BIERNACKI TOMASZ, rektor Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 16:09, 16 maj 2024

80-te urodziny prof. Romualda Cebertowicza, z prawej prof. Tomasz Biernacki

TOMASZ BIERNACKI (12 III 1924 Gródków koło Będzina – 14 V 1989 Gdańsk), hydroenergetyk, rektor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn inżyniera górnika Władysława Biernackiego, przed II wojną światową dyrektora Kopalni Wspólnoty Interesów w Katowicach, prezesa Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa oraz Janiny z domu Korzon. W 1939 absolwent katowickiego liceum, w tym samym roku przeprowadził się z rodziną do Warszawy. Podczas okupacji uczył się w Zawodowym Liceum Elektrotechniki i Mechaniki Państwowej Szkoły Elektrycznej, od 1942 technik elektryk, pracował w elektrowni Pruszków. Studiował na tajnych kompletach na Wydziale Elektrycznym Państwowej Wyższej Szkoły Technicznej (Politechnika Warszawska). Żołnierz Armii Krajowej (pseudonim „Żuk”), uczestnik powstania warszawskiego, po jego upadku przebywał w oflagu w Sanbostel koło Bremy. Po oswobodzeniu 27 III 1945 przez armię amerykańską służył w II Korpusie Armii Polskiej (gen. Władysława Andersa). Po otrzymaniu stypendium dla żołnierzy studiował na Wydziale Inżynierii Przemysłowej Politechniki w Mediolanie, od listopada 1947 doktor inżynier. W Polsce od 1948, wedle weryfikacji dyplomu na Politechnice Warszawskiej magister inżynier.

Pracował w Górnośląskim Zjednoczeniu Energetycznym, m.in. uczestniczył w montażu turobozespołów w elektrowniach Chorzów i Łaziska. Od końca 1949 był kierownikiem Pracowni Elektrycznej w Biurze Projektów Energetycznych "Energoprojekt" w Warszawie, zorganizował pierwszą w kraju Pracownię Projektowania Siłowni Wodnych, przekształconej w 1953 w Warszawskie Biuro Projektów Siłowni Wodnych. Pod jego kierunkiem powstały projekty elektrowni wodnych w Porąbce, Czchowie (22 IX 1999 odsłonięto tam poświęconą mu tablicę pamiątkową), Przewozie, Brzegu Dolnym, Olszynie, brał udział w przygotowaniu projektów elektrowni w Czorsztynie (był głównym projektantem), Koronowie, Myczkowcach i Solinie. Jednocześnie prowadził zajęcia z zakresu elektrowni wodnych na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Warszawskiej, a z technologii przemysłu energetycznego w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie.

1 V 1953 przeniesiony został służbowo na PG, w Katedrze Budownictwa Wodnego pracował początkowo jako adiunkt, następnie zastępca profesora. Od 25 II 1960 doktor na podstawie rozprawy Dobór elementów systemu energetycznego – metoda rachunku analitycznego (promotor: prof. Kazimierz Kopecki). Od 1965 doktor habilitowany, od 1971 profesor nadzwyczajny (tytularny). W latach 1967-1969 był prodziekanem Wydziału Budownictwa Wodnego, od 1969 do 1972 prorektorem do spraw ogólnych, od 1972 do 1975 kierownikiem Katedry Budownictwa Wodnego (później Zakład Budownictwa Wodnego i Morskiego, od 1973 Zakład Budownictwa Wodnego). W latach 1972- 1975 prorektor do spraw nauki, w latach 1975–1978 rektor PG i jednocześnie od 1976 do stycznia 1978 kierownik Zakładu Gospodarki Wodnej w Instytucie Hydrotechniki. W 1978–1981 podsekretarz stanu w Ministerstwie Szkolnictwa Wyższego i Techniki (w tym czasie członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej), prowadził też wykłady w Instytucie Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej. Po wydarzeniach Sierpnia ’80, 2 VI 1981 zrezygnował z pracy w rządzie, po powrocie na PG pracował w Zakładzie Budownictwa Wodnego. Od września 1983 do śmierci był kierownikiem Katedry Budownictwa Wodnego na Wydziale Hydrotechniki.

Zajmował się inżynierią środowiska i gospodarki wodnej, głównie doborem parametrów elektrowni wodnych i zbiorników retencyjnych. Autor skryptów i podręczników, m.in. Energetyka, Projektowanie siłowni wodnych. W latach 1972–1975 był członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej do spraw kadry naukowej przy Prezesie Rady Ministrów, w 1976–1982 przewodniczącym Sekcji Technicznej Rady Głównej Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Członek m.in. od 1956 Komitetu Elektryfikacji (od 1956), od 1958 Polskiego Komitetu Światowej Konferencji Energetycznej (1978–1982 zastępca przewodniczącego Komitetu), od 1959 Komitetu Gospodarki Wodnej PAN (w 1981 przewodniczący, od 1982 wiceprzewodniczący), od 1972 Komitetu Problemów Energetyki przy Prezydium PAN (od 1978 członek prezydium), od 1982 Rady Naukowo-Technicznej do spraw Energetyki Ministerstwa Górnictwa i Energetyki, od 1982 członek–korespondent Akademii Nauk Tuluzy i od tego roku Towarzystwa Hydrotechnicznego Francji (Société Hydrotechnique de France).

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Francuskiej Legii Honorowej, Medalem Ministerstwa Kultury Republiki Włoskiej, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem za Warszawę 1939–1945, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim. Był członkiem PZPR, Związku Bojowników o Wolność i Demokracje (ZBoWiD), Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Od 1960 współpracował z wywiadem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (wydalony w 1962 ze stażu w Kanadzie).

Od 1948 żonaty był z poznaną w czasie powstania warszawskiego Elżbietą z domu Markiewicz (4 VII 1923 Warszawa – 2 XI 2020 Sopot), od 1925 z rodziną w Katowicach, od 2 IX 1939 w Warszawie, od 1943 w Armii Krajowej, w stopniu plutonowej sanitariuszki i łączniczki w powstaniu (II pluton kompanii „Sadyba” Batalionu Oaza, pseudonim „Ewa Biała”). Ojciec Agnieszki (ur. 1951) i Katarzyny (ur. 1954). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. W 1999 ukazała się poświęcona mu księga pamiątkowa Materiały seminarium naukowego dedykