BRAMA MARIACKA
| Linia 11: | Linia 11: | ||
'''BRAMA MARIACKA''' zamyka od strony [[MOTŁAWA | Motławy]] obecną [[MARIACKA, ulica | ul. Mariacką]]. Wzmiankowana od roku 1484. Należy do młodszych bram wodnych Gdańska. Powstała po 1457, zdobiący ją [[HERBY MIASTA GDAŃSKA I DZIELNIC | herb Gdańska]] ma już koronę nadaną przez Kazimierza Jagiellończyka. W XVI wieku straciła znaczenie militarne i została przebudowana na mieszkania. Podobnie jak [[BRAMA CHLEBNICKA | Brama Chlebnicka]] ma cechy gotyckiej architektury flamandzkiej.<br/><br/> | '''BRAMA MARIACKA''' zamyka od strony [[MOTŁAWA | Motławy]] obecną [[MARIACKA, ulica | ul. Mariacką]]. Wzmiankowana od roku 1484. Należy do młodszych bram wodnych Gdańska. Powstała po 1457, zdobiący ją [[HERBY MIASTA GDAŃSKA I DZIELNIC | herb Gdańska]] ma już koronę nadaną przez Kazimierza Jagiellończyka. W XVI wieku straciła znaczenie militarne i została przebudowana na mieszkania. Podobnie jak [[BRAMA CHLEBNICKA | Brama Chlebnicka]] ma cechy gotyckiej architektury flamandzkiej.<br/><br/> | ||
Tak jak inne bramy wodne, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach około 25 × 7,3 m, ustawionego wzdłuż linii nabrzeża i zamykającego wylot ulicy. Cechą charakterystyczną jest asymetryczne usytuowanie ostrołukowo zwieńczonego, ujętego kamiennymi obrzeżami przejazdu, nad którym od strony Motławy umieszczono herby Rzeczypospolitej, Prus Królewskich i Gdańska, od strony ul. Mariackiej tylko Gdańska, z tarczą herbu trzymaną przez dwa lwy, motywem również powstałym w roku 1457. Obie elewacje rozczłonkowane są wysokimi, często zdwojonymi blendami, zamkniętymi od góry podwójnym lub pojedynczym ostrołukiem. Wewnętrzne blendy przesklepione są pojedynczym łękiem odcinkowym. Ściany zwieńczono profilowanym ceglanym gzymsem. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty zwieńczone krenelażem i także podzielone, tym razem pojedynczymi ostrołukowymi blendami. Szczyty te zostały dobudowane w trakcie odbudowy bramy po zniszczeniach w roku 1945. Od strony Motławy znajdują się dwie ośmiokątne smukłe wieżyczki, na których niegdyś wznosiły się strzeliste iglice. Obecnie obie wieżyczki nakryte są niskimi stożkowymi daszkami.<br/><br/> | Tak jak inne bramy wodne, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach około 25 × 7,3 m, ustawionego wzdłuż linii nabrzeża i zamykającego wylot ulicy. Cechą charakterystyczną jest asymetryczne usytuowanie ostrołukowo zwieńczonego, ujętego kamiennymi obrzeżami przejazdu, nad którym od strony Motławy umieszczono herby Rzeczypospolitej, Prus Królewskich i Gdańska, od strony ul. Mariackiej tylko Gdańska, z tarczą herbu trzymaną przez dwa lwy, motywem również powstałym w roku 1457. Obie elewacje rozczłonkowane są wysokimi, często zdwojonymi blendami, zamkniętymi od góry podwójnym lub pojedynczym ostrołukiem. Wewnętrzne blendy przesklepione są pojedynczym łękiem odcinkowym. Ściany zwieńczono profilowanym ceglanym gzymsem. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty zwieńczone krenelażem i także podzielone, tym razem pojedynczymi ostrołukowymi blendami. Szczyty te zostały dobudowane w trakcie odbudowy bramy po zniszczeniach w roku 1945. Od strony Motławy znajdują się dwie ośmiokątne smukłe wieżyczki, na których niegdyś wznosiły się strzeliste iglice. Obecnie obie wieżyczki nakryte są niskimi stożkowymi daszkami.<br/><br/> | ||
| − | Całkowicie zniszczona w 1945, odbudowana w latach 1958–1961, | + | Całkowicie zniszczona w 1945, odbudowana w latach 1958–1961, według projektu (z 1952) [[MACUR KAZIMIERZ, architekt | Kazimierza Macura]] (przy konsultacjach [[CHRZANOWICZ JÓZEF, architekt, konserwator zabytków | Józefa Chrzanowicza]], z konstrukcją wedle planu Wacława Witkiewicza). Połączona została funkcjonalnie z sąsiednim [[DOM TOWARZYSTWA PRZYRODNICZEGO | Domem Przyrodników]], obecną siedzibą [[MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W GDAŃSKU | Muzeum Archeologicznego]]. {{author: GS}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] |
Wersja z 12:15, 5 gru 2022
BRAMA MARIACKA zamyka od strony Motławy obecną ul. Mariacką. Wzmiankowana od roku 1484. Należy do młodszych bram wodnych Gdańska. Powstała po 1457, zdobiący ją herb Gdańska ma już koronę nadaną przez Kazimierza Jagiellończyka. W XVI wieku straciła znaczenie militarne i została przebudowana na mieszkania. Podobnie jak Brama Chlebnicka ma cechy gotyckiej architektury flamandzkiej.
Tak jak inne bramy wodne, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach około 25 × 7,3 m, ustawionego wzdłuż linii nabrzeża i zamykającego wylot ulicy. Cechą charakterystyczną jest asymetryczne usytuowanie ostrołukowo zwieńczonego, ujętego kamiennymi obrzeżami przejazdu, nad którym od strony Motławy umieszczono herby Rzeczypospolitej, Prus Królewskich i Gdańska, od strony ul. Mariackiej tylko Gdańska, z tarczą herbu trzymaną przez dwa lwy, motywem również powstałym w roku 1457. Obie elewacje rozczłonkowane są wysokimi, często zdwojonymi blendami, zamkniętymi od góry podwójnym lub pojedynczym ostrołukiem. Wewnętrzne blendy przesklepione są pojedynczym łękiem odcinkowym. Ściany zwieńczono profilowanym ceglanym gzymsem. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Nad przejazdami znajdują się schodkowe szczyty zwieńczone krenelażem i także podzielone, tym razem pojedynczymi ostrołukowymi blendami. Szczyty te zostały dobudowane w trakcie odbudowy bramy po zniszczeniach w roku 1945. Od strony Motławy znajdują się dwie ośmiokątne smukłe wieżyczki, na których niegdyś wznosiły się strzeliste iglice. Obecnie obie wieżyczki nakryte są niskimi stożkowymi daszkami.
Całkowicie zniszczona w 1945, odbudowana w latach 1958–1961, według projektu (z 1952) Kazimierza Macura (przy konsultacjach Józefa Chrzanowicza, z konstrukcją wedle planu Wacława Witkiewicza). Połączona została funkcjonalnie z sąsiednim Domem Przyrodników, obecną siedzibą Muzeum Archeologicznego.
