FEHLAU CONSTANTIN, pastor kościoła Zbawiciela

Wersja z 11:49, 24 lis 2024

Strona tytułowa Ćwiczeń teologicznych z Soboru Jerozolimskiego odbytych przez Constantina Fehlaua pod kierunkiem Samuela Schelwiga, 1777

CONSTANTIN FEHLAU (Thelav) (chrzest 27 IX 1655 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) – 4 IX 1711 Gdańsk), pastor kościoła Zbawiciela (Salwatora) na Zaroślaku. Jeden z sześciorga dzieci diakona kościoła NMP Georga Fehlaua.

W sierpniu 1670 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W 1677, pod przewodnictwem rektora Samuela Schelwiga, brał udział w Ćwiczeniach teologicznych z Soboru Jerozolimskiego (Exercitationis Theologicae De Concilio Hierosolymitan…), kończył też pod jego kierunkiem naukę w maju 1678 obroną dysertacji o Opatrzności (Dissertatio Theologica De Providentia). Był też w tym roku autorem wiersza w języku hebrajskim, którym gratulował ukończenia nauki koledze z klasy, późniejszemu profesorowi Johannowi Christophowi Rosteuscherowi. Studiował od 1678 w Lipsku, następnie w Wittenberdze, gdzie m.in. 1680 brał udział w dyspucie Adama Leopolda Michlinga, a 4 IX 1685 bronił swojej końcowej pracy, przygotowanej pod kierunkiem profesora Christiana Röhrenseena. Magister filozofii.

Po powrocie do Gdańska jeszcze w tym samym roku, 1685, został kaznodzieją w Müggenhahl (Rokitnica). 27 VI 1689 mianowany kaznodzieją i 24 lipca wprowadzony na urząd do szpitalnej kaplicy św. Gertrudy, zastępującej zniszczony kościół Zbawiciela. Nadzorował odbudowę tego kościoła (1695–1697) i m.in. przeniesienie do niego z kaplicy ołtarza, chrzcielnicy i kazalnicy. Poświęcił nowy budynek kościoła Zbawiciela 25 XII 1697 i przeniósł doń stałą siedzibę. Podupadającą kaplicę zamknięto i z czasem rozebrano, po jego śmierci nie powoływano już do niej duchownych.

4 VI 1695 brał udział w konwencie, po którym wraz z 15 innymi duchownymi protestanckimi (m.in. pastorem kościoła św. Katarzyny Andreasem Barthem, rektorem Gimnazjum Akademickiego i pastorem kościoła św. Trójcy Samuelem Schelwigiem, diakonem kościoła św. Bartłomieja Michaelem Kempinem, diakonem św. Trójcy Andreasem Gnospiusem i diakonem kościoła św. Jana Johannem Straussem) podpisał deklarację poparcia dla ortodoksyjnego luteranizmu w głośnym sporze ze zwolennikami pietyzmu, w którym mediatorem był ówczesny sekretarz Rady Miejskiej Friedrich Fabricius.

W 1711 powołany został przez gdańskie Ministerium Duchowne do zespołu pracującego nad publikacją nowego, jednolitego śpiewnika (zob. kancjonał), Danziger Gesangbuch, zmarł jednak w dwa miesiące później, przed oficjalnym rozpoczęciem prac. Po śmierci matki Catheriny z domu Bartholdi, do drukowanego kazania wygłoszonego 26 V 1707 nad jej grobem przez pastora kościoła NMP Constantina Schütza, dołączył własny wiersz pożegnalny. Pochowany 18 IX 1711 w kościele NMP pod płytą nr 202. BŚ JANSZ







Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 220.
Duisburg Friedrich Carl Gottlieb, Versuch einer historisch-topographischen Beschreibung der Königl.-Preuß. See- und Handelsstadt Danzig, Zweite Auflage, Danzig 1816, s. 342.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, 1760, s. 22, 23, 64.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 71, 72, 85.
Schnaase Eduard, Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs actenmässig Dargestellt, Danzig 1863, s. 137, 147, 341..
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 237.