BRANDSTÄTER FRANZ AUGUST, pedagog

Aktualna wersja na dzień 19:22, 21 sty 2023

Franz August Brandstäter, litografia Friedricha Gustava Bussego, według fotografii Eduarda Flottwella, 1858

Franz August Brandstäter

Historia Sopotu Franza Augusta Brandstätera, Danzig 1859

Księga legend Franza Augusta Brandstätera, Danzig 1883

FRANZ AUGUST BRANDSTÄTER (Brandstädter, Brandstaeter; 12 VIII 1815 Kłajpeda (Memel) – 31 I 1883 Gdańsk), pedagog, syn krawca. Uczył się w Kłajpedzie i w gimnazjum (Collegium Fridericianum) w Królewcu (Königsberg), gdzie w latach 1833–1837 studiował filologię klasyczną i filozofię na Uniwersytecie Albrechta (Albertus-Universität Königsberg), uzyskując doktorat.

W Gdańsku od 1838 jako nauczyciel w Gimnazjum Miejskim, od 1858 profesor łaciny, greki i języka francuskiego, od 1850 także nauczyciel śpiewu w niższych klasach. Opublikował kilka cennych i aktualnych obecnie opracowań z historii Gdańska: chronologię wydarzeń w Gdańsku pt. Chronologische Übersicht der Geschichte Danzigs (1879) oraz Land und Leute des Landkreises Danzig (1882). Był autorem albumów poetyckich o Gdańsku i Wiśle, wydał księgę legend gdańskich Danziger Sagenbuch (1883). Interesował się muzyką i poezją. W 1842 założył i do 1874 kierował chórem męskim Liedertafel, w latach 1847–1849 zorganizował cztery koncerty w ramach Towarzystwa Muzyki Dramatycznej (Verein für dramatische Musik), między innymi 13 II 1848 wykonano muzykę ks. Antoniego Radziwiłła do dramatu Faust Goethego, partię Małgorzaty śpiewała jego żona Alberta Emilia Amalia. Od 1846 należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuki był członkiem Stowarzyszenia na Rzecz Zachowania Starodawnych Budowli i Zabytków Sztuki Gdańska. W 1839 mieszkał przy Hintergasse 16 (ul. Za Murami), w 1844 przy Hundegasse 50 (ul. Ogarna), w 1856 przy Feldweg 1 (ul. Dobra), w 1874 przy Holzgasse 25 (ul. Kładki).

Był dwukrotnie żonaty. Przed 1838 poślubił Albertę Emilię Amalię Jordan (Jourdan; 1819 – 6 VI 1849 Gdańsk). Miał z nią pięcioro dzieci: Marię Charlottę Emmę Friederikę (ur. 16 I 1839 Gdańsk); Emilię Henriettę (16 I 1840 Gdańsk – 28 I 1917 Gdańsk), nauczycielkę gry na fortepianie; Franza Ottona (20 VIII 1842 Gdańsk – 20 IX 1843 Gdańsk); Eduarda (1843 – po 1862), w 1862 absolwenta Gimnazjum Miejskiego; Emila (1846 – 5 VI 1927 Witten, Nadrenia Północna-Westfalia), w 1867 absolwenta Gimnazjum Miejskiego, studenta filologii na uniwersytecie w Jenie, nauczyciela mianowanego (Studienrat) w gimnazjum realnym w Witten, autora przyczynków do historii tego miasta publikowanych w okresie 1894–1917 w „Jahrbuch des Vereins für Orts- und Heimatkunde in der Grafschaft Mark zu Witten".

20 IX 1851 w kościele św. Piotra i Pawła ożenił się z Ottilią Euphrosiną (6 III 1824 Gdańsk – 6 XII 1878 Gdańsk), córką kupca Heinricha Gottharda Petermanna. Doczekał się pięciorga dzieci. Katharina Ottilie (4 VII 1853 Gdańsk – 10 IV 1925 Gdańsk) była śpiewaczką i nauczycielką śpiewu; Maria Margot Susanna (1855 – 19 X 1921 Gdańsk) była żoną Georga Friedricha Schoemanna; Franz Felix (8 V 1856 Gdańsk – po 1878) w 1874 ukończył Gimnazjum Miejskie i był kupcem; Walter Gottfried (5 III 1858 Gdańsk – po 1876), po ukończeniu w 1876 Gimnazjum Miejskiego studiował medycynę; Georg Friedrich był nauczycielem, organistą, dyrygentem chórów, krytykiem muzycznym, kompozytorem, śpiewakiem. MrGl JMM

Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Księgi metrykalne gdańskich kościołów, sygn. 1496/26 s. 36, 46–47, 78, 167, 198, 217, 296; 1461/29, s. 44; 1463/30 s. 16; Urząd Stanu Cywilnego w Gdańsku, sygn. 1609/12 nr 742, /86 nr 3116, /204, nr. 283.
„Danziger Intelligenz-Blatt” 1848, nr 34, (10.02.), s. 312.
„Danziger Zeitung” z 29 XII 1917 nr 606, s. 3; z 4 VIII 1925, nr 214, s. 3.
„Danziger Neueste Nachrichten” z 9 VI 1927, nr 132, s. 7.
„Märkisches Jahrbuch für Geschichte“, https://www.uni-due.de/members/ralf-peter-fuchs/hardenstein/JB-INH.HTM.