PAŁAC OPATÓW
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File: | + | [[File: 1_Pałac_Opatów.jpg |thumb| [[TROSCHEL ADOLF EUGEN, artysta plastyk, pedagog | Adolf Eugen Troschel]], Pałac Opatów, 1859]] |
| + | [[File:Pałac_Opatów_1894.jpg|thumb|Od prawej: Pałac Opatów, [[KOŚCIÓŁ TRÓJCY ŚWIĘTEJ | kościół (archikatedra) Trójcy Świętej]], wieża widokowa na [[PACHOŁEK | Pachołku]]]] | ||
| + | [[File:Pałac Opatów, 1893.JPG|thumb|Pałac Opatów, 1893]] | ||
| + | [[File:Pałac_Opatów_1960.jpg|thumb|W tle Pałac Opatów w trakcie powojennej odbudowy, 1960]] | ||
| + | [[File:Pałac_Opat__w__widok_od_strony_południowej.JPG|thumb|Pałac Opatów, widok od strony południowej]] | ||
| + | [[File:Pałac_Opatów_widok_od_strony_północnej.JPG|thumb|Pałac Opatów, widok od strony północnej (wejście główne)]] | ||
| + | |||
| + | '''PAŁAC OPATÓW''', Oliwa, ul. Cystersów 18, dawna rezydencja opatów cysterskich, obecnie w [[PARK OLIWSKI IM. ADAMA MICKIEWICZA | Parku im. Adama Mickiewicza]]. Składa się z dwóch dwukondygnacyjnych budynków. Starsze skrzydło wschodnie (Stary Pałac Opatów) pochodzi z XV wieku. Zachowało się gotyckie sklepienie krzyżowe piwnicy i układ cegieł w części murów. Zniszczony w 1577 ( [[WOJNA GDAŃSKA Z KRÓLEM POLSKIM STEFANEM BATORYM | wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym]]), odbudowany przez opata [[GESCHKAU (Geschaw, Jeschke) KASPAR, opat oliwski | Kaspra Geschkaua]]. Na podstawie wzmianki o odbudowie w kronice klasztoru powstała tradycja o usytuowaniu budynku na miejscu dawnej rezydencji książąt gdańskich ([[SOBIESŁAWICE | Sobiesławice]]).<br/><br/> | ||
| + | 10 III 1637 rozpoczęto budowę nowego, południowego skrzydła rezydencji (Nowy Pałac Opatów), położony wówczas kamień węgielny poświęcił przeor Matthias Praetorius (zm. 12 V 1639). Przed 1740 został przebudowany z polecenia opata [[ZALESKI FRANCISZEK MIKOŁAJ, opat oliwski | Franciszka Zaleskiego]], a w latach 1754–1756 ponownie z polecenia opata [[RYBIŃSKI JACEK JÓZEF, opat oliwski, patron gdańskiej ulicy | Jacka Rybińskiego]]. Powstał rokokowy, dwukondygnacyjny budynek nakryty mansardowym dachem z lukarnami, wysuniętym trzykondygnacyjnym ryzalitem i podcieniami otwartymi do ogrodu. Ściany ozdobione stiukowymi ornamentami. Na piętrze sala muzyczna ozdobiona rokokowymi sztukateriami. Budynek przylega do muru obronnego otaczającego [[KLASZTOR CYSTERSÓW W OLIWIE | klasztor cystersów w Oliwie]].<br/><br/> | ||
| + | Po śmierci Rybińskiego w pałacu rezydowali ostatni opaci oliwscy: [[HOHENZOLLERN-HECHINGEN JOHANN KARL LUDWIG, biskup chełmiński, opat oliwski | Johann Karl Ludwig Hohenzollern-Hechingen]] i [[HOHENZOLLERN-HECHINGEN JOSEPH WILHELM FRIEDRICH | Joseph Hohenzollern-Hechingen]]. Po kasacie klasztoru i śmierci w 1836 ostatniego opata, pałac przeszedł na własność króla pruskiego. W okresie 1840–1850 mieszkał tu emerytowany prezydent gdańskiej policji [[VEGESACK DAGOBERT RODERICH ACHILLES von, prezydent policji | Dagobert von Vegesack]], po nim pruscy generałowie z gdańskich jednostek wojskowych. W latach 1869–1888 rezydowała tu [[HOHENZOLLERN-HECHINGEN MARIA | Maria Hohenzollern-Hechingen]], za której czasów zlikwidowano zachodnią część galerii podcieniowej. Po jej śmierci budynek wykorzystywali urzędnicy pruscy, potem administracja gminy Oliwa. Rozważano wykorzystanie pałacu jako lokalu rozrywkowego.<br/><br/> | ||
| + | Poddany renowacji, od 1 V 1927 siedziba [[MUZEUM KRAJOWE HISTORII GDAŃSKA | Muzeum Krajowego Historii Gdańska]]. Wykorzystywany pod koniec II wojny światowej jako magazyn materiałów wybuchowych i łatwopalnych, spłonął w 1945 podpalony przez Niemców. Odbudowany w okresie 1958–1965 staraniem Muzeum Pomorskiego ([[MUZEUM NARODOWE | Muzeum Narodowe]]), które zajęło południowe skrzydło na siedzibę Działu Etnograficznego. We wschodnim skrzydle do lat 90. XX wieku mieścił się [[INSTYTUT BUDOWNICTWA WODNEGO PAN W GDAŃSKU | Instytut Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk]]. Gromadzone zbiory muzealne pozwoliły na otworzenie w roku 1970 Działu Sztuki Współczesnej. Po przeniesieniu w 1988 zbiorów etnograficznych do Spichlerza Klasztornego ([[KLASZTOR CYSTERSÓW W OLIWIE | klasztor cystersów w Oliwie]]), stał się siedzibą zajmującego oba budynki samodzielnego Oddziału Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego, prezentującego stałą ekspozycję sztuki współczesnej i czasowe wystawy tematyczne. <br/><br/> | ||
