KRÓLEWSKA SZKOŁA SZTUK PIĘKNYCH
| Linia 3: | Linia 3: | ||
'''KRÓLEWSKA SZKOŁA SZTUK PIĘKNYCH''' (Königliche Kunstschule), założona w 1803 przez prezydenta prowincji Prusy Zachodnie Friedricha L. Schröttera, początkowo z siedzibą w budynku [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]], od 1804 w [[ZŁOTA BRAMA | Złotej Bramie]] i górnych piętrach Strzelnicy św. Jerzego. Miała charakter uczelni półwyższej, pierwszym dyrektorem był [[BREYSIG JOHANN ADAM, artysta plastyk | Johann Adam Breysig]].<br/><br/> | '''KRÓLEWSKA SZKOŁA SZTUK PIĘKNYCH''' (Königliche Kunstschule), założona w 1803 przez prezydenta prowincji Prusy Zachodnie Friedricha L. Schröttera, początkowo z siedzibą w budynku [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]], od 1804 w [[ZŁOTA BRAMA | Złotej Bramie]] i górnych piętrach Strzelnicy św. Jerzego. Miała charakter uczelni półwyższej, pierwszym dyrektorem był [[BREYSIG JOHANN ADAM, artysta plastyk | Johann Adam Breysig]].<br/><br/> | ||
| − | Po | + | Po zajęciu Gdańska przez wojska napoleońskie od 1 I 1808 działała w tym samym miejscu i pod tym samym kierownictwem jako Königliche Kunst- und Handwerksschule (Królewska Szkoła Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego), następnie zwana w 1854 skrótowo Kunstschule, a w 1869 Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule. Tego typu szkoły, które powstały z inicjatywy władz pruskich, miały przygotować nauczycieli rysunków w szkołach elementarnych, a także utalentowaną młodzież do studiów w akademiach sztuk pięknych. Nauka była odpłatna. Uczono rysunku, zasad perspektywy w sztuce, podstaw rysunku odręcznego, szkiców z natury, malarstwa oraz rzeźby. Nauczycielami, obok Johanna Adama Breysiga byli: [[MEYERHEIM KARL FRIEDRICH, artysta malarz, radny | Karl Friedrich Meyerheim]], w 1821 nauczycielem rysunku Ludwig Steffen. Współpracował ze szkołą kupiec, autor rysunków i akwarel [[RANDT AUGUST LOBEGOTT, kupiec, malarz–amator | August Lobegott Randt]]. W 1822 szkoła pozyskała jako pedagoga znanego już w świecie artystycznym nadreńskiego malarza [[MANSKIRSCH FRANZ JOSEPH, artysta plastyk | Franza Josepha Manskirscha]]. Po śmierci Johanna Adama Breysiga do 1834 szkołą kierował Karl Friedeich Meyerheim.<br/><br/> |
W 1834 dyrektorem szkoły i pedagogiem został jej dawny uczeń [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]], nadając jej artystyczny kierunek. W 1844 zatrudnił jako drugiego pedagoga rzeźbiarza [[FREITAG RUDOLF, artysta plastyk | Rudolfa Freitaga]], który był związany ze szkołą aż do swej śmierci. Program szkoły został ukierunkowany na przygotowanie młodzieży męskiej zarówno do samodzielnej pracy artystycznej, jak i do dalszych studiów na wyższych uczelniach artystycznych. Miała elitarny charakter, uczęszczało do niej jednocześnie najwyżej kilkudziesięciu uczniów. Wśród nich do 1873 wymienić trzeba gdańskich pedagogów i samodzielnych twórców: [[GRENTZENBERG FERDINAND GOTTLIEB, artysta plastyk| Ferdinanda Gottlieba Grentzenberga]], [[TROSCHEL ADOLF EUGEN, artysta plastyk, pedagog | Adolfa Eugena Troschela]], [[RODDE KARL GUSTAV, artysta plastyk | Karla Gustava Roddego]]. Wśród artystów, którzy zakończyli edukację na tej szkole, byli: [[GREGOROVIUS MICHAEL CARL, artysta plastyk | Michael Carl Gregorovius]], jego synowie [[GREGOROVIUS WILHELM EDUARD, artysta plastyk | Wilhelm Eduard]] i [[GREGOROVIUS GEORG FERDINAND, artysta plastyk | Georg Ferdinand]], [[DAHMS OTTO HERMANN, artysta plastyk | Otto Hermann Dahms]], [[DAHMS GOTTLIEB ROBERT, artysta plastyk | Gottlieb Robert Dahms]] i [[FRANZ DAVID CARL, artysta plastyk | David Carl Franz]]. Inni kontynuowali studia w akademiach sztuk pięknych w Królewcu i w innych ośrodkach niemieckich: [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Juchanowitz]], [[FISCHER JOHANN CHRISTIAN RICHARD, artysta plasyk | Johann Christian Fischer]]. Uważa się, że tu poznawali pierwsze tajniki zawodu bracia [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] i [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH, artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] oraz [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Wilhelm August Stryowski]]. Nauczyciele i uczniowie prezentowali swoje prace na wystawach organizowanych od roku 1836 przez [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Towarzystwo Przyjaciół Sztuki]]. Po śmierci Johanna Carla Schultza w 1873 w okresie przejściowym szkołą kierował dyrektor Königliche Provinzial-Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Rzemieślnicza) Friedrich Carl Grabo (1822–1879).<br/><br/> | W 1834 dyrektorem szkoły i pedagogiem został jej dawny uczeń [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]], nadając jej artystyczny kierunek. W 1844 zatrudnił jako drugiego pedagoga rzeźbiarza [[FREITAG RUDOLF, artysta plastyk | Rudolfa Freitaga]], który był związany ze szkołą aż do swej śmierci. Program szkoły został ukierunkowany na przygotowanie młodzieży męskiej zarówno do samodzielnej pracy artystycznej, jak i do dalszych studiów na wyższych uczelniach artystycznych. Miała elitarny charakter, uczęszczało do niej jednocześnie najwyżej kilkudziesięciu uczniów. Wśród nich do 1873 wymienić trzeba gdańskich pedagogów i samodzielnych twórców: [[GRENTZENBERG FERDINAND GOTTLIEB, artysta plastyk| Ferdinanda Gottlieba Grentzenberga]], [[TROSCHEL ADOLF EUGEN, artysta plastyk, pedagog | Adolfa Eugena Troschela]], [[RODDE KARL GUSTAV, artysta plastyk | Karla Gustava Roddego]]. Wśród artystów, którzy zakończyli edukację na tej szkole, byli: [[GREGOROVIUS MICHAEL CARL, artysta plastyk | Michael Carl Gregorovius]], jego synowie [[GREGOROVIUS WILHELM EDUARD, artysta plastyk | Wilhelm Eduard]] i [[GREGOROVIUS GEORG FERDINAND, artysta plastyk | Georg Ferdinand]], [[DAHMS OTTO HERMANN, artysta plastyk | Otto Hermann Dahms]], [[DAHMS GOTTLIEB ROBERT, artysta plastyk | Gottlieb Robert Dahms]] i [[FRANZ DAVID CARL, artysta plastyk | David Carl Franz]]. Inni kontynuowali studia w akademiach sztuk pięknych w Królewcu i w innych ośrodkach niemieckich: [[JUCHANOWITZ ALBERT WILHELM ADAM, malarz, grafik | Albert Juchanowitz]], [[FISCHER JOHANN CHRISTIAN RICHARD, artysta plasyk | Johann Christian Fischer]]. Uważa się, że tu poznawali pierwsze tajniki zawodu bracia [[HILDEBRANDT EDUARD AUGUST, artysta plastyk, były patron ulicy | Eduard August Hildebrandt]] i [[HILDEBRANDT ERNST FRIEDRICH, artysta plastyk | Ernst Friedrich Hildebrandt]] oraz [[STRYOWSKI WILHELM AUGUST, artysta malarz, patron gdańskiej ulicy | Wilhelm August Stryowski]]. Nauczyciele i uczniowie prezentowali swoje prace na wystawach organizowanych od roku 1836 przez [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Towarzystwo Przyjaciół Sztuki]]. Po śmierci Johanna Carla Schultza w 1873 w okresie przejściowym szkołą kierował dyrektor Königliche Provinzial-Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Rzemieślnicza) Friedrich Carl Grabo (1822–1879).<br/><br/> | ||
