii (WBGiO) UG. W latach 1970–1974 pełniła również funkcję kierowniczki organizującego się Zakładu Fizjologii Zwierząt UG. Od 1972 do 1975 była zastępczynią dyrektora Instytutu Biologii UG, od 1978 do 1981 dyrektorka tego Instytutu. Od 1978 profesor nadzwyczajny (tytularny) nauk przyrodniczych, śmierć przerwała, prowadzone w 1992, postępowanie w sprawie powołania jej na stanowisko profesora zwyczajnego.

Przeniesienie na stałe w 1970 na WBGiO UG spowodowało zmianę w profilu jej prac badawczych. Oprócz kontynuowania badań nad hormonalną regulacją spoczynku nasion, podjęła pionierskie badania dotyczące fizjologii wzrostu i rozwoju glonów bałtyckich. Sukcesem jej zespołu było opracowanie metody sterylnej hodowli widlika i morszczynu, określenie zdolności regeneracyjnych i tempa wzrostu tych organizmów, a także roli regulatorów wzrostu w tych procesach. Wykazanie niskiej intensywności wzrostu widlika spowodowało wydanie przez Gdański Urząd Morski zakazu dalszego odławiania tego glonu z Zatoki Puckiej dla celów przemysłowych, zagrażało to zaburzeniem równowagi ekologicznej. Po uzyskaniu w 1978 tytułu profesora nadzwyczajnego jej wiodącym problemem badawczym stały się zagadnienia regulacji wzrostu glonów oraz skutki oddziaływania zanieczyszczeń ropopochodnych na procesy wzrostu i rozwoju glonów. W latach 80. XX wieku była koordynatorem tematu badawczego prowadzonego w ramach problemu węzłowego 09.1.7.7.4. i problemu międzyresortowego MR I/15 Podstawy bioprodukcji, ochrony środowiska morskiego oraz prognoz oceanograficzno-meteorologicznych.

Podczas pracy w UMK w Toruniu prowadziła wykłady kursowe, ćwiczenia, seminaria oraz wykłady monograficzne na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych. W okresie pracy w UG zorganizowała zajęcia dydaktyczne z fizjologii roślin dla kierunków biologia i oceanografia biologiczna. Jej działalność pedagogiczna, poprzez pracę w Państwowej Komisji Egzaminów Kwalifikacyjnych dla Nauczycieli, obejmowała także nauczycieli szkół średnich.

Była członkinią Polskiego Towarzystwa Botanicznego (1956–1992), Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika (1958–1992), Polskiego Towarzystwa Biochemicznego (1969–1992), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (1973–1992), Komitetu Badań Morza PAN (1975–1992). Zasiadała w redakcjach czasopism: „Oceanologia” (1981–1992), „Studia i Materiały Oceanologiczne” (1981–1992), „Acta Societatis Botanicorum Poloniae” (1977-1992). Była członkinią Rady Naukowej Instytutu Oceanologii PAN (1981–1992), Rady Naukowej Centrum Biologii Morza PAN (1989–1992), Komitetu Narodowego do sprawa Badania Oceanów SCOR (Scientific Committee on Oceanic Research) (1984–1986), Komitetu Fizjologii, Genetyki i Biochemii Roślin PAN (1981–1987), na UG: Rektorskiej Komisji Bibliotecznej (1970–1976), Wydziałowej Komisji do sprawa Współpracy z Zagranicą (1981–1986). Członkini założycielka Towarzystwa Przyjaciół Sopotu (1974).

Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979), złotą odznaką „Zasłużony Pracownik Morza” (1980), wyróżniona Nagrodą II stopnia, zespołową, Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego (1967), i III stopnia, zespołową, Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1976).

Matka Anny (ur. 1954), absolwentki Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UG. Zmarła wskutek wypadku drogowego, pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. Jej nazwisko umieszczono na głazie przed budynkiem Wydziału Biologii na kampusie oliwskim UG, poświęconym „Pamięci profesorów, twórców gdańskiej biologii w latach 1967-1970”, ustawionym 1 X 212 z inicjatywy dziekana prof. Dariusza Szlachetko, wykonanym przez Jana Szczypkę. BK EŁ