| + | W kwietniu 1966 Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, przy wsparciu Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku, podjęło uchwałę o umieszczeniu na ścianie budynku tablicy pamiątkowej z napisem: "W tym pałacu gościł w sierpniu 1768, lipcu 1777, wrześniu i październiku 1778 oraz sierpniu 1791 Ignacy Krasicki, wielki poeta polskiego Oświecenia". {{author: AK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:30, 5 maj 2024
PAŁAC OPATÓW, Oliwa, ul. Cystersów 18, dawna rezydencja opatów cysterskich, obecnie w Parku im. Adama Mickiewicza. Składa się z dwóch dwukondygnacyjnych budynków. Starsze skrzydło wschodnie (Stary Pałac Opatów) pochodzi z XV wieku. Zachowało się gotyckie sklepienie krzyżowe piwnicy i układ cegieł w części murów. Zniszczony w 1577 ( wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym), odbudowany przez opata Kaspra Geschkaua. Na podstawie wzmianki o odbudowie w kronice klasztoru powstała tradycja o usytuowaniu budynku na miejscu dawnej rezydencji książąt gdańskich ( Sobiesławice).
10 III 1637 rozpoczęto budowę nowego, południowego skrzydła rezydencji (Nowy Pałac Opatów), położony wówczas kamień węgielny poświęcił przeor Matthias Praetorius (zm. 12 V 1639). Przed 1740 został przebudowany z polecenia opata Franciszka Zaleskiego, a w latach 1754–1756 ponownie z polecenia opata Jacka Rybińskiego. Powstał rokokowy, dwukondygnacyjny budynek nakryty mansardowym dachem z lukarnami, wysuniętym trzykondygnacyjnym ryzalitem i podcieniami otwartymi do ogrodu. Ściany ozdobione stiukowymi ornamentami. Na piętrze sala muzyczna ozdobiona rokokowymi sztukateriami. Budynek przylega do muru obronnego otaczającego klasztor cystersów w Oliwie.
Po śmierci Rybińskiego w pałacu rezydowali ostatni opaci oliwscy: Johann Karl Ludwig Hohenzollern-Hechingen i Joseph Hohenzollern-Hechingen. Po kasacie klasztoru i śmierci w 1836 ostatniego opata, pałac przeszedł na własność króla pruskiego. W okresie 1840–1850 mieszkał tu emerytowany prezydent gdańskiej policji Dagobert von Vegesack, po nim pruscy generałowie z gdańskich jednostek wojskowych. W latach 1869–1888 rezydowała tu Maria Hohenzollern-Hechingen, za której czasów zlikwidowano zachodnią część galerii podcieniowej. Po jej śmierci budynek wykorzystywali urzędnicy pruscy, potem administracja gminy Oliwa. Rozważano wykorzystanie pałacu jako lokalu rozrywkowego.
Poddany renowacji, od 1 V 1927 siedziba Muzeum Krajowego Historii Gdańska. Wykorzystywany pod koniec II wojny światowej jako magazyn materiałów wybuchowych i łatwopalnych, spłonął w 1945 podpalony przez Niemców. Odbudowany w okresie 1958–1965 staraniem Muzeum Pomorskiego ( Muzeum Narodowe), które zajęło południowe skrzydło na siedzibę Działu Etnograficznego. We wschodnim skrzydle do lat 90. XX wieku mieścił się Instytut Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk. Gromadzone zbiory muzealne pozwoliły na otworzenie w roku 1970 Działu Sztuki Współczesnej. Po przeniesieniu w 1988 zbiorów etnograficznych do Spichlerza Klasztornego ( klasztor cystersów w Oliwie), stał się siedzibą zajmującego oba budynki samodzielnego Oddziału Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego, prezentującego stałą ekspozycję sztuki współczesnej i czasowe wystawy tematyczne.
W kwietniu 1966 Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, przy wsparciu Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku, podjęło uchwałę o umieszczeniu na ścianie budynku tablicy pamiątkowej z napisem: "W tym pałacu gościł w sierpniu 1768, lipcu 1777, wrześniu i październiku 1778 oraz sierpniu 1791 Ignacy Krasicki, wielki poeta polskiego Oświecenia".