Po 1873 szkoła zmieniła swój charakter i lokalizację. W latach 1874–1875 przekształcona została w średnią szkołę zawodową, zachowując dotychczasową nazwę Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Sztuki i Rzemiosła Artystycznego), z siedzibą od roku szkolnego 1874/1875 w zachodnim skrzydle dawnego klasztoru franciszkańskiego ([[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościół i klasztor franciszkanów św. Trójcy]]) przy ul. Fleischergasse 25/27 (ul. Rzeźnicka). Początkowo w części sal zajmowanych przez szkołę rzemieślniczą, a po jej likwidacji 1 X 1878 została gospodarzem całego skrzydła zachodniego dawnego klasztoru. Dotychczasowe jej pomieszczenia w domu Bractwa św. Jerzego i Złotej Bramie zajęły biura Zarządu Miasta.<br/><br/> | Po 1873 szkoła zmieniła swój charakter i lokalizację. W latach 1874–1875 przekształcona została w średnią szkołę zawodową, zachowując dotychczasową nazwę Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Sztuki i Rzemiosła Artystycznego), z siedzibą od roku szkolnego 1874/1875 w zachodnim skrzydle dawnego klasztoru franciszkańskiego ([[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościół i klasztor franciszkanów św. Trójcy]]) przy ul. Fleischergasse 25/27 (ul. Rzeźnicka). Początkowo w części sal zajmowanych przez szkołę rzemieślniczą, a po jej likwidacji 1 X 1878 została gospodarzem całego skrzydła zachodniego dawnego klasztoru. Dotychczasowe jej pomieszczenia w domu Bractwa św. Jerzego i Złotej Bramie zajęły biura Zarządu Miasta.<br/><br/> | ||
| − | W roku szkolnym 1876–1877 jej dyrektorem został architekt i radca budowlany rejencji (potem władz prowincji Prusy Zachodnie) [[EHRHARDT BRUNO, architekt | Bruno Ehrhardt]], nauczycielami byli | + | W roku szkolnym 1876–1877 jej dyrektorem został architekt i radca budowlany rejencji (potem władz prowincji Prusy Zachodnie) [[EHRHARDT BRUNO, architekt | Bruno Ehrhardt]], nauczycielami byli m.in.: artyści malarze i rzeźbiarze [[FREITAG RUDOLF, artysta plastyk | Rudolf Freitag]], [[TROSCHEL ADOLF EUGEN, artysta plastyk, pedagog | Adolf Eugen Troschel]], Wilhelm August Stryowski, Karl Gustav Rodde, [[STURMHÖFEL BERNHARD MAXIMILIAN, artysta plastyk | Bernhard Sturmhöfel]], nauczyciel rysunku Robert Krahn (1823–1901), w latach 1877–1881 architekt miejski Gustav Bädecker (1830–1882), w 1884 i 1892 architekt miejski Ernst Waldemar Otto (1846–1904), w 1892 emerytowany radca budowlany Hermann Rathke. Uczyło się w niej przez około cztery lata stu kilkudziesięciu chłopców. Szkoła miała przygotować utalentowanych uczniów do studiów wyższych, innych do pracy w charakterze średniej kadry zawodowej, głównie w budownictwie. Tych kształcono na przyszłych właścicieli własnych firm lub pracowników w firmach. Program szkoły przewidywał naukę rysunku odręcznego, geometrii, zasad perspektywy w rysunku i malarstwie, rysunku technicznego dla murarzy, cieśli, stolarzy, ślusarzy, podstaw technologii budownictwa, materiałoznawstwa.<br/><br/> |
