KOŚCIÓŁ MATKI BOŻEJ SALETYŃSKIEJ
(uzupełnienie L.M.(19.05.2020)) |
|||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
[[File:4_Kosciół_Matki_Boskiej_Saletyńskiej.jpg|thumb|Wypalone wnętrze kościoła Matki Boskiej Saletyńskiej po pożarze 2 II 1986]] | [[File:4_Kosciół_Matki_Boskiej_Saletyńskiej.jpg|thumb|Wypalone wnętrze kościoła Matki Boskiej Saletyńskiej po pożarze 2 II 1986]] | ||
[[File:1_Kościół_Matki_Boskiej_Saletyńskiej_w_Sobieszewie.jpeg|thumb|Kościół Matki Boskiej Saletyńskiej w Sobieszewie, 2018]] | [[File:1_Kościół_Matki_Boskiej_Saletyńskiej_w_Sobieszewie.jpeg|thumb|Kościół Matki Boskiej Saletyńskiej w Sobieszewie, 2018]] | ||
| − | [[File:2_Kościół_Matki_Boskiej_Saletyńskiej_w_Sobieszewie.jpeg|thumb|Wnętrze | + | [[File:2_Kościół_Matki_Boskiej_Saletyńskiej_w_Sobieszewie.jpeg|thumb|Wnętrze kościoła Matki Boskiej Saletyńskiej w Sobieszewie, 2018]] |
'''KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ SALETYŃSKIEJ''', Sobieszewo, ul. Piesza 1. Kościół rzymsko-katolicki o nieznanym wezwaniu mógł tu istnieć już prawdopodobnie w XVI wieku, przejęty następnie przez luteranów. Od 1590 roku wymienia się luterańskich kaznodziejów, którzy posługiwali tu w pojedynkę. Zbór luterański początkowo skromnych rozmiarów, w XVII wieku kilkakrotnie był przebudowywany. Była to budowla o konstrukcji szachulcowej, sześcioosiowa, na rzucie prostokąta, kryta dachem dwuspadowym, tzw. karpiówką. W latach 1683–1687, za czasów kaznodziei Petera Rechoviusa, kościół przebudowano w stylu barokowym, dodając mu wieżę. W roku 1745 wzniesiono od południa kaplicę, a w nawie głównej pojawił się nowy ołtarz (1741) oraz ambona (1771). Po uszkodzeniach spowodowanych kataklizmami (huragan w 1818, powódź w 1840) zbór poddano dwukrotnie renowacji (1823 i 1845). Ewangelicka parafia na tzw. Mierzei (Nehrung) do 1793 podlegała gdańskiemu Ministerium Duchownemu, następnie funkcjonowała w ramach osobnej superintendentury (o takiej samej nazwie: Nehrung (Żuławy)). W sąsiedztwie kościoła znajdował się cmentarz, a na nim zabytkowe nagrobki, pochodzące z XVIII wieku, dwa obecnie zachowane.<br/><br/> | '''KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ SALETYŃSKIEJ''', Sobieszewo, ul. Piesza 1. Kościół rzymsko-katolicki o nieznanym wezwaniu mógł tu istnieć już prawdopodobnie w XVI wieku, przejęty następnie przez luteranów. Od 1590 roku wymienia się luterańskich kaznodziejów, którzy posługiwali tu w pojedynkę. Zbór luterański początkowo skromnych rozmiarów, w XVII wieku kilkakrotnie był przebudowywany. Była to budowla o konstrukcji szachulcowej, sześcioosiowa, na rzucie prostokąta, kryta dachem dwuspadowym, tzw. karpiówką. W latach 1683–1687, za czasów kaznodziei Petera Rechoviusa, kościół przebudowano w stylu barokowym, dodając mu wieżę. W roku 1745 wzniesiono od południa kaplicę, a w nawie głównej pojawił się nowy ołtarz (1741) oraz ambona (1771). Po uszkodzeniach spowodowanych kataklizmami (huragan w 1818, powódź w 1840) zbór poddano dwukrotnie renowacji (1823 i 1845). Ewangelicka parafia na tzw. Mierzei (Nehrung) do 1793 podlegała gdańskiemu Ministerium Duchownemu, następnie funkcjonowała w ramach osobnej superintendentury (o takiej samej nazwie: Nehrung (Żuławy)). W sąsiedztwie kościoła znajdował się cmentarz, a na nim zabytkowe nagrobki, pochodzące z XVIII wieku, dwa obecnie zachowane.<br/><br/> | ||
