SCHLAUBITZ JOHANN GOTTFRIED, złotnik
(dodanie logotypów) |
(wstawienie ilustracji (e-mail z 19.07.2018)) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| + | [[File:Johann_Gottfried_Schlaubitz.jpg|thumb|Talerz, srebro, Johann Gottfried Schlaubitz]] | ||
[[File:GDANKSK LOGOTYP.jpg|thumb|'''Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk''']] | [[File:GDANKSK LOGOTYP.jpg|thumb|'''Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk''']] | ||
[[File:GAIT LOGOTYP.jpg|thumb|'''Partner redakcji''']] | [[File:GAIT LOGOTYP.jpg|thumb|'''Partner redakcji''']] | ||
| + | |||
'''JOHANN GOTTFRIED SCHLAUBITZ''' (29 V 1707 Gdańsk – Gdańsk 1771), złotnik. Syn [[SCHLAUBITZ NATHANIEL| Nathanaela Schlaubitza]] i Catheriny Elisabeth Hollin. Naukę zawodu rozpoczął w warsztacie ojca, następnie najprawdopodobniej kształcił się w Augsburgu. Pracę mistrzowską wykonał u [[JÖDE JOHANN|Johanna Jödego]] w 1734 roku. 18 lutego tegoż roku otrzymał [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE| obywatelstwo miejskie Gdańska]]. W 1742 uzyskał od króla Augusta III przywilej zatrudniania nieograniczonej liczby czeladników, co było przyczyną konfliktów Schlaubitza z gdańskim [[CECHY, XIV–XVIII wiek| cechem]]. W 1760 roku władze cechowe zgodziły się na zatrudnienie przez niego czterech czeladników. Funkcję kompana cechu złotników pełnił w 1750 roku, starszego cechu – w 1751. Nauki pobierał u niego Johann Jacob Broom, czeladnikami byli między innymi Johann Schwartz, [[HECKER CHRISTOPH| Christoph Hecker]], Jacob Deinlein, Conrad Daniel Lundgrenn. Został pochowany we własnym grobowcu w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY| kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku]].<br/><br/> | '''JOHANN GOTTFRIED SCHLAUBITZ''' (29 V 1707 Gdańsk – Gdańsk 1771), złotnik. Syn [[SCHLAUBITZ NATHANIEL| Nathanaela Schlaubitza]] i Catheriny Elisabeth Hollin. Naukę zawodu rozpoczął w warsztacie ojca, następnie najprawdopodobniej kształcił się w Augsburgu. Pracę mistrzowską wykonał u [[JÖDE JOHANN|Johanna Jödego]] w 1734 roku. 18 lutego tegoż roku otrzymał [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE| obywatelstwo miejskie Gdańska]]. W 1742 uzyskał od króla Augusta III przywilej zatrudniania nieograniczonej liczby czeladników, co było przyczyną konfliktów Schlaubitza z gdańskim [[CECHY, XIV–XVIII wiek| cechem]]. W 1760 roku władze cechowe zgodziły się na zatrudnienie przez niego czterech czeladników. Funkcję kompana cechu złotników pełnił w 1750 roku, starszego cechu – w 1751. Nauki pobierał u niego Johann Jacob Broom, czeladnikami byli między innymi Johann Schwartz, [[HECKER CHRISTOPH| Christoph Hecker]], Jacob Deinlein, Conrad Daniel Lundgrenn. Został pochowany we własnym grobowcu w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY| kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku]].<br/><br/> | ||
Jest zaliczany do grona najwybitniejszych złotników środkowoeuropejskich XVIII wieku. Prowadził jeden z największych w Gdańsku warsztatów złotniczych. Używał znaków warsztatowych z pełnym nazwiskiem SCHLAU/BITZ. Z jego dorobku zachowało się ponad dwieście dzieł o sporej różnorodności. Wykonywał proste, drobne sprzęty o oszczędnej dekoracji, na przykład świeczniki (Zamek Królewski na Wawelu, nr inw. 5967, 5968; Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. SZM 2594, SZM 3215), liczne talerze i półmiski (Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu, Zamek Królewski w Warszawie), cukiernice (Muzeum Regionalne w Szczecinku, nr inw. MRS AH-502), ale również imponujące, monumentalnych rozmiarów i bogato zdobione dzieła, jak para pięcioramiennych świeczników (Zamek Królewski na Wawelu, nr inw. 6691, 6692). Był wytwórcą zestawów toaletowych (na przykład unikatowa mydelniczka w [[MUZEUM NARODOWE| Muzeum Narodowym w Gdańsku]], nr inw. MNG/SD/960/Mt), serwisów do napojów (dzbanki do czekolady – Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. SZM 10577; Landesmuseum Württemberg w Stuttgarcie, nr inw. G 63.115; dzbanek do herbaty – Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze, nr. inw. HG 11.259), zastawy stołowej liczącej dziesiątki elementów. Wśród jego zleceniodawców, obok gdańskiej elity, znajdowali się przedstawiciele polskiej magnaterii i wysokiego duchowieństwa, na przykład Sanguszkowie ze Sławuty, Czapscy z Koniecpola, biskup żmudzki Antoni Tyszkiewicz, biskup warmiński Krzysztof Andrzej Szembek. | Jest zaliczany do grona najwybitniejszych złotników środkowoeuropejskich XVIII wieku. Prowadził jeden z największych w Gdańsku warsztatów złotniczych. Używał znaków warsztatowych z pełnym nazwiskiem SCHLAU/BITZ. Z jego dorobku zachowało się ponad dwieście dzieł o sporej różnorodności. Wykonywał proste, drobne sprzęty o oszczędnej dekoracji, na przykład świeczniki (Zamek Królewski na Wawelu, nr inw. 5967, 5968; Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. SZM 2594, SZM 3215), liczne talerze i półmiski (Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu, Zamek Królewski w Warszawie), cukiernice (Muzeum Regionalne w Szczecinku, nr inw. MRS AH-502), ale również imponujące, monumentalnych rozmiarów i bogato zdobione dzieła, jak para pięcioramiennych świeczników (Zamek Królewski na Wawelu, nr inw. 6691, 6692). Był wytwórcą zestawów toaletowych (na przykład unikatowa mydelniczka w [[MUZEUM NARODOWE| Muzeum Narodowym w Gdańsku]], nr inw. MNG/SD/960/Mt), serwisów do napojów (dzbanki do czekolady – Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. SZM 10577; Landesmuseum Württemberg w Stuttgarcie, nr inw. G 63.115; dzbanek do herbaty – Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze, nr. inw. HG 11.259), zastawy stołowej liczącej dziesiątki elementów. Wśród jego zleceniodawców, obok gdańskiej elity, znajdowali się przedstawiciele polskiej magnaterii i wysokiego duchowieństwa, na przykład Sanguszkowie ze Sławuty, Czapscy z Koniecpola, biskup żmudzki Antoni Tyszkiewicz, biskup warmiński Krzysztof Andrzej Szembek. | ||
Wersja z 12:34, 19 lip 2018
JOHANN GOTTFRIED SCHLAUBITZ (29 V 1707 Gdańsk – Gdańsk 1771), złotnik. Syn Nathanaela Schlaubitza i Catheriny Elisabeth Hollin. Naukę zawodu rozpoczął w warsztacie ojca, następnie najprawdopodobniej kształcił się w Augsburgu. Pracę mistrzowską wykonał u Johanna Jödego w 1734 roku. 18 lutego tegoż roku otrzymał obywatelstwo miejskie Gdańska. W 1742 uzyskał od króla Augusta III przywilej zatrudniania nieograniczonej liczby czeladników, co było przyczyną konfliktów Schlaubitza z gdańskim cechem. W 1760 roku władze cechowe zgodziły się na zatrudnienie przez niego czterech czeladników. Funkcję kompana cechu złotników pełnił w 1750 roku, starszego cechu – w 1751. Nauki pobierał u niego Johann Jacob Broom, czeladnikami byli między innymi Johann Schwartz, Christoph Hecker, Jacob Deinlein, Conrad Daniel Lundgrenn. Został pochowany we własnym grobowcu w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku.