Jej uczniami byli znani następnie gdańscy artyści: [[BAHL REINHOLD, artysta malarz | Reinhold Bahl]], [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik | Artur Bendrat]], [[HELLINGRATH BERTHOLD FRANZ, grafik, malarz rzeźbiarz | Berthold Franz Hellingrath]]. W okresie 1893–1894 szkoła włączona została jako klasa rzemiosła artystycznego do Staatliche Fortbildungs- und Gewerkschule ([[PAŃSTWOWA RZEMIEŚLNICZA SZKOŁA DOKSZTAŁCAJĄCA | Państwowa Rzemieślnicza Szkoła Dokształcająca]]) przy Heilige-Geist-Gasse 82 (ul. św. Ducha). Według wspomnień Bertholda Franza Hellingratha (spisanych po latach) wcielenie miało miejsce dopiero w 1903, być może w tym roku przeniesiono klasy artystyczne z klasztoru pofranciszkańskiego do nowego budynku Państwowej Rzemieślniczej Szkoły Dokształcającej przy An der Großen Mühle 11/13 (ul. Wielkie Młyny), bowiem Kunstschule po 1895 nie jest notowana w księgach adresowych Gdańska. {{author: MrGl}} <br /><br /> | Jej uczniami byli znani następnie gdańscy artyści: [[BAHL REINHOLD, artysta malarz | Reinhold Bahl]], [[BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik | Artur Bendrat]], [[HELLINGRATH BERTHOLD FRANZ, grafik, malarz rzeźbiarz | Berthold Franz Hellingrath]]. W okresie 1893–1894 szkoła włączona została jako klasa rzemiosła artystycznego do Staatliche Fortbildungs- und Gewerkschule ([[PAŃSTWOWA RZEMIEŚLNICZA SZKOŁA DOKSZTAŁCAJĄCA | Państwowa Rzemieślnicza Szkoła Dokształcająca]]) przy Heilige-Geist-Gasse 82 (ul. św. Ducha). Według wspomnień Bertholda Franza Hellingratha (spisanych po latach) wcielenie miało miejsce dopiero w 1903, być może w tym roku przeniesiono klasy artystyczne z klasztoru pofranciszkańskiego do nowego budynku Państwowej Rzemieślniczej Szkoły Dokształcającej przy An der Großen Mühle 11/13 (ul. Wielkie Młyny), bowiem Kunstschule po 1895 nie jest notowana w księgach adresowych Gdańska. {{author: MrGl}} <br /><br /> | ||
{| class="tableGda" | {| class="tableGda" | ||
Aktualna wersja na dzień 08:56, 30 lip 2023
_mieszcz%C4%85ca_Szko%C5%82%C4%99_Sztuk_Pi%C4%99knych,_Johann_Carl_Schultz,_1868.JPG)
KRÓLEWSKA SZKOŁA SZTUK PIĘKNYCH (Königliche Kunstschule), założona w 1803 przez prezydenta prowincji Prusy Zachodnie Friedricha L. Schröttera, początkowo z siedzibą w budynku ► szkoły mariackiej, od 1804 w ► Złotej Bramie i górnych piętrach Strzelnicy św. Jerzego. Miała charakter uczelni półwyższej, pierwszym dyrektorem był ► Johann Adam Breysig.
Po zajęciu Gdańska przez wojska napoleońskie od 1 I 1808 działała w tym samym miejscu i pod tym samym kierownictwem jako Königliche Kunst- und Handwerksschule (Królewska Szkoła Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego), następnie zwana w 1854 skrótowo Kunstschule, a w 1869 Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule. Tego typu szkoły, które powstały z inicjatywy władz pruskich, miały przygotować nauczycieli rysunków w szkołach elementarnych, a także utalentowaną młodzież do studiów w akademiach sztuk pięknych. Nauka była odpłatna. Uczono rysunku, zasad perspektywy w sztuce, podstaw rysunku odręcznego, szkiców z natury, malarstwa oraz rzeźby. Nauczycielami, obok Johanna Adama Breysiga byli: ► Karl Friedrich Meyerheim, w 1821 nauczycielem rysunku Ludwig Steffen. Współpracował ze szkołą kupiec, autor rysunków i akwarel ► August Lobegott Randt. W 1822 szkoła pozyskała jako pedagoga znanego już w świecie artystycznym nadreńskiego malarza ► Franza Josepha Manskirscha. Po śmierci Johanna Adama Breysiga do 1834 szkołą kierował Karl Friedeich Meyerheim.