Wersja z 07:55, 19 maj 2020
KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ SALETYŃSKIEJ, Sobieszewo, ul. Piesza 1. Kościół rzymsko-katolicki o nieznanym wezwaniu mógł tu istnieć już prawdopodobnie w XVI wieku, przejęty następnie przez luteranów. Od 1590 roku wymienia się luterańskich kaznodziejów, którzy posługiwali tu w pojedynkę. Zbór luterański początkowo skromnych rozmiarów, w XVII wieku kilkakrotnie był przebudowywany. Była to budowla o konstrukcji szachulcowej, sześcioosiowa, na rzucie prostokąta, kryta dachem dwuspadowym, tzw. karpiówką. W latach 1683–1687, za czasów kaznodziei Petera Rechoviusa, kościół przebudowano w stylu barokowym, dodając mu wieżę. W roku 1745 wzniesiono od południa kaplicę, a w nawie głównej pojawił się nowy ołtarz (1741) oraz ambona (1771). Po uszkodzeniach spowodowanych kataklizmami (huragan w 1818, powódź w 1840) zbór poddano dwukrotnie renowacji (1823 i 1845). Ewangelicka parafia na tzw. Mierzei (Nehrung) do 1793 podlegała gdańskiemu Ministerium Duchownemu, następnie funkcjonowała w ramach osobnej superintendentury (o takiej samej nazwie: Nehrung (Żuławy)). W sąsiedztwie kościoła znajdował się cmentarz, a na nim zabytkowe nagrobki, pochodzące z XVIII wieku, dwa obecnie zachowane.
Podczas walk w roku 1945 zbór częściowo rozebrano (materiał zużyto na budowę schronów dla Wehrmachtu), częściowo uległ zniszczeniu na skutek ostrzału artyleryjskiego (wieża, kruchta, dachy, chór, galerie, okna i drzwi). Gmina ewangelicka działała do 1946, tj. do wysiedlenia ludności niemieckiej z terenu gminy Świbno. Kościół w lipcu 1946 oddano do dyspozycji zgromadzeniu zakonnemu saletynów, w styczniu 1947 erygowano tu kierowaną przez zakonników parafię rzymsko-katolicką pod wyżej wymienionym wezwaniem, obejmującą nie tylko całą Wyspę Sobieszewską, ale także wsie Żuław Gdańskich: Trzcinowo, Wiślinkę, Bogatkę i Pleniewo. W latach 1946–1947 świątynia została częściowo wyremontowana i odbudowana. Zrezygnowano jedynie z odbudowania wieży, którą zastąpiła mała czworoboczna drewniana sygnaturka z krzyżem pośrodku dachu. Kościół konsekrowano 5 X 1947, w setną rocznicę objawień w La Salette. W 1948 roku ustanowiono kaplicę filialną w Świbnie pod wezwaniem św. Wojciecha. Pełne unormowanie prawa własności do kościelnego gruntu nastąpiło w czerwcu 1971. W roku 1961 sprowadzono i umieszczono we wnętrzu świątyni figurę Matki Boskiej Płaczącej (czyli Saletyńskiej – najstarsza w Polsce, wykonana w 1926, do Gdańska przywieziona z klasztoru macierzystego w Krakowie), rychło otoczoną kultem. W 1981, po wydzieleniu osobnej parafii w Świbnie, przy kościele sobieszewskim pozostała tylko zachodnia część wyspy oraz tereny na Żuławach.
