DWÓR POPIELNY
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
[[File:1_Dwór_Popielny.jpg|thumb|Dwór Popielny (poniżej [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościoła św. Piotra i Pawła]], skrajnych z lewej żaglowców i [[BASZTA POD ZRĘBEM | Baszty Pod Zrębem]]) na tzw. ''Planie sztokholmskim'' (rysunku aksonometrycznym wykonanym piórkiem) przypisywanym [[MÖLLER ANTON, malarz, rysownik, grafik| Antonowi Möllerowi]], około 1600]] | [[File:1_Dwór_Popielny.jpg|thumb|Dwór Popielny (poniżej [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościoła św. Piotra i Pawła]], skrajnych z lewej żaglowców i [[BASZTA POD ZRĘBEM | Baszty Pod Zrębem]]) na tzw. ''Planie sztokholmskim'' (rysunku aksonometrycznym wykonanym piórkiem) przypisywanym [[MÖLLER ANTON, malarz, rysownik, grafik| Antonowi Möllerowi]], około 1600]] | ||
| − | [[File:Dwór_Popielny.jpg|thumb|Dwór Popielny, [[DEISCH MATTHAEUS | Matthaeus Deisch]], 1761–1765]] | + | [[File:Dwór_Popielny.jpg|thumb|Dwór Popielny, [[DEISCH MATTHAEUS, rytownik | Matthaeus Deisch]], 1761–1765]] |
'''DWÓR POPIELNY''' (1494 Aschhof), miejsce składowania i urzędowego sprawdzania przez brakarzy jakości i wagi produktów pochodzenia leśnego, takich jak potaż czy wajdaż, niezbędnych między innymi do produkcji szkła, mydła, do bielenia i farbowania tkanin, odgrywających istotną rolę w gdańskim handlu, a także lepiku. Pierwsze wzmianki o pracujących tu brakarzach pochodzą z 1428 (brakarze lepiku) i 1434 (brakarze popiołu), choć bez wątpienia dwór funkcjonował już od połowy XIV wieku.<br/><br/> | '''DWÓR POPIELNY''' (1494 Aschhof), miejsce składowania i urzędowego sprawdzania przez brakarzy jakości i wagi produktów pochodzenia leśnego, takich jak potaż czy wajdaż, niezbędnych między innymi do produkcji szkła, mydła, do bielenia i farbowania tkanin, odgrywających istotną rolę w gdańskim handlu, a także lepiku. Pierwsze wzmianki o pracujących tu brakarzach pochodzą z 1428 (brakarze lepiku) i 1434 (brakarze popiołu), choć bez wątpienia dwór funkcjonował już od połowy XIV wieku.<br/><br/> | ||
Pierwotnie był zlokalizowany na cyplu północnej części [[SPICHLERZE | Wyspy Spichrzów]], naprzeciwko [[ŻURAW | Żurawia]], przy łączącym się z [[MOTŁAWA | Motławą]] zastoisku (łasze) Bersen (Brensa, na wysokości obecnej ul. Angielska Grobla), przekopanym później w Nową Motławę. 4 II 1494 podpalony przez Hansa Brigera i kompanów, spłonął doszczętnie wraz z położonym obok [[DWÓR SMOLNY | Dworem Smolnym]] (zob. tam szczegóły). Po pożarze został ze względów bezpieczeństwa przeniesiony na południowy kraniec Wyspy Spichrzów (za obecną ul. Toruńską), w jej południowo-zachodni narożnik, z dala od zabudowy miejskiej, na północ od również przeniesionego w to miejsce Dworu Smolnego.<br/><br/> | Pierwotnie był zlokalizowany na cyplu północnej części [[SPICHLERZE | Wyspy Spichrzów]], naprzeciwko [[ŻURAW | Żurawia]], przy łączącym się z [[MOTŁAWA | Motławą]] zastoisku (łasze) Bersen (Brensa, na wysokości obecnej ul. Angielska Grobla), przekopanym później w Nową Motławę. 4 II 1494 podpalony przez Hansa Brigera i kompanów, spłonął doszczętnie wraz z położonym obok [[DWÓR SMOLNY | Dworem Smolnym]] (zob. tam szczegóły). Po pożarze został ze względów bezpieczeństwa przeniesiony na południowy kraniec Wyspy Spichrzów (za obecną ul. Toruńską), w jej południowo-zachodni narożnik, z dala od zabudowy miejskiej, na północ od również przeniesionego w to miejsce Dworu Smolnego.<br/><br/> | ||