Jest zaliczany do grona najwybitniejszych złotników środkowoeuropejskich XVIII wieku. Prowadził jeden z największych w Gdańsku warsztatów złotniczych. Używał znaków warsztatowych z pełnym nazwiskiem SCHLAU/BITZ. Z jego dorobku zachowało się ponad dwieście dzieł o sporej różnorodności. Wykonywał proste, drobne sprzęty o oszczędnej dekoracji, na przykład świeczniki (Zamek Królewski na Wawelu, nr inw. 5967, 5968; Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. SZM 2594, SZM 3215), liczne talerze i półmiski (Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu, Zamek Królewski w Warszawie), cukiernice (Muzeum Regionalne w Szczecinku, nr inw. MRS AH-502), ale również imponujące, monumentalnych rozmiarów i bogato zdobione dzieła, jak para pięcioramiennych świeczników (Zamek Królewski na Wawelu, nr inw. 6691, 6692). Był wytwórcą zestawów toaletowych (na przykład unikatowa mydelniczka w Muzeum Narodowym w Gdańsku, nr inw. MNG/SD/960/Mt), serwisów do napojów (dzbanki do czekolady – Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. SZM 10577; Landesmuseum Württemberg w Stuttgarcie, nr inw. G 63.115; dzbanek do herbaty – Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze, nr. inw. HG 11.259), zastawy stołowej liczącej dziesiątki elementów. Wśród jego zleceniodawców, obok gdańskiej elity, znajdowali się przedstawiciele polskiej magnaterii i wysokiego duchowieństwa, na przykład Sanguszkowie ze Sławuty, Czapscy z Koniecpola, biskup żmudzki Antoni Tyszkiewicz, biskup warmiński Krzysztof Andrzej Szembek.
Równie wiele wykonywał argenteriów sakralnych, zarówno protestanckich jak i katolickich: kielichy (na przykład kościoły św. Mikołaja i św. Józefa w Gdańsku, Chmielno, Dłużec, Ciechocin, Kodeń, Krzostkowo, Krześlin, Leśno, Mogielnica, Pelplin, Puck, Zamarte), monstrancje (kościoły św. Wojciecha i św. Józefa w Gdańsku, Olsztyn, Bartąg, Bydgoszcz, Czarne, Człuchów, Drzycim, Gniew, Godziszewo, Jastrowie, Kielno, Koniecpol, Śliwice, Tczew, Wiele, Wejherowo, Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze), relikwiarze (Mława, Płock, Rożyny, Skrzeszew, Wejherowo, Waliszewo), krzyże (Chełmno, Pieniężno, Wilno), kadzielnice, łódki na kadzidło (Obory, Zamarte, Żarnowiec, Muzeum Narodowe w Gdańsku, nr inw. MNG/SD/138/Mt.), aplikacje na obrazy (Radzyń Chełmiński, Żarnowiec, Muzeum Narodowe w Gdańsku, nr inw. MNG/DS./210/Mt), plakiety wotywne (Chełmno, Śliwice, Wysoka, Żarnowiec). Jest autorem monumentalnych garniturów ołtarzowych w kościele Bernardynów w Leżajsku (wraz z tabernakulum), ufundowanych przez hetmana wielkiego koronnego Józefa Potockiego, oraz w katedrze we Fromborku, fundacji biskupa Adama Stanisława Grabowskiego (wykonał też wiele innych przedmiotów dla tej świątyni: kielichy, cyborium, ampułki mszalne, naczynie na oleje święte, krzyż procesyjny, kadzielnicę, lampę wieczną, misę i dzban do lawabo, pastorały).
Początkowe prace – w stylu regencji – są raczej zachowawcze. Dzieła późniejsze, rokokowe, zostały oparte na modnych, aktualnych wzorach francuskich, na przykład projektach paryskiego rzeźbiarza i złotnika Juste’a-Aurèle’a Meissonniera, twórczo przetworzonych dzięki inwencji i talentowi. Cechuje je mistrzostwo kompozycji oraz bezbłędne opanowanie techniki odlewu i cyzelunku.
W zbiorach Westpreußisches Landesmuseum Münster-Wolbeck znajduje się nabyty w ostatnich latach portret Schlaubitza z 1771 roku, pędzla Jacoba Wessla, wcześniej prezentowany na wystawie w Gdańsku w 1855 wśród zbiorów mieszkającej tu księżnej Marii Hohenzollern-Hechingen.
Zob. też złotnictwo.
