WIŚNIOWSKI WIKTOR, profesor Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 06:38, 3 lip 2024

WIKTOR WIŚNIOWSKI (20 I 1903 Stary Sambor, województwo lwowskie – 13 VI 1990 Kraków), konstruktor, nauczyciel, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn urzędnika Aleksandra (zm. 1918) i Zofii z domu Kłak. W latach 1907–1918 mieszkał z rodziną w Tarnopolu, w 1914–1919 ukończył szkołę powszechna i pięć klas gimnazjum klasycznego. Od 1919 w Krakowie, uczył się w Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego, w 1920, w trakcie nauki w klasie siodmej, przeniósł się do Przemyśla, gdzie w 1921 ukończył maturą I Gimnazjum. W latach 1921–1924 studiował na Oddziale Naftowym Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. W 1924 przerwał studia z powodów finansowych, w ramach działań Katedry Teorii Maszyn Cieplnych Politechniki Lwowskiej podjął pracę m.in. w kopalni nafty w Borysławiu, gdzie prowadził badania związane z gazem ziemnym, węglem kamiennym, produkcją palnika kotła przemysłowego na gaz ziemny i palenisk kotłowych. Od 1927 pracował w Drohobyczu.

W latach 1928–1929 odbył służbę wojskową w Batalionie Podchorążych w Zaleszczykach i w 26. Pułku Piechoty we Lwowie, od 1929 podporucznik rezerwy. Od 1 IX 1929 kontynuował studia i zatrudniony został jako młodszy asystent w Katedrze Mechaniki Technicznej na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. W 1934 ukończył studia jako inżynier mechanik i awansował na stanowisko asystenta, od 1935 zatrudniony był w Katedrze Pomiarów Maszynowych. Konstruował aparaty do analizy gazu ziemnego, dalsze badania w tej mierze powierzono Chemicznemu Instytutowi Badawczemu w Warszawie, w ktorym od 1 IX 1938 pracował jako inżynier w Dziale Węglowym ds. analiz gazów.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 walczył w stopniu podporucznika. Dowodząc plutonem z 26. Pułku Piechoty w Gródku Jagiellońskim, brał udział w obronie Zegrza i Warszawy. Od kapitulacji Warszawy, do której doszło 28 IX 1939, do stycznia 1945 był jeńcem oflagów: X B Nienburg, XVIII C Spittal (Austria) i II C Woldenberg (Dobiegniew). W obozach prowadził wykłady w ramach Studium Politechnicznego oraz kursy z termodynamiki technicznej, statyki wykreślnej, teorii maszyn cieplnych i analizy gazów.

Wyzwolony 30 I 1945, w lutym 1945 powrócił do Polski. Od marca do czerwca był nauczycielem matematyki w XIX Państwowym Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnym w Łodzi. Od 18 VII 1945 zatrudniony na PG, został kierownikiem Katedry Teorii Maszyn Cieplnych i dziekanem Wydziału Mechanicznego (dziekanem był do 20 XI 1945, od grudnia 1945 do 1948 prodziekanem), wrześniu 1945 otrzymał tytuł zastępcy profesora, 25 III 1948 został profesorem nadzwyczajnym. Uruchomił Laboratorium Cieplne dla Wydziałów Mechanicznego, Elektrycznego, Budowy Okrętów i Chemii.

Jednocześnie od września 1945 do 1949 był kuratorem Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów PG. Po ukazaniu się w czerwcu 1949 Jednodniówki Bratniej Pomocy Studentów Politechniki Gdańskiej 1923–1948, którą uznano za wrogą i szkodliwą ideologicznie (m.in. poprzez przypomnienie roli cesarzy i ministrów niemieckich w powstaniu uczelni), został zwolniony z kurateli, a 13 I 1950 odwołany z zajmowanych stanowisk na PG przez ministra oświaty Stanisława Skrzeszewskiego i dyscyplinarnie przeniesiony na Politechnikę Wrocławską. W 1958 został zrehabilitowany przez Senat PG, który w specjalnej uchwale stwierdził brak podstaw usprawiedliwiających jego przeniesienie w trybie karnym do Wrocławia.

Od 1 II 1951 do 1975 pracował na Politechnice Wrocławskiej (od kwietnia 1966 jako profesor zwyczajny), pełniąc następujące funkcje: od 1 II 1950 do 1954 organizatora i kierownika Katedry Teorii Maszyn Cieplnych na Wydziale Mechanicznym, w latach 1954–1973 kierownika Katedry Mechaniczno-Energetycznej, 1953–1954 kierownika Oddziału Energetycznego na Wydziale Mechanicznym, 1952–1954 dziekana Wydziału Mechanicznego, 1958–1963 dziekana Wydziału Mechaniczno-Energetycznego, od 10 VII 1968 do 1973 wicedyrektora do spraw dydaktyki w Instytucie Maszyn i Urządzeń Hydraulicznych oraz Aparatury Przemysłowej, 1968–1971 kierownika Zakładu Termodynamiki Technicznej w tym instytucie, od 1 IX 1971 do 31 VIII 1973 pierwszego zastępcy dyrektora w Instytucie Techniki Cieplnej i Aparatury Przemysłowej i kierownik Zakładu Termodynamiki. 18 VI 1979 uzyskał tytuł doktora na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Od 1 IX 1973 na emeryturze, w latach 1974–1990 mieszkał w Krakowie.

Autor publikacji z zakresu mechaniki, termodynamiki, był m.in. współredaktorem podręcznika Mechanik, poradnik techniczny, t. 1, cz. 2: Fizyka, chemia, termodynamika techniczna, mechaniczne urządzenia automatycznej regulacji (1961) i monografii Wykresy spalania i ich osobliwości (1973). W latach 1958–1964 pełnił funkcję sekretarza Komitetu Uczczenia Pamięci Polskich Pracowników Nauki i Ofiar Hitleryzmu, a także członkiem Komitetu Budowy Pomnika poświęconego profesorom Politechniki Lwowskiej zamordowanym w 1941 na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie. Należał do Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich – oddział we Lwowie (1937–1939), Związku Nauczycielstwa Polskiego (1945–1984), Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (1961–1984).

Został odznaczony m.in. Medalem za Warszawę 1939–1945, Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), Medalem Pamiątkowym Politechniki Gdańskiej (1985), złotą odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1985), złotym medalem „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (1987).

Był żonaty z Halszką Marią z domu Hofmokl (ur. 6 XII 1902 Lwów), tłumaczką języka francuskiego i włoskiego, ojciec Andrzeja Wiktora. Został pochowany w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim. WP







Bibliografia:
Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 735.
Księga Jubileuszowa 50-lecia Politechniki Wrocławskiej 1945–1995, Wrocław 1995, red. Ryszard Czoch, s. 325–336.