Był to duży, zabudowany z czterech stron plac. Nadzór nad dworem sprawował pisarz Dworu Popielnego oraz kilku tak zwanych kapitanów (urzędników). Od strony Motławy został wyposażony w dwa pomosty: niższy, do rozładunku statków wiślanych, i wyższy, do załadunku statków morskich. W 1643 wybudowano [[MOST POPIELNY | Most Popielny]] (Aschbrücke), prowadzący na [[STARE PRZEDMIEŚCIE | Stare Przedmieście]] ([[LASTADIA | Lastadia]]).<br/><br/> | Był to duży, zabudowany z czterech stron plac. Nadzór nad dworem sprawował pisarz Dworu Popielnego oraz kilku tak zwanych kapitanów (urzędników). Od strony Motławy został wyposażony w dwa pomosty: niższy, do rozładunku statków wiślanych, i wyższy, do załadunku statków morskich. W 1643 wybudowano [[MOST POPIELNY | Most Popielny]] (Aschbrücke), prowadzący na [[STARE PRZEDMIEŚCIE | Stare Przedmieście]] ([[LASTADIA | Lastadia]]).<br/><br/> | ||
W połowie XIX wieku, po zasypaniu Kanału Smolnego i fragmentu Motławy, na terenie po Dworze Popielnym i po sąsiednim Dworze Smolnym wybudowano kolejowy [[DWORZEC BRAMA NIZINNA | Dworzec Brama Nizinna]] (otwarty w 1852) i pierwszą gdańską [[GAZOWNIE | gazownię]] (czynną od 1853). {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | W połowie XIX wieku, po zasypaniu Kanału Smolnego i fragmentu Motławy, na terenie po Dworze Popielnym i po sąsiednim Dworze Smolnym wybudowano kolejowy [[DWORZEC BRAMA NIZINNA | Dworzec Brama Nizinna]] (otwarty w 1852) i pierwszą gdańską [[GAZOWNIE | gazownię]] (czynną od 1853). {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Wersja z 14:05, 1 gru 2022
DWÓR POPIELNY (1494 Aschhof), miejsce składowania i urzędowego sprawdzania przez brakarzy jakości i wagi produktów pochodzenia leśnego, takich jak potaż czy wajdaż, niezbędnych między innymi do produkcji szkła, mydła, do bielenia i farbowania tkanin, odgrywających istotną rolę w gdańskim handlu, a także lepiku. Pierwsze wzmianki o pracujących tu brakarzach pochodzą z 1428 (brakarze lepiku) i 1434 (brakarze popiołu), choć bez wątpienia dwór funkcjonował już od połowy XIV wieku.
Pierwotnie był zlokalizowany na cyplu północnej części Wyspy Spichrzów, naprzeciwko Żurawia, przy łączącym się z Motławą zastoisku (łasze) Bersen (Brensa, na wysokości obecnej ul. Angielska Grobla), przekopanym później w Nową Motławę. 4 II 1494 podpalony przez Hansa Brigera i kompanów, spłonął doszczętnie wraz z położonym obok Dworem Smolnym (zob. tam szczegóły). Po pożarze został ze względów bezpieczeństwa przeniesiony na południowy kraniec Wyspy Spichrzów (za obecną ul. Toruńską), w jej południowo-zachodni narożnik, z dala od zabudowy miejskiej, na północ od również przeniesionego w to miejsce Dworu Smolnego.
Był to duży, zabudowany z czterech stron plac. Nadzór nad dworem sprawował pisarz Dworu Popielnego oraz kilku tak zwanych kapitanów (urzędników). Od strony Motławy został wyposażony w dwa pomosty: niższy, do rozładunku statków wiślanych, i wyższy, do załadunku statków morskich. W 1643 wybudowano Most Popielny (Aschbrücke), prowadzący na Stare Przedmieście ( Lastadia).
W połowie XIX wieku, po zasypaniu Kanału Smolnego i fragmentu Motławy, na terenie po Dworze Popielnym i po sąsiednim Dworze Smolnym wybudowano kolejowy Dworzec Brama Nizinna (otwarty w 1852) i pierwszą gdańską gazownię (czynną od 1853).
