ENGELCKE ADRIAN, rajca
(Utworzył nową stronę „{{web}} Category: Hasła w przygotowaniu”) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | [[ | + | [[File: Adrian_Engelke.jpg |thumb| Ezlibris Adriana Engelke]] |
| + | [[File: Kaplica_św._Barbary.jpg |thumb| Ekslibrys książek nabywanych z dochodów kaplicy św. Barbary w kościele NMP]] | ||
| + | |||
| + | |||
| + | '''ADRIAN ENGELCKE''' (26 VIII 1605 Gdańsk – 19 IV 1661 Gdańsk), [[RADA MIEJSKA | rajca gdański]], [[BIBLIOTEKA RADY MIEJSKIEJ GDAŃSKA | protobibliotekarz Biblioteki Rady Miejskiej]]. Syn kupca i kwatermistrza [[KWARTAŁY | Kwartału Wysokiego]] Benjamina (pochowany 24 VIII 1627 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP) w Gdańsku) oraz Elisabeth, córki elbląskiego kupca Martina Sieverta. Brat Benjamina (16 X 1610 Gdańsk – 24 IV 1680 Gdańsk), [[BURGRABIOWIE | burgrabiego]] królewskiego w Gdańsku (1667), stryj burmistrza [[ENGELCKE FRIEDRICH GOTTLIEB | Friedricha Gottlieba Engelckego]].<br/><br/> | ||
| + | Po naukach w domu, w wieku 14 lat wysłany został do Brodnicy w celu nauki języka polskiego, uczył się krótko także w Toruniu. Od lipca 1622 był uczniem [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] w Gdańsku, od 1624 studiował prawo i teologię w Lipsku, od 1625 w Altdorfie. Od 1627 przebywał w Austrii i na Węgrzech, gdzie był nauczycielem domowym u barona Wilhelma von Sohms. W 1633 odbył podróż po Niemczech, Anglii i Holandii, do Gdańska powrócił 16 sierpnia tego roku. Od 1639 był [[ŁAWA MIEJSKA | ławnikiem]], od 1645 rajcą, w 1648 był [[SĘDZIA | sędzią]], od 1655 protobibliotekarzem, w 1660 [[KAMLARIA | kamlarzem]].<br/><br/> | ||
| + | Objęcie przez niego urzędu protobibliotekarza w Bibliotece Rady Miejskiej uczcił [[PASTORIUS JOACHIM | Joachim Pastorius]] łacińskim wierszem ''De Bibliotheca Gedanensis'' (druk 1656). Jako protoscholara uporządkował zbiory biblioteczne i (począwszy od 1659) opracował rękopiśmienny, pierwszy profesjonalny katalog rzeczowy całości zbiorów (''Catalogus universalis Bibliothecae Senatus Gedanensis in suas classes distributus''). O jego zaangażowaniu w prace biblioteczne już współcześni pisali, że kazał wstawić do biblioteki dla siebie łóżko i dostarczać tam posiłki. W 1651 opublikował pracę o rozwoju protestantyzmu w Gdańsku ''Historische Auszug von Verändrung der Religion in der Dantzig'', w której podkreślał przewagę luteranizmu nad innymi religijnymi odłamami. Krytykowany za to przez zwolennika kalwinizmu, [[CURICKE REINHOLD | Reinhold Curicke]], choć doceniał jego zasługi jako badacza przeszłości Gdańska, polemizował z nim w pracy ''Erläuterung des Histońsches Auszugs'' (wydanej pod pseudonimem Johannes Temporibus). Był także wydawcą źródeł dotyczących spraw religijnych w Polsce od XVI do polowy XVII wieku: ''Die Dokumente und Beweise so in dem historischer Auszug wie auch allhier angezogen''. Zgromadził bogatą własną bibliotekę (około 1500 pozycji), którą testamentem przekazał Bibliotece Rady Miejskiej z zaznaczeniem, by jego darowizna była przechowywana oddzielnie jako "Theca Engelkeniana". Na jej dalszy rozwój przeznaczył legat składający się głównie z dochodów należącej do rodziny kaplicy św. Barbary w kościele NMP, a nabywane książki miały być oznaczone specjalnie przygotowanym ekslibrysem. Zarząd nad fundacją (działającą i w XVIII wieku) powierzył bratu Benjaminowi i bratankowi, burmistrzowi Friedrichowi Gottliebowi.<br/><br/> | ||
| + | 2 V 1634 ożenił się w kościele NMP z Barbarą (17 X 1607 – 9 VII 1672), córką rajcy i burgrabiego królewskiego w Gdańsku Georga Rosenberga oraz Anny von der Linde. Nie pozostawił męskiego potomka. Pochowany 26 IV 1661 w kościele NMP. {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | Chlewicka Aldona, ''Zmiany w strukturze XVII/XVIII-wiecznego księgozbioru gdańskich patrycjuszy Engelcków a problem laicyzacji – na przykładzie dzieł z zakresu literatury polemicznej'', 2008, s. 129-141 (https://repozytorium.ukw.edu.pl/xmlui/bitstream).<br/> | ||
| + | Ogonowska Ewa, ''Engelke Adrian'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, Gdańsk 1992, s. 389. <br/> | ||
| + | Kazimierz Reychman, ''Ex-Librisy gdańskie'', Warszawa 1929.<br/> | ||
| + | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert'', Klausdorf/Schwentine 1986-1992.<br/> | ||
| + | Zdrenka Joachim, ''Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814'', t. II, Gdańsk 2008, s. 74-75. | ||
Wersja z 17:02, 8 maj 2022
ADRIAN ENGELCKE (26 VIII 1605 Gdańsk – 19 IV 1661 Gdańsk), rajca gdański, protobibliotekarz Biblioteki Rady Miejskiej. Syn kupca i kwatermistrza Kwartału Wysokiego Benjamina (pochowany 24 VIII 1627 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w Gdańsku) oraz Elisabeth, córki elbląskiego kupca Martina Sieverta. Brat Benjamina (16 X 1610 Gdańsk – 24 IV 1680 Gdańsk), burgrabiego królewskiego w Gdańsku (1667), stryj burmistrza Friedricha Gottlieba Engelckego.
