SCHWANDT FRIEDRICH WILHELM, pastor kościoła św. Jana

Wersja z 09:44, 20 paź 2022

Wilhelm Schwandt, 1927

Wilhelm Schwandt, Przewodnik po Szwajcarii Kaszubskiej, 1913

DAVID FRIEDRICH WILHELM SCHWANDT (używał trzeciego imienia) (27 X 1871 Puck – 22 IX 1928 Gdańsk), teolog, pastor kościół św. Jana, radca konsystorialny, historyk. Syn urzędnika sądowego Friedricha Wilhelma Schwandta. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Pucku, w 1891 roku ukończył Gimnazjum Królewskie przy ul. Łąkowej, następnie teologię i filologię klasyczną na uniwersytecie w Królewcu (Königsberg). Po studiach w 1895 rozpoczął pracę jako asystent w Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej.

12 XII 1898 w kościele Najświętszej Marii Panny otrzymał święcenia kaznodziejskie z rąk superintendenta prowincji Prusy Zachodnie Adolfa Döblina. Od 1898 był wikarym w Wejherowie, od 1901 pastorem we Włościborzu (Groß Lossburg; obecnie pow. Sępólno Krajeńskie). 1 XI 1910 władze Gdańska powołały go na stanowisko drugiego kaznodziei kościoła św. Jana. Funkcję objął 13 XI 1910, od 1912 do śmierci był pierwszym pastorem tego kościoła. Za jego czasów, w 1913, zamontowano w kościele św. Jana centralne ogrzewanie, co było okazją do przeprowadzenia amatorskich badań archeologicznych. Między innymi odnalezione pozostałości ścian przegród chórowych z XVII lub XVIII wieku błędnie zinterpretował jako pozostałości ścian średniowiecznego prezbiterium, który to błąd powtarzali za nim później inni badacze dziejów tego kościoła. W latach 1905–1913 przewodniczący Towarzystwa Biblijnego, w 1913–1922 przewodniczący Związku Parafialnego Gmin Ewangelickich w Gdańsku, w 1924–1927 radca konsystorialny.

Jednocześnie w latach 1916−1917 był pastorem garnizonu w Malborku, pełnił też rolę administratora zbiorów Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku malborskiego (początkowo zbiory gromadzono w Gdańsku). Szczególnie opiekował się zbiorami numizmatycznymi, współpracował z Emilem Bahrfeldem i Karlem Adamem Maxem Jaquetem przy opracowaniu kolekcji monet i medali, czego efektem był siedmiotomowy katalog (Die Münzen- und Medaillen-Sammlung in der Marienburg). W 1927 uzyskał doktorat z teologii na uniwersytecie w Królewcu (Königsberg).

Był autorem prac z dziedziny teologii i historii (między innymi In Danzig gedruckte Bibeln und Bibelteile, Danzig 1925; Deutsche Bibeldrucke aus der vorlutherischen und der lutherischen Zeit in Danzig und Elbing. Ein Beitrag zur westpreuß. Heimatkunde und z. Bibelforschung im Reformationsgedenkjahre 1917), liturgii (Liturgische Andacht : zur Feier des heiligen Christabends 1917, nachmittags 4 Uhr / Evangelische Militärgemeinde zu Danzig, Danzig 1917), publikacji okolicznościowych (Mitteilungen aus der hundertjährigen Geschichte der Danziger Bibelgesellschaft. Zur Hundertjahrfeier am 18. Oktober 1914: aus den Akten und den Jahresberichten der Gesellschaft, Danzig 1914).

Autor przewodników po Malborku: wielokrotnie wznawianego, wydanego po raz pierwszy w 1901 Marienburg. Schloss und Stadt in Preussen i Marienburg(wydanego w serii Norddeutsche Städte und Landschaften, Nr. 7, Danzig 1912). Opracował także przewodniki po Prusach Wschodnich (Westpreussen in Wort und Bild, Danzig 1906), Szwajcarii Kaszubskiej (Karthaus und die "Karthäuser Schweiz" w: Führer durchs Marienparadies, Danzig 1913), kościele św. Jana (Die Sankt-Johannis-Kirche in Danzig, 1925) i jego zbiorach (Die Zappio-Bibliothek in Danzig, Danzig 1924).

Autor albumów z unikatowymi zdjęciami (autor nieznany) wnętrza kościoła św. Jana, plebanii i swojej rodziny, odkupionych w 2006 z rąk prywatnych przez Nadbałtyckie Centrum Kultury i ks. Krzysztofa Niedałtowskiego.

Ożenił się z Heleną Dorothą Schramm. Jego portret z 1928, autorstwa Roberta Zeunera, wisiał na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana, zaginął w 1945. MrGl JANSZ