MOCHINGER JOHANN, pastor kościoła św. Katarzyny, profesor Gimnazjum Akademickiego
Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Mochinger Johann.JPG|thumb|Johann Mochinger]] | [[File:Mochinger Johann.JPG|thumb|Johann Mochinger]] | ||
[[File: Jochann_Mochinger.JPG |thumb| Epitafium Johanna Mochingera w kościele św. Katarzyny w Gdańsku]] | [[File: Jochann_Mochinger.JPG |thumb| Epitafium Johanna Mochingera w kościele św. Katarzyny w Gdańsku]] | ||
− | '''JOHANN MOCHINGER''' (20 III 1603 Gdańsk – 12 X 1652 Gdańsk), pastor w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]], profesor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Syn | + | '''JOHANN MOCHINGER''' (20 III 1603 Gdańsk – 12 X 1652 Gdańsk), pastor w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]], profesor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Syn przybyłego z Torunia Alberta (pochowany 27 IX 1611 Gdańsk, w |
− | Po powrocie do Gdańska od 1628 diakon, w latach 1638–1658 pastor w kościele św. Katarzyny. Od 1630 profesor retoryki w Gimnazjum Akademickim. Oficjalny mówca, wygłaszał po łacinie oracje m.in. 25 V 1632 w auli Gimnazjum po śmierci (30 kwietnia) króla polskiego Zygmunta III (chwaląc polskich królów, oprócz zmarłego szczególnie Kazimierza Jagiellończyka), po elekcji i śmierci (20 V 1648, mowa z 7 lipca) króla Władysława IV, po elekcji króla Jana Kazimierza, po zawarciu pokoju ze Szwedami w Sztumskiej Wsi (rozejm 12 IX 1635, mowa wygłoszona 27 tego miesiąca). Część mów wydał w zbiorze ''Orationes'' (1637). Znany także jako kaznodzieja. W 1645 brał udział w Colloquium Charitativum w Toruniu, próbie uzyskania przez katolików, luteran i kalwinistów jedności wiary i pokoju religijnego. Wydał | + | [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP)), od 21 V 1594 posiadającego kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]], i poślubionej przez niego 5 VI 1594 (w tymże kościele) Kathariny (pochowana 15 II 1604 tamże), córki gdańskiego kupca Joachima I Arlema (zm. 1594). Po śmierci matki i drugim ożenku ojca (21 XI 1605 z Dorotheą Moller) wychowywał się u stryja Joachima II Arlema (1574–1636) (który w 1604 i 1605 stracił własną córkę i syna). Uczył się w [[SZKOŁA MARIACKA | szkole mariackiej]], od 1612 w gimnazjum Torunia, od 1617 w gdańskim Gimnazjum Akademickim, od 1620 studiował w Wittenberdze, dzięki stypendium gdańskiej [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]] od 1624 kontynuował studia w Lejdzie i od 1626 w Strasburgu. W Wittenberdze opublikował dwie prace, mowę o rzezi hugenotów w noc św. Bartłomieja i rozprawę o sposobach pomnażania dobra, w Strasburgu rozprawkę przeciwko pomawiającym go sympatie do arian. Zwiedził Niemcy, Holandię, Francję i Anglię.<br/><br/> |
− | Od 11 III 1631 żonaty był z córką gdańskiego kupca Petera Neri, Angelicą ( | + | Po powrocie do Gdańska od 1628 diakon, w latach 1638–1658 pastor w kościele św. Katarzyny. Od 1630 profesor retoryki w Gimnazjum Akademickim. Oficjalny mówca, wygłaszał po łacinie oracje m.in. 25 V 1632 w auli Gimnazjum po śmierci (30 kwietnia) króla polskiego Zygmunta III (chwaląc polskich królów, oprócz zmarłego szczególnie Kazimierza Jagiellończyka), po elekcji i śmierci (20 V 1648, mowa z 7 lipca) króla Władysława IV, po elekcji króla Jana Kazimierza, po zawarciu pokoju ze Szwedami w Sztumskiej Wsi (rozejm 12 IX 1635, mowa wygłoszona 27 tego miesiąca). Część mów wydał w zbiorze ''Orationes'' (1637). Znany także jako kaznodzieja. W 1645 brał udział w Colloquium Charitativum w Toruniu, próbie uzyskania przez katolików, luteran i kalwinistów jedności wiary i pokoju religijnego. Wydał m.in. komentarze do mów Cycerona (''Floridorum rhetoricorum ex Cicerone sylva'', 1640) i podręcznik retoryki (''Oratoratque rhetorista'', 1641). W mowie z 1652 ''De navigationibus et navium laudibus'' postulował m.in. poprawę warunków pracy i płacy marynarzy, wskazywał na wpływ długich morskich podróży na ich psychikę. Autor mów pogrzebowych (np. w 1637 przy pożegnaniu pastora kościoła św. Katarzyny Michaela Blancka, czy w 1638 przy żegnaniu Heinricha von Kreischelwig und Staeffansdorff). <br/><br/> |