Po naukach w domu, w wieku 14 lat wysłany został do Brodnicy w celu nauki języka polskiego, uczył się krótko także w Toruniu. Od lipca 1622 był uczniem Gimnazjum Akademickiego w Gdańsku, od 1624 studiował prawo i teologię w Lipsku, od 1625 w Altdorfie. Od 1627 przebywał w Austrii i na Węgrzech, gdzie był nauczycielem domowym u barona Wilhelma von Sohms. W 1633 odbył podróż po Niemczech, Anglii i Holandii, do Gdańska powrócił 16 sierpnia tego roku. Od 1639 był ławnikiem, od 1645 rajcą, w 1648 był sędzią, od 1655 protobibliotekarzem, w 1660 kamlarzem.
Objęcie przez niego urzędu protobibliotekarza w Bibliotece Rady Miejskiej uczcił Joachim Pastorius łacińskim wierszem De Bibliotheca Gedanensis (druk 1656). Jako protoscholara uporządkował zbiory biblioteczne i (począwszy od 1659) opracował rękopiśmienny, pierwszy profesjonalny katalog rzeczowy całości zbiorów (Catalogus universalis Bibliothecae Senatus Gedanensis in suas classes distributus). O jego zaangażowaniu w prace biblioteczne już współcześni pisali, że kazał wstawić do biblioteki dla siebie łóżko i dostarczać tam posiłki. W 1651 opublikował pracę o rozwoju protestantyzmu w Gdańsku Historische Auszug von Verändrung der Religion in der Dantzig, w której podkreślał przewagę luteranizmu nad innymi religijnymi odłamami. Krytykowany za to przez zwolennika kalwinizmu, Reinhold Curicke, choć doceniał jego zasługi jako badacza przeszłości Gdańska, polemizował z nim w pracy Erläuterung des Histońsches Auszugs (wydanej pod pseudonimem Johannes Temporibus). Był także wydawcą źródeł dotyczących spraw religijnych w Polsce od XVI do polowy XVII wieku: Die Dokumente und Beweise so in dem historischer Auszug wie auch allhier angezogen. Zgromadził bogatą własną bibliotekę (około 1500 pozycji), którą testamentem przekazał Bibliotece Rady Miejskiej z zaznaczeniem, by jego darowizna była przechowywana oddzielnie jako "Theca Engelkeniana". Na jej dalszy rozwój przeznaczył legat składający się głównie z dochodów należącej do rodziny kaplicy św. Barbary w kościele NMP, a nabywane książki miały być oznaczone specjalnie przygotowanym ekslibrysem. Zarząd nad fundacją (działającą i w XVIII wieku) powierzył bratu Benjaminowi i bratankowi, burmistrzowi Friedrichowi Gottliebowi.
2 V 1634 ożenił się w kościele NMP z Barbarą (17 X 1607 – 9 VII 1672), córką rajcy i burgrabiego królewskiego w Gdańsku Georga Rosenberga oraz Anny von der Linde. Nie pozostawił męskiego potomka. Pochowany 26 IV 1661 w kościele NMP.
Bibliografia:
Chlewicka Aldona, Zmiany w strukturze XVII/XVIII-wiecznego księgozbioru gdańskich patrycjuszy Engelcków a problem laicyzacji – na przykładzie dzieł z zakresu literatury polemicznej, 2008, s. 129-141 (https://repozytorium.ukw.edu.pl/xmlui/bitstream).
Ogonowska Ewa, Engelke Adrian, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, Gdańsk 1992, s. 389.
Kazimierz Reychman, Ex-Librisy gdańskie, Warszawa 1929.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 74-75.
