HOFFMANN ALFONS, profesor Politechniki Gdańskiej
m (Blazejsliwinski przeniósł stronę HOFFMANN ALFONS na HOFFMANN ALFONS, profesor Politechniki Gdańskiej) |
Wersja z 11:25, 2 wrz 2022
ALFONS HOFFMANN (12 XI 1885 Grudziądz – 30 XII 1963 Gdańsk), elektryk, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Jana, tłumacza i sekretarza sądu powiatowego, i Anny z domu Krauza. W 1905 zdał maturę w Królewskim Gimnazjum Klasycznym w Grudziądzu, w latach 1905–1911 studiował na Wydziale Budowy Maszyn i Elektrotechniki Technische Hochschule Danzig (praca dyplomowa dotyczyła projektu elektryfikacji Sopotu). W 1906 został dyrygentem chóru Lutnia (od 28 X 1931 jego członek honorowy), potem zakładał ogniska muzyczne na Kaszubach. Z jego inicjatywy w 1910 powstał na zjeździe kół w Wejherowie Związek Śpiewaczy Okręgu Kaszubskiego. Podczas studiów był początkowo członkiem niemieckiej Korporacji Pruthenia, następnie Polskiej Korporacji Akademickiej „Związek Akademików Gdańskich „Wisła”. Po studiach, w 1911–1914 pracował w zakładach Garbe-Lahmayer w Aachen (Akwizgranie), od 1914 do 1917 w zakładach Siemens-Schukert w Berlinie jako projektant w biurach konstrukcyjnych. Wykładał elektrotechnikę, matematykę i fizykę w Polskim Towarzystwie Przemysłowym w Berlinie.
Od 1918 w Gdańsku, rozpoczął działalność w Podkomisariacie Naczelnej Rady Ludowej; członek tajnej Organizacji Wojskowej Pomorza, planującej między innymi przyłączenie siłą miasta do Polski (autor między innymi skorowidza nazw polskich miejscowości na Pomorzu). Z upoważnienia rządu polskiego członek komisji do spraw ustalania granic między Polską a II Wolnym Miastem Gdańskiem.
W styczniu 1920 oddelegowany do Torunia, gdzie w urzędzie województwa pomorskiego pracował jako specjalista do spraw elektryfikacji Pomorza, w końcu lutego tegoż roku został kierownikiem budowy pierwszej polskiej elektrowni Gródek nad Czarną Wodą, koło Świecia nad Wisłą (uruchomionej w 1923, za co w 1925 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi), jej długoletni dyrektor naczelny. Wybudował pierwszą linię 60 kV Gródek–Toruń, którą później przedłużył do Gdyni. Wspólnie z prof. Karolem Pomianowskim opracowali założenia budowy drugiej elektrowni Żur nad Czarną Wodą (1928). Projekt roboczy wykonano w pracowni projektowej PEK Gródek w Toruniu. Budowa trwała 16 miesięcy, już w 1930 w obecności prezydenta Ignacego Mościckiego uruchomiono elektrownię. Zainicjował budowę elektrowni parowej w Gdyni (1935–1936). Przedtem połączył się z miejskimi elektrowniami w Toruniu i Grudziądzu, w ten sposób stworzył pierwszy wojewódzki system elektroenergetyczny w kraju.
Powszechnie uznawany za ojca polskiej elektroenergetyki okresu międzywojennego. Podjął decyzję o wybudowaniu w Gródku (1932–1933) nowoczesnej Fabryki Grzejników Elektrycznych, zatrudniała ona 450 osób. Od 1938 dyrektor naczelny Śląskich Zakładów Elektrycznych Ślązel. W czasie II wojny światowej poszukiwany przez Gestapo, do 1941 przebywał we Lwowie, pracując w spółdzielni produkującej grzejniki elektryczne. W latach 1941-1944 był kierownikiem kuźni w Fabryce Aparatów Elektrycznych w Międzylesiu pod Warszawą. Po powstaniu warszawskim wywieziony na roboty w fabryce w Szczytnej koło Kłodzka.
Od 1945 doradca techniczny w Dyrekcji Zjednoczenia Energetycznego w Gdańsku. Zajmował się między innymi odbudową podgdańskich elektrowni na rzece Raduni w Bielkowie i Łapinie, w 1946–1949 w Dychowie na Bobrze, w Lubuskiem.
W latach 1949–1958 pracował w Zakładzie Elektroenergetyki PG (prowadził wykłady z tematyki grzejnictwa elektrycznego, projektowania sieci elektrycznych i elektrowni wodnych). Jednocześnie od 1953 pracował w Instytucie Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Gdańsku, jako kierownik w Biurze Studiów Gospodarki Wodnej, a potem kierownik Zakładu Konstrukcji Wodnych i Śródlądowych. Od 1955 członek Komitetu Gospodarki Wodnej PAN. Od 1957 profesor tytularny. Na emeryturze od 1958, nadal czynny zawodowo, między innymi w 1960 uruchomił elektrownie w Koronowie,
pracował nad sprawą ogrzewania akumulacyjnego zamku w Malborku.
Żonaty był z Marią z domu Radecką (31 VII 1893 – 13 XII 1985 Gdańsk), ojciec Mariana (11 VIII 1922 – 31 I 2010 Gdańsk) i Janiny (1 VIII 1925 – 2 IX 1944), sanitariuszki, poległej w powstaniu warszawskim. Pochowany w Kwaterze Profesorów na cmentarzu Srebrzysko. W 1972 jego imię otrzymała elektrownia szczytowo-pompowa w Żydowie (w Koszalińskiem). Poświęcone mu pamiątkowe tablice umieszczone są w elektrowni Gródek i Bielkowo, w Bydgoszczy, Tleniu i Grudziądzu (w rodzinnym domu i bazylice św. Mikołaja). W 2004 Zarząd Główny Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP) ustanowił medal jego imienia, nadawany osobom zasłużonym w rozwoju krajowej energetyki. W 2013 na podstawie scenariusza Tadeusza Domżalskiego nakręcono o nim film, rok 2015 SEP ogłosiło "Rokiem prof. Alfonsa Hoffmanna", 29 VI 2015 na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki PG odsłonięto upamiętniającą go tablicę.
