ZERNECKE WILHELM FERDINAND, radca, kamlarz
| (Nie pokazano 24 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | '''WILHELM FERDINAND ZERNECKE''' (22 X 1790 Gdańsk – 14 VIII 1859 Gdańsk), urzędnik, pisarz. | + | [[File: Wilhelm_Ferdinand_Zernecke.jpg |thumb| Wilhelm Ferdinand Zernecke]] |
| − | W latach 1810–1823 wraz z Renate Susanne Sperling-Bär, wdową po piwowarze Ephraimie Bärze (1761–1809), był współwłaścicielem kamienicy przy Jopengasse 785 (ul. Piwna 62). | + | [[File:Polana_Zerneckego_w_Parku_Jaśkowej_Doliny,_Wedel,_1842.jpg|thumb|Polana imienia Wilhelma Ferdinanda Zerneckego w [[PARK JAŚKOWEJ DOLINY | parku Jaśkowej Doliny]], 1842]] |
| + | [[File:1_Wilhelm_Ferdinand_Zernecke.jpg|thumb|Wilhelm Ferdinand Zernecke, ''Neuester Wegweiser durch Danzig und dessen Umgegend'' (''Cały Gdańsk za dwadzieścia srebrnych groszy''), wydanie z 1843]] | ||
| + | [[File:2_Wilhelm_Ferdinand_Zernecke.jpg|thumb|Ilustracja towarzysząca pracy Wilhelm Ferdinand Zernecke, ''Neuester Wegweiser durch Danzig…'' (''Cały Gdańsk za dwadzieścia srebrnych groszy'')]] | ||
| + | |||
| + | '''WILHELM FERDINAND ZERNECKE''' (22 X 1790 Gdańsk – 14 VIII 1859 Gdańsk), urzędnik, pisarz. Wnuk burmistrza [[ZERNECKE HEINRICH, burmistrz Gdańska | Heinricha Zerneckego]], syn Valentina Heinticha (10 VII 1754 Gdańsk – 11 IV 1834 Gdańsk) i poślubionej mu 5 XII 1786 Johanny Agathy (10 III 1769 Gdańsk – 4 II 1793 Gdańsk), córki [[MUHL FRIEDRICH, kupiec, rajca | Friedricha Muhla]]. Brat Friedricha Augusta (1788–1792), Johanny Henrietty (11 IV 1789 Gdańsk – pochowana 4 I 1822 Gdańsk), żony Augusta Heinricha Weissa, oraz Klementyny Emilii (27 V 1792 Gdańsk – 6 XI 1878 Gdańsk). Ojciec, po ukończeniu [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] (zapisany został 20 VII 1770 do przedostatniej klasy (secundy), studiował prawo na uniwersytetach w Lipsku (1775) i Getyndze (1776), w Gdańsku zajmował się kupiectwem, 16 XI 1786 uzyskal potwierdzenie kupieckiego [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwoa Gdańska]] jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), od 1782 był przewodniczącym rady kaplicy św. Marii w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP), był bibliofilem. <br/><br/> | ||
| + | 20 VI 1811 wzorem ojca wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). Po 1814 sekretarz [[RADA MIEJSKA | Rady Miejskiej]], od 1823 do 1858 radca i [[KAMLARIA | kamlarz]] (skarbnik) w Zarządzie Miasta. Sprawował nadzór nad [[CECHY, XIV–XVIII wiek | cechami]], był przewodniczącym deputacji do spraw [[STRAŻE NOCNE | straży nocnych]], oczyszczania miasta i poboru podatków gruntowych. Jako pełnomocnik z ramienia miasta zasiadał we władzach [[BRACTWA STRZELECKIE | Bractwa Strzeleckiego Fryderyka Wilhelma]]. Od 1816 był przełożonym rady parafialnej kościoła NMP, przyczynił się do likwidacji otaczających kościół bud i przybudówek. W 1818 był współzałożycielem i prezesem Stowarzyszenia Ratownictwa Pożarowego. W 1827 założył i prezesował Towarzystwu Bezpieczeństwa (Sicherheits-Verein), penetrującemu gdańskie środowiska przestępcze, głównie złodziejskie (późniejsza policja śledcza). Od 1854 był członkiem zarządu tzw. Dworu św. Jana na [[ORUNIA | Oruni]] (obecnie ul. Żuławska 19), zakładu wychowawczego dla młodocianych przestępców. Z własnych środków udzielał wsparcia ofiarom wielkiej powodzi w 1829 (zob. [[WISŁOUJŚCIE | Wisłoujście, wieś]]).<br/><br/> | ||
| + | Inicjator adaptacji lasu otaczającego Jaśkową Dolinę na park i miejsce miejskich imprez oraz rekreacji, a także obchodów Sobótki ([[PARK JAŚKOWEJ DOLINY | park Jaśkowej Doliny]]), jego imię otrzymał jeden z położonych tam placów (przy końcu obecnej ul. Sobótki). W 1840 współzałożyciel [[TOWARZYSTWO UPIĘKSZANIA GDAŃSKA | Towarzystwa Upiększania Gdańska]], w 1846 członek [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI | Towarzystwa Przyjaciół Sztuki]]. Odznaczony m.in. Orderem Czerwonego Orła IV klasy.<br/><br/> | ||
