HÜNEFELD ANDREAS, drukarz

Wersja z 15:01, 28 wrz 2022

Frontyspis Biblii gdańskiej, Gdańsk 1632, wydanej „w drukarnicy Andrzeja Hunefeldta”

Frontyspis Psalmów Dawidowych, drukował Andrzyi Hünefeldt, 1632

ANDREAS HÜNEFELD (1581 Halberstadt, Saksonia – 19 III 1666 Gdańsk), drukarz, wyznania kalwińskiego. Według jego słów, pochodził z rodziny wywodzącej się z Niderlandów. W 1603 przybył do Gdańska z Wilhelmem Guillemotem, przejął założoną przez niego drukarnię w Bramie Na Zbytkach przy Ketterhagergasse (ul. Zbytki), poślubiając 22 IX 1608 wdowę po nim, Marię Baerckholten (1580 – 7 V 1649 Gdańsk) ( drukarstwo i drukarnie; prasa). 30 V 1609 wpisany do miejskich ksiąg jako księgarz i drukarz. Wydawał pisma na potrzeby gdańskiego środowiska naukowego i literackiego. Zasłynął wydaniem w 1615 jednego z podstawowych dzieł ruchu różokrzyżowców Fama Fraternitatis, które przyczyniło się do powstania w Gdańsku placówki różokrzyżowców „Antilia”, a jeszcze bardziej wydaniem w 1632 Biblii gdańskiej, służącej następnie jako wzór dla wydawnictw zagranicznych. 4 IV 1633 otrzymał królewski przywilej na wyłączne wydawanie podręczników Jana Ámosa Komenskiego (wcześniej otrzymał zgodę na wydawanie w języku polskim i niemieckim, podczas gdy przywilej drukowania oryginalnej wersji łacińskiej posiadał Georg Rhete). W 1634 wydrukował reprint Buch von der Deutschen Poeterey, wydanej w 1624 we Wrocławiu, czym przyczynił się do wzrostu popularności między innymi poety Martina Opitza.

Od 1618 wydawał tygodnik „Wöchentliche Zeitung”, który w 1619 ukazywał się nawet trzy razy w tygodniu i był pierwszą gazetą w Rzeczypospolitej (zamknięty w 1619 staraniem burmistrza Eggerta von Kempena). Podjął się także drukowania innych czasopism, ale Rada Miejska w 1644 zakazała mu tej działalności.

Od 1661 należał do Ławy Szyprów gdańskiego Dworu Artusa. Ocenia się, że w ciągu 44 lat wydał ponad 2000 książek o objętości ponad 2200 arkuszy. Większość druków opatrywał sygnetem z napisem: Sicut Flos Agri, Sic Floret Homo (Jak kwiat na polu, tak kwitnie człowiek). Odbiorców druków poszukiwał głównie w kręgach kalwinów, wydając na przykład 26 kancjonałów w języku polskim. Oblicza się, że na rynku książek reformacyjnych jego druki stanowiły 50% całej krajowej produkcji reformacyjnej. W 1652, głównie z powodu zatargów z władzami miejskimi, zakończył działalność drukarską.

Po śmierci pierwszej żony, Marii Baerckholten, ożenił się 3 V 1650 w kościele św. Piotra i Pawła z Elisabeth Blütin (około 1597 – 5 VIII 1664 Gdańsk), z którą miał syna Heniricha (1613–1659). Zniechęcony nieustającymi zatargami z gdańska Radą Miejską, odstąpił oficynę wnukom swojej pierwszej żony, Andreasowi Juliusowi i Ernestowi Müllerom. Pochowany w gdańskim kościele Najświętszej Marii Panny. PP

Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, sygn. 300,1/77, s. 267–268 (19 III 1652 – jako Stieffgroßvater/ przyrodni dziadek Andreasa Juliusa i Ernsta Müllerów); 300,6/4, Bl. 296v ( 18 VIII 1654).
Hünefeld Andrzej, w: Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 4: Pomorze, opr. Alodia Kawecka-Gryczowa oraz Krystyna Korotajowa, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962, s. 156-169.
Nowak Zbigniew, Hünefeld Andrzej, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 242-243.