W 1834 dyrektorem szkoły i pedagogiem został jej dawny uczeń ► Johann Carl Schultz, nadając jej artystyczny kierunek. W 1844 zatrudnił jako drugiego pedagoga rzeźbiarza ► Rudolfa Freitaga, który był związany ze szkołą aż do swej śmierci. Program szkoły został ukierunkowany na przygotowanie młodzieży męskiej zarówno do samodzielnej pracy artystycznej, jak i do dalszych studiów na wyższych uczelniach artystycznych. Miała elitarny charakter, uczęszczało do niej jednocześnie najwyżej kilkudziesięciu uczniów. Wśród nich do 1873 wymienić trzeba gdańskich pedagogów i samodzielnych twórców: ► Ferdinanda Gottlieba Grentzenberga, ► Adolfa Eugena Troschela, ► Karla Gustava Roddego. Wśród artystów, którzy zakończyli edukację na tej szkole, byli: ► Michael Carl Gregorovius, jego synowie ► Wilhelm Eduard i ► Georg Ferdinand, ► Otto Hermann Dahms, ► Gottlieb Robert Dahms i ► David Carl Franz. Inni kontynuowali studia w akademiach sztuk pięknych w Królewcu i w innych ośrodkach niemieckich: ► Albert Juchanowitz, ► Johann Christian Fischer. Uważa się, że tu poznawali pierwsze tajniki zawodu bracia ► Eduard August Hildebrandt i ► Ernst Friedrich Hildebrandt oraz ► Wilhelm August Stryowski. Nauczyciele i uczniowie prezentowali swoje prace na wystawach organizowanych od roku 1836 przez ► Towarzystwo Przyjaciół Sztuki. Po śmierci Johanna Carla Schultza w 1873 w okresie przejściowym szkołą kierował dyrektor Königliche Provinzial-Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Rzemieślnicza) Friedrich Carl Grabo (1822–1879).
Po 1873 szkoła zmieniła swój charakter i lokalizację. W latach 1874–1875 przekształcona została w średnią szkołę zawodową, zachowując dotychczasową nazwę Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule (Państwowa Szkoła Sztuki i Rzemiosła Artystycznego), z siedzibą od roku szkolnego 1874/1875 w zachodnim skrzydle dawnego klasztoru franciszkańskiego (► kościół i klasztor franciszkanów św. Trójcy) przy ul. Fleischergasse 25/27 (ul. Rzeźnicka). Początkowo w części sal zajmowanych przez szkołę rzemieślniczą, a po jej likwidacji 1 X 1878 została gospodarzem całego skrzydła zachodniego dawnego klasztoru. Dotychczasowe jej pomieszczenia w domu Bractwa św. Jerzego i Złotej Bramie zajęły biura Zarządu Miasta.
W roku szkolnym 1876–1877 jej dyrektorem został architekt i radca budowlany rejencji (potem władz prowincji Prusy Zachodnie) ► Bruno Ehrhardt, nauczycielami byli m.in.: artyści malarze i rzeźbiarze ► Rudolf Freitag, ► Adolf Eugen Troschel, Wilhelm August Stryowski, Karl Gustav Rodde, ► Bernhard Sturmhöfel, nauczyciel rysunku Robert Krahn (1823–1901), w latach 1877–1881 architekt miejski Gustav Bädecker (1830–1882), w 1884 i 1892 architekt miejski Ernst Waldemar Otto (1846–1904), w 1892 emerytowany radca budowlany Hermann Rathke. Uczyło się w niej przez około cztery lata stu kilkudziesięciu chłopców. Szkoła miała przygotować utalentowanych uczniów do studiów wyższych, innych do pracy w charakterze średniej kadry zawodowej, głównie w budownictwie. Tych kształcono na przyszłych właścicieli własnych firm lub pracowników w firmach. Program szkoły przewidywał naukę rysunku odręcznego, geometrii, zasad perspektywy w rysunku i malarstwie, rysunku technicznego dla murarzy, cieśli, stolarzy, ślusarzy, podstaw technologii budownictwa, materiałoznawstwa.
Jej uczniami byli znani następnie gdańscy artyści: ► Reinhold Bahl, ► Artur Bendrat, ► Berthold Franz Hellingrath. W okresie 1893–1894 szkoła włączona została jako klasa rzemiosła artystycznego do Staatliche Fortbildungs- und Gewerkschule (► Państwowa Rzemieślnicza Szkoła Dokształcająca) przy Heilige-Geist-Gasse 82 (ul. św. Ducha). Według wspomnień Bertholda Franza Hellingratha (spisanych po latach) wcielenie miało miejsce dopiero w 1903, być może w tym roku przeniesiono klasy artystyczne z klasztoru pofranciszkańskiego do nowego budynku Państwowej Rzemieślniczej Szkoły Dokształcającej przy An der Großen Mühle 11/13 (ul. Wielkie Młyny), bowiem Kunstschule po 1895 nie jest notowana w księgach adresowych Gdańska.