| + | Autor przewodnika po Gdańsku i okolicy ''Neuester Wegweiser durch Danzig und dessen Umgegend'' (1829 i kilka dalszych wydań, polskie tłumaczenie: ''Cały Gdańsk za dwadzieścia srebrnych groszy'', 2010) oraz powieści ''Caroline Neumann'' (w trzech tomach, 1829–1831), ''Der zweite Januar 1814'' (''Inny styczeń 1814''; 1839) i ''Das Diebswesen in Danzig'' (''Życie złodziejskie w Gdańsku'', 1839), a także dwóch sztuk teatralnych: ''Philippine Welser ein dramatisches Gemälde in einem Akte'' (''Philippine Welser, dramatyczny obraz w jednym akcie'', 1821) i ''Johann von Schwaben Trauerspiel in für fünf Akten'' (''Johann von Schwaben, tragedia w pięciu aktach'', 1830). Pisał również pod pseudonimem Friedrich Dörne. Współpracował z [[CZASOPISMA KULTURALNE W XVIII–XIX WIEKU | czasopismami kulturalnymi]] „Gedana...” i „Ährenleser auf dem Felde der Geschichte, Literatur und Kunst” („Żniwiarz lektur z dziedziny historii, literatury i sztuki”). <br/><br/> | ||
| + | W latach 1810–1823 wraz z Renate Susanne Sperling-Bär, wdową po piwowarze Ephraimie Bärze (1761–1809), był współwłaścicielem kamienicy przy Jopengasse 785 (ul. Piwna 62). Od 1835 do 1857 był właścicielem zakupionej od Carla Christopha Malinowskyʼego kamienicy przy Hundegasse 65 (ul. Ogarna) z oficyną przy Dienergasse 25 (ul. Służebna, nie istnieje, przedłużenie ul. Za Murami). Zmarł w letnim domu przy Jäschkentaler Weg (ul. Jaśkowa Dolina). <br/><br/> | ||
| + | 1 VIII 1815 poślubił Friederike Susanne Julię (23 X 1792 Gdańsk – 10 IX 1852 Gdańsk, na cholerę), córkę Ephraima Bära. Ich córka Friederike Louisa żyła w latach 1819–1824, kolejna córka Marie (ur. 26 XII 1825 Gdańsk) mieszkała we Wrocławiu. Syn Hermann Wilhelm (29 VI 1816 – 1857) zginął podczas wybuchu fajerwerków w fabryce w Guben (Gubin w lubuskiem). Pochowany 17 VIII 1859 – jak i cała rodzina w grobowcu Ephraima Bära na [[CMENTARZE NA CHEŁMIE | nowym cmentarzu Zbawiciela na Chełmie]]. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] <br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> | ||
| + | '''Bibliografia''': <br/> | ||
| + | ''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VIII, s. 330, 331. <br/> | ||
| + | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 352.<br/> | ||
| + | „Danziger Dampfboot”, nr 188, 15 VIII 1859 (nekrolog).<br/> | ||
| + | „Danziger Zeitung”, 16 VIII 1859 (nekrolog).<br/> | ||
| + | Altpreuss. Biogr., Bd. 2, s. 838.<br/> | ||
| + | Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 5, 283. | ||
Aktualna wersja na dzień 09:43, 29 lip 2024
WILHELM FERDINAND ZERNECKE (22 X 1790 Gdańsk – 14 VIII 1859 Gdańsk), urzędnik, pisarz. Wnuk burmistrza Heinricha Zerneckego, syn Valentina Heinticha (10 VII 1754 Gdańsk – 11 IV 1834 Gdańsk) i poślubionej mu 5 XII 1786 Johanny Agathy (10 III 1769 Gdańsk – 4 II 1793 Gdańsk), córki Friedricha Muhla. Brat Friedricha Augusta (1788–1792), Johanny Henrietty (11 IV 1789 Gdańsk – pochowana 4 I 1822 Gdańsk), żony Augusta Heinricha Weissa, oraz Klementyny Emilii (27 V 1792 Gdańsk – 6 XI 1878 Gdańsk). Ojciec, po ukończeniu Gimnazjum Akademickiego (zapisany został 20 VII 1770 do przedostatniej klasy (secundy), studiował prawo na uniwersytetach w Lipsku (1775) i Getyndze (1776), w Gdańsku zajmował się kupiectwem, 16 XI 1786 uzyskal potwierdzenie kupieckiego obywatelstwoa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), od 1782 był przewodniczącym rady kaplicy św. Marii w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP), był bibliofilem.