+ | Od 11 III 1631 żonaty był z córką gdańskiego kupca Petera Neri, Angelicą (1607 – styczeń 1651), której śmierć uczcili wierszami kondolencyjnymi [[TITIUS JOHANN PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johann Peter Titius]] i rektor [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]] Jakob Zetzkius, a społeczność Gimnazjum zbiorkiem poetyckim. Przeżył go tylko syn Gottfried, w 1654 uczeń Gimnazjum Akademickiego, w 1664 student w Lejdzie, późniejszy asesor w Gdańsku, w dzieciństwie zmarli synowie Erich Friedrich (zm. 2 IX 1644 Gdańsk), Johann Efraim (zm. 13 IV 1648 Gdańsk) i córka Concordia (zm. 8 XII 1637 Gdańsk). Pochowany w kościele św. Katarzyny, gdzie znajduje się jego pomnik epitafijny z 1663. Żegnało go wiele utowrów żałobnych (autorstwa m.in. bumistrza [[SCHMIEDEN JOHANN ERNST, burmistrz Gdańska | Johanna Ernsta Schmiedena]] czy Miachela Albinusa), Salomon Blanck przygotował zestaw 77 anagramów w kilku językach. {{author: EK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
'''Bibliografia''':<br/> | '''Bibliografia''':<br/> | ||
+ | Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 2, s. 50. <br/> | ||
Kotarski Edmund, ''Rektorzy i profesorowie Gimnazjum Gdańskiego w XVII w.'', Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 38, 1993, nr 3.<br/> | Kotarski Edmund, ''Rektorzy i profesorowie Gimnazjum Gdańskiego w XVII w.'', Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 38, 1993, nr 3.<br/> | ||
Mokrzecki Lech, ''Mochinger Jan'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. III, Gdańsk 1997, s. 240-241.<br/> | Mokrzecki Lech, ''Mochinger Jan'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. III, Gdańsk 1997, s. 240-241.<br/> | ||
Nadolski Bronisław, ''Jan Mochinger profesor retoryki w Gdańskim Gimnazjum Akademickim'', Rocznik Gdański, 22, 1963. <br/> | Nadolski Bronisław, ''Jan Mochinger profesor retoryki w Gdańskim Gimnazjum Akademickim'', Rocznik Gdański, 22, 1963. <br/> | ||
Nadolski Bronisław, ''Mochinger Jan'', w: Polski Słownik Biograficzny, 21, 1976, s. 496-497. | Nadolski Bronisław, ''Mochinger Jan'', w: Polski Słownik Biograficzny, 21, 1976, s. 496-497. |
Wersja z 22:02, 5 sty 2024
JOHANN MOCHINGER (20 III 1603 Gdańsk – 12 X 1652 Gdańsk), pastor w kościele św. Katarzyny, profesor Gimnazjum Akademickiego. Syn przybyłego z Torunia Alberta (pochowany 27 IX 1611 Gdańsk, w
kościele Najświętszej Marii Panny (NMP)), od 21 V 1594 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska, i poślubionej przez niego 5 VI 1594 (w tymże kościele) Kathariny (pochowana 15 II 1604 tamże), córki gdańskiego kupca Joachima I Arlema (zm. 1594). Po śmierci matki i drugim ożenku ojca (21 XI 1605 z Dorotheą Moller) wychowywał się u stryja Joachima II Arlema (1574–1636) (który w 1604 i 1605 stracił własną córkę i syna). Uczył się w szkole mariackiej, od 1612 w gimnazjum Torunia, od 1617 w gdańskim Gimnazjum Akademickim, od 1620 studiował w Wittenberdze, dzięki stypendium gdańskiej Rady Miejskiej od 1624 kontynuował studia w Lejdzie i od 1626 w Strasburgu. W Wittenberdze opublikował dwie prace, mowę o rzezi hugenotów w noc św. Bartłomieja i rozprawę o sposobach pomnażania dobra, w Strasburgu rozprawkę przeciwko pomawiającym go sympatie do arian. Zwiedził Niemcy, Holandię, Francję i Anglię.