22 II 1986 doszło do pożaru, w wyniku którego poewangelicki kościół uległ całkowitej zagładzie, udało się zeń wynieść niektóre elementy wyposażenia, w tym wyżej wymienioną figurę Matki Boskiej Płaczącej. Ocalała natomiast plebania (osobno stojąca na północny zachód od starego kościoła), na której dziedzińcu przez pół roku odbywały się msze. Kaplicę zastępczą udostępniono już w sierpniu 1986. Od 1988 do 1995 roku wzniesiono od podstaw, według projektu architektów Leopolda i Antoniego Taraszkiewiczów, nową świątynię, od strony wschodniej (prezbiterium i zakrystii) łączącą się z plebanią. Kaplica zastępcza została wówczas zaadaptowana na Dom Pielgrzyma (pod nazwą Dom Maksymina i Melanii). W 1997 roku abp Tadeusz Gocłowski poświęcił kaplicę Matki Boskiej Płaczącej w nawie bocznej nowego kościoła, w 2003 ustanowił tu archidiecezjalne Sanktuarium Matki Boskiej Saletyńskiej, a w 2007, w asyście kilku innych biskupów, dokonał uroczystej koronacji figury.
Kościół obecny na planie prostokąta, murowany, z nawami bocznymi. Nad wejściem wieżyczka nawiązująca kształtem do tej zniszczonej w 1945. Prezbiterium ozdobione jedynie prostym drewnianym krzyżem; z prawej strony, w południowej nawie kaplica Matki Boskiej Płaczącej, w nawie przeciwległej kaplica Miłosierdzia Bożego ze stałą adoracją Najświętszego Sakramentu. Przy parafii, w dalszym ciągu kierowanej przez saletynów, działają liczne organizacje i stowarzyszenia katolickie. Na jej terenie funkcjonują też inne zgromadzenia zakonne, w tym od roku 1946 franciszkanki służebnice krzyża oraz od 1991 pallotynki.
| 1791–1818 | Carl Friedrich Günther |
| 1818–1826 | Johann Wilhelm Ludwig Bärreysen |
| 1827–1832 | Karl Adolph Blech |
| 1832–1840 | Johann Wilhelm Ludwig Bärreysen |
| 1840–1848 | Emil August Theodor Zander |
| 1848–1867 | August Eduard Klein |
| 1868–1879 | Joachim Georg Weickhmann |
| 1880–1900 | Adolf Hermann Ernst Radtke |
| 1900–1916 | Emil Otto Dietrich |
| 1916–1935 | Walter Böhm |
| 1946–1947 | Stanisław Krzyworączka MS (administrator) |
| 1947–1951 | Józef Gołębiewski MS (administrator) |
| 1951–1952 | Józef Sroka MS (administrator) |
| 1952–1953 | Andrzej Maria Skibiński MS (administrator) |
| 1953–1957 | Józef Sroka MS (administrator) |
| 1957–1965 | Wincenty Bugiel MS (administrator) |
| 1965–1970 | Józef Burdaś MS (administrator) |
| 1970–1973 | Stanisław Błasik MS (administrator) |
| 1973–1976 | Tadeusz Piękoś MS (administrator) |
| 1976–1981 | Paweł Brożyna MS (administrator) |
| 1981–1983 | Stanisław Wygonik MS |
| 1983–1985 | Adolf Grotkowski MS |
| 1985–1991 | Zbigniew Czuchra MS |
| 1991–1997 | Janusz Szubert MS |
| 1997–2000 | Władysław Wichniarz MS |
| 2000–2002 | Marian Mordarski MS |
| 2002–2006 | Władysław Pasiut MS |
| 23 VI 2006 – 15 VIII 2009 | Mariusz Czachor MS |
| 28 IX 2009 – 8 VII 2012 | Rafał Zientara MS |
| 2012–3 VII 2016 | Stanisław Kowalski MS |
| 3 VII 2016 | Maciej Kucharzyk MS |