20 VI 1811 wzorem ojca wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). Po 1814 sekretarz Rady Miejskiej, od 1823 do 1858 radca i kamlarz (skarbnik) w Zarządzie Miasta. Sprawował nadzór nad cechami, był przewodniczącym deputacji do spraw straży nocnych, oczyszczania miasta i poboru podatków gruntowych. Jako pełnomocnik z ramienia miasta zasiadał we władzach Bractwa Strzeleckiego Fryderyka Wilhelma. Od 1816 był przełożonym rady parafialnej kościoła NMP, przyczynił się do likwidacji otaczających kościół bud i przybudówek. W 1818 był współzałożycielem i prezesem Stowarzyszenia Ratownictwa Pożarowego. W 1827 założył i prezesował Towarzystwu Bezpieczeństwa (Sicherheits-Verein), penetrującemu gdańskie środowiska przestępcze, głównie złodziejskie (późniejsza policja śledcza). Od 1854 był członkiem zarządu tzw. Dworu św. Jana na Oruni (obecnie ul. Żuławska 19), zakładu wychowawczego dla młodocianych przestępców. Z własnych środków udzielał wsparcia ofiarom wielkiej powodzi w 1829 (zob. Wisłoujście, wieś).
Inicjator adaptacji lasu otaczającego Jaśkową Dolinę na park i miejsce miejskich imprez oraz rekreacji, a także obchodów Sobótki ( park Jaśkowej Doliny), jego imię otrzymał jeden z położonych tam placów (przy końcu obecnej ul. Sobótki). W 1840 współzałożyciel Towarzystwa Upiększania Gdańska, w 1846 członek Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. Odznaczony m.in. Orderem Czerwonego Orła IV klasy.
Autor przewodnika po Gdańsku i okolicy Neuester Wegweiser durch Danzig und dessen Umgegend (1829 i kilka dalszych wydań, polskie tłumaczenie: Cały Gdańsk za dwadzieścia srebrnych groszy, 2010) oraz powieści Caroline Neumann (w trzech tomach, 1829–1831), Der zweite Januar 1814 (Inny styczeń 1814; 1839) i Das Diebswesen in Danzig (Życie złodziejskie w Gdańsku, 1839), a także dwóch sztuk teatralnych: Philippine Welser ein dramatisches Gemälde in einem Akte (Philippine Welser, dramatyczny obraz w jednym akcie, 1821) i Johann von Schwaben Trauerspiel in für fünf Akten (Johann von Schwaben, tragedia w pięciu aktach, 1830). Pisał również pod pseudonimem Friedrich Dörne. Współpracował z czasopismami kulturalnymi „Gedana...” i „Ährenleser auf dem Felde der Geschichte, Literatur und Kunst” („Żniwiarz lektur z dziedziny historii, literatury i sztuki”).
W latach 1810–1823 wraz z Renate Susanne Sperling-Bär, wdową po piwowarze Ephraimie Bärze (1761–1809), był współwłaścicielem kamienicy przy Jopengasse 785 (ul. Piwna 62). Od 1835 do 1857 był właścicielem zakupionej od Carla Christopha Malinowskyʼego kamienicy przy Hundegasse 65 (ul. Ogarna) z oficyną przy Dienergasse 25 (ul. Służebna, nie istnieje, przedłużenie ul. Za Murami). Zmarł w letnim domu przy Jäschkentaler Weg (ul. Jaśkowa Dolina).
1 VIII 1815 poślubił Friederike Susanne Julię (23 X 1792 Gdańsk – 10 IX 1852 Gdańsk, na cholerę), córkę Ephraima Bära. Ich córka Friederike Louisa żyła w latach 1819–1824, kolejna córka Marie (ur. 26 XII 1825 Gdańsk) mieszkała we Wrocławiu. Syn Hermann Wilhelm (29 VI 1816 – 1857) zginął podczas wybuchu fajerwerków w fabryce w Guben (Gubin w lubuskiem). Pochowany 17 VIII 1859 – jak i cała rodzina w grobowcu Ephraima Bära na nowym cmentarzu Zbawiciela na Chełmie.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VIII, s. 330, 331.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 352.
„Danziger Dampfboot”, nr 188, 15 VIII 1859 (nekrolog).
„Danziger Zeitung”, 16 VIII 1859 (nekrolog).
Altpreuss. Biogr., Bd. 2, s. 838.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 5, 283.