Po powrocie do Gdańska od 1628 diakon, w latach 1638–1658 pastor w kościele św. Katarzyny. Od 1630 profesor retoryki w Gimnazjum Akademickim. Oficjalny mówca, wygłaszał po łacinie oracje m.in. 25 V 1632 w auli Gimnazjum po śmierci (30 kwietnia) króla polskiego Zygmunta III (chwaląc polskich królów, oprócz zmarłego szczególnie Kazimierza Jagiellończyka), po elekcji i śmierci (20 V 1648, mowa z 7 lipca) króla Władysława IV, po elekcji króla Jana Kazimierza, po zawarciu pokoju ze Szwedami w Sztumskiej Wsi (rozejm 12 IX 1635, mowa wygłoszona 27 tego miesiąca). Część mów wydał w zbiorze Orationes (1637). Znany także jako kaznodzieja. W 1645 brał udział w Colloquium Charitativum w Toruniu, próbie uzyskania przez katolików, luteran i kalwinistów jedności wiary i pokoju religijnego. Wydał m.in. komentarze do mów Cycerona (Floridorum rhetoricorum ex Cicerone sylva, 1640) i podręcznik retoryki (Oratoratque rhetorista, 1641). W mowie z 1652 De navigationibus et navium laudibus postulował m.in. poprawę warunków pracy i płacy marynarzy, wskazywał na wpływ długich morskich podróży na ich psychikę. Autor mów pogrzebowych (np. w 1637 przy pożegnaniu pastora kościoła św. Katarzyny Michaela Blancka, czy w 1638 przy żegnaniu Heinricha von Kreischelwig und Staeffansdorff).
Od 11 III 1631 żonaty był z córką gdańskiego kupca Petera Neri, Angelicą (1607 – styczeń 1651), której śmierć uczcili wierszami kondolencyjnymi Johann Peter Titius i rektor szkoły mariackiej Jakob Zetzkius, a społeczność Gimnazjum zbiorkiem poetyckim. Przeżył go tylko syn Gottfried, w 1654 uczeń Gimnazjum Akademickiego, w 1664 student w Lejdzie, późniejszy asesor w Gdańsku, w dzieciństwie zmarli synowie Erich Friedrich (zm. 2 IX 1644 Gdańsk), Johann Efraim (zm. 13 IV 1648 Gdańsk) i córka Concordia (zm. 8 XII 1637 Gdańsk). Pochowany w kościele św. Katarzyny, gdzie znajduje się jego pomnik epitafijny z 1663. Żegnało go wiele utowrów żałobnych (autorstwa m.in. bumistrza Johanna Ernsta Schmiedena czy Miachela Albinusa), Salomon Blanck przygotował zestaw 77 anagramów w kilku językach.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 2, s. 50.
Kotarski Edmund, Rektorzy i profesorowie Gimnazjum Gdańskiego w XVII w., Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 38, 1993, nr 3.
Mokrzecki Lech, Mochinger Jan, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. III, Gdańsk 1997, s. 240-241.
Nadolski Bronisław, Jan Mochinger profesor retoryki w Gdańskim Gimnazjum Akademickim, Rocznik Gdański, 22, 1963.
Nadolski Bronisław, Mochinger Jan, w: Polski Słownik Biograficzny, 21, 1976, s. 496-497.