GEISLER EDWARD, prorektor Politechniki Gdańskiej

Wersja z 17:00, 16 lip 2024

Prof. Stanisław Łukasiewicz (siedzi pierwszy z prawej) i Edward Geisler (siedzi drugi od prawej) podczas Zjazdu Rady Klubów Lotniczych w Warszawie, 1932

Edward Geisler (drugi z lewej) podczas Zjazd Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich w Warszawie, 1936

Edward Geisler (stoi) podczas warszawskiej konferencji w sprawie budowy nowych gmachów Wydziału Mechanicznego i Elektrotechnicznego Politechniki Lwowskiej, 1938

EDWARD TADEUSZ GEISLER (29 X 1884 Warszawa – 27 X 1966 Gdańsk), prorektor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Edwarda (21 III 1854 Zgierz – 12 XII 1933 Warszawa), współwłaściciela Fabryki Maszyn „Bracia Geisler”, członka władz Gminy Ewangelicko-Augsburskiej w Warszawie, i Józefy z domu Bevensee (21 III 1863 Zbiroż, pow. Żyrardów – 22 VII 1922 Warszawa). W 1901 absolwent Szkoły Realnej w Warszawie, w latach 1901–1904 student Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. W maju 1902 aresztowany za działalność niepodległościową. W latach 1904–1906 odbył praktykę w warsztatach i Biurze Konstrukcyjnym Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Maszyn „Orthwein, Karasiński i S-ka”. Od 1906 do 1908 studiował na Politechnice Ryskiej, absolwent Wydziału Mechanicznego, inżynier technolog.

W latach 1908–1910 pracował w fabrykach w Warszawie. Od 1 maja do 31 sierpnia 1910 zatrudniony był w warsztatach fabryki „The Campbell Gas Engine Company Ltd” w Halifax, od 1 IX 1910 do 1 IV 1911 pracował w fabryce „W.H. Allen, Son and Company Ltd,” w Bedford (Anglia). W latach 1911–1915 był nauczycielem w Towarzystwie Kursów Naukowych w Warszawie, od 1 V 1911 do 1 VI 1915 pracował w Fabryce Maszyn S.A. „Bragop” w Warszawie, gdzie od 1 I 1912 do 1 VI 1915 był kierownikiem warsztatów technicznych i członkiem zarządu. W lipcu 1915, na rozkaz władz rosyjskich, został ewakuowany z Warszawy. Od 1 X 1916 do 30 XI 1917 był inżynierem konstruktorem w Fabryce Obrabiarek Towarzystwa Akcyjnego „Gerlach i Pulst” (przeniesionej z Warszawy do Charkowa), od 1 XII 1917 do 1 IX 1918 głównym inżynierem w Fabryce Pocisków w Demijewsku koło Kijowa. W latach 1911–1915 i 1918–1919 był także wykładowcą w Szkole Technicznej Wawelberga i Rotwanda w Warszawie.

Od grudnia 1918 do września 1920 był naczelnikiem Biura Technicznego Departamentu Uzbrojenia w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie, w 1920 projektantem Zbrojowni nr 2 tamże, w 1920 przedstawicielem Fabryk Obrabiarek na Niemcy i USA. W latach 1920–1921 pracował na Politechnice Warszawskiej i w Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Warszawie. W 1925 założył Instytut Psychotechniczny we Lwowie, którym kierował do 1939. Jednocześnie w latach 1921–1941 i 1942–1944 pracował na Politechnice Lwowskiej, od 1921 profesor nadzwyczajny, od 1923 profesor zwyczajny, od 1921 do 1941 kierownik Katedry Obróbki Metali, w 1923–1924 i 1934–1936 dziekan Wydziału Mechanicznego. W latach 1941–1942 był także nauczycielem w Szkole Budowy Maszyn we Lwowie. Doradca techniczny m.in. w 1936 fabryki „H. Cegielski i S-ka Akc.” w Poznaniu (projekt budowy filii, Fabryki Obrabiarek w Rzeszowie), Państwowej Wytwórni Uzbrojenia, Fabryki T.A. Zieleniewski i Fitzner-Gamper w Sosnowcu, w 1939 projektant fabryki samochodów „Fablok” w Nałęczowie. W latach 1931–1932 był ponadto kierownikiem Miejskich Stałych Kursów Przemysłowych we Lwowie, od 1932 do 1937 pełnił funkcję prezesa lwowskiego Aeroklubu.

W Gdańsku od września 1945, do emerytury w 1960 był pracownikiem PG. W 1953 Centralna Komisja Kwalifikacyjna do spraw Kadr Naukowych nadała mu stopień doktora nauk technicznych. W 1945 był współorganizatorem Wydziału Mechanicznego, w latach 1945–1946 prorektorem ds. spraw nauki, w 1945–1951 organizatorem i kierownikiem Katedry Budowy Obrabiarek do Metali, w 1952–1956 Katedry i Zakładu Obrabiarek do Metali na Wydziale Mechanicznym, w 1956–1960 Katedry i Zakładu Obrabiarek do Metali na Wydziale Technologii Maszyn. Jednocześnie w latach 1945–1949 był nauczycielem w Liceum Budownictwa Okrętowego w Gdańsku Conradinum, w 1947–1948 pracował też w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie, w Studium Administracyjno-Gospodarczym.

Po 1947 był projektantem warsztatów mechanicznych Fabryki Sody w Mątwach i Pakości. Projektował obrabiarki dla krajowych fabryk. Twórca szkoły naukowej lwowskiej i gdańskiej obrabiarek do metali i obróbki skrawaniem metalu. W 1950 pod jego kierunkiem skonstruowano wiertarkę promieniową „Wr 16”, produkowaną w Zakładach Przemysłu Metalowego im. J. Stalina Przedsiębiorstwo Państwowe „ZiSPO” w Poznaniu. W 1956–1960 był także doradcą technicznym Zakładów Przemysłu Metalowego H. Cegielski Przedsiębiorstwo Państwowe w Poznaniu. Autor publikacji (w tym sześciu monografii) na temat obrabiarek, metaloznawstwa, m.in. Obrabiarki do metali i praca na nich, podręcznik dla studentów, techników i inżynierów technologów (Lwów 1923), Obróbka skrawaniem. Podręcznik dla szkół i praktyki, t. I: Skrawanie, narzędzia, sposoby mocowania (Warszawa 1948).

W latach 1926–1939 członek Instytutu Naukowej Organizacji w Warszawie, w 1927 organizator Lwowskiego Towarzystwa Kursów Technicznych, w 1920–1950 członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa (w 1957–1959 przewodniczący oddziału gdańskiego), od 1960 członek honorowy. W latach 1953–1963 członek Komitetu Budowy Maszyn Polskiej Akademii Nauk (PAN).

Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1937), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955). Jego imieniem nazwano Audytorium nr 208 Wydziału Mechanicznego PG (2 piętro), z poświęconą jego pamięci tablicą. Żonaty był z Jadwigą z domu Leśniowską (4 X 1895 – 18 VI 1980 Gdańsk), pochowani na cmentarzu Srebrzysko. WP







Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Politechnika Gdańska 1945–1970. Księga Pamiątkowa, red. Barbara Mielcarzewicz, Gdańsk 1970, s. 208.
Rektorzy i prorektorzy Politechniki Gdańskiej 1904–2014, red. Bolesław Mazurkiewicz, Gdańsk 2014, s. 48.