BARAN CZESŁAW, prorektor Akademii Medycznej w Gdańsku

Aktualna wersja na dzień 12:11, 4 lut 2024

Czesław Baran

CZESŁAW BARAN (12 V 1929 Zawiercie – 2 II 2000 Gdańsk) lekarz, prorektor Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Syn Antoniego i Marii z domu Śliwy. Od 1943 do 1945 był pracownikiem przymusowym w Miejskim Zakładzie Elektrycznym w Zawierciu. W 1948 ukończył tamtejsze gimnazjum, w latach 1949–1954 studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Lekarskiej w Gdańsku (od 1950 AMG).

W 1951 podjął pracę w Zakładzie Fizjologii AMG u prof. Bożydara Szabuniewicza, pracował w tym Zakładzie do 1967 (z przerwą na służbę wojskową w latach 1957–1959), początkowo jako wolontariusz, od 1952 jako młodszy asystent. W latach 50. podjął jednocześnie pracę w Wydziale Zdrowia i Opieki Społecznej w Gdańsku na stanowisku lekarza rejonowego i kierownika przychodni obwodowej w Oliwie. Od 1966 doktor na podstawie pracy Rozwój fizyczny wiejskich dzieci szkolnych województwa gdańskiego (promotor Bożydar Szabuniewicz). W latach 1967–1977 był dyrektorem AMG i pełnomocnikiem ministra do spraw zatrudnienia absolwentów medycznych szkół wyższych. W tym okresie prowadził też zajęcia z organizacji ochrony zdrowia. Od 1976 doktor habilitowany na podstawie rozprawy Różnice w rozwoju fizycznym dzieci wsi gdańskiej w zależności od pochodzenia terytorialnego ich rodziców i docent kontraktowym, od 1977 kierownik Zakładu Organizacji Ochrony Zdrowia AMG (od 1992 Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej). W 1978 uzyskał stanowisko docenta oraz objął funkcję dyrektora nowo powstałego Instytutu Medycyny Społecznej AMG (z dyrektorowania ustępował w okresach, gdy był powoływany do pełnienia wyższych funkcji we władzach uczelni). W 1984 uczestniczył w pracach komitetu powołanego przez wojewodę bydgoskiego, który przygotowywał uzasadnienie wniosku o powołanie Akademii Medycznej w Bydgoszczy. W 1987 został profesorem nadzwyczajnym (tytularnym), w 1995 profesorem zwyczajnym. W latach 1987–1990 i 1996–1999 pełnił funkcję prorektora do spraw klinicznych i kształcenia podyplomowego AMG (na stanowisko prorektora kandydował już w 1984). Od 30 IX 1999 na emeryturze, nadal był kierownikiem Zakładu Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej. Od 1994 pracował również w Bałtyckiej Wyższej Szkole Humanistycznej w Koszalinie.

Absorbowała go przede wszystkim tematyka medycyny społecznej i zdrowia publicznego ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju fizycznego dzieci wiejskich i ich uwarunkowań środowiskowych. Ponadto zajmował się zagadnieniami związanymi z higieną szkolną dzieci na wsi, statystykami stanu zdrowia ludności i wpływu pochodzenia terytorialnego rodziców na rozwój fizyczny dzieci, liczebnością rodzin i ich warunkami mieszkaniowymi. Prowadził badania dotyczące społecznych uwarunkowań zachorowań na gruźlicę i alkoholizmu. Był autorem koncepcji modelowej opieki kardiologicznej i jej wdrożenia do systemu świadczeń zdrowotnych. Zajmował się również problemami orzecznictwa lekarskiego i czasowej niezdolności do pracy.

Do jego ważniejszych prac należą: Poland’s Programme for Health for All by the Year 2000 (w: Health Promotion. II Danubean Symposium of Preventive and Social Medicine, 1989), Charakterystyka oczekiwań pacjentów i możliwości zaspakajania ich potrzeb zdrowotnych w przychodniach rejonowych (wspólnie z Tadeuszem Jędrzejczykiem, „Problemy Medycyny Społecznej” 1992). Od 1983 członek Komisji Badań nad Urazowością Komitetu Patofizjologii Polskiej Akademii Nauk, od 1985 Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej, od 1986 Kolegium Ministerstwa Zdrowia i Opieki Zdrowotnej. W 1987 został honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, a w 1994 wszedł do Rady Naukowej czasopisma „Zdrowie Publiczne”. W 1997 wybrany do Rady Naukowej czasopisma „Auxilium Sociałe". Był członkiem komitetu redakcyjnego pisma „Annales Academiae Medicae Gedanensis” od chwili jego powstania do śmierci, za co w 1984 otrzymał nagrodę zespołową I stopnia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej. Wieloletni prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego, od 1997 prezes honorowy. Był inicjatorem obchodzenia uroczystość inauguracji roku akademickiego AMG w dniu 8 października, w rocznicę wydania dekretu o utworzeniu w Gdańsku Akademii Lekarskiej (od 1950 AMG). Był autorem projektu sztandaru AMG, wykonanego przez Hannę Suchodolską i wręczonego władzom uczelni 8 X 1975 przez wojewodę gdańskiego Henryka Śliwowskiego. W 1995 powołany na konsultanta regionalnego w zakresie medycyny społecznej.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1970), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976), Srebrnym Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1972), Medalami 30-lecia (1974) i 40-lecia (1985) PRL, Medalem „Zasłużonemu Akademii Medycznej w Gdańsku” (1975, 1990), Medalami 30-lecia (1975), 40-lecia (1985) i 50-lecia (1995) Akademii Medycznej w Gdańsku, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1997), Medalem 1000-lecia Gdańska (1997), Medalem 80-lecia Polskiego Towarzystwa Medycyny Społecznej i Zdrowotnej (1997), odznakami „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1970), „Za Zasługi dla województwa słupskiego” (1979), „Za szczególne zasługi dla rozwoju województwa bydgoskiego” (1984), odznaką PCK (1970).

Pochowany 5 II 2000 na cmentarzu Srebrzysko. SeKo PP







Bibliografia:
Baran Czesław, Drygas Aleksander, Instytut Medycyny Społecznej Akademii Medycznej w Gdańsku w latach 1978-1983, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 14, 1984, s. 173-187; t. 25, 1995, s. 169-183.
Baran Czesław, Wojdak-Haase Ewa, Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 25, 1995, s. 205-215.
Domaniewski Jan, Od Zespołu Nauczania Klinicznego AMG do Akademii Medycznej w Bydgoszczy, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 15, 1985, s. 212.
Kronika (za lata 1971–1998) opr. Eugeniusz Sieńkowski, Machaliński Zbigniew, Kamiński Zbigniew, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”.
Machaliński Zbigniew, Baran Czesław (1929–2000), w: Ludzie Akademii Medycznej w Gdańsku, red. Zbigniew Machaliński, Gdańsk 2004, s. 3-8.
Machaliński Zbigniew, Czesław Baran (1929-2000) profesor zwyczajny, kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej w latach 1977-1999, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 31, 2001, s. 239-241.
Zarzeczna-Baran Marzena, Spis prac prof. dr. Czesława Barana, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 31, 2001, s. 241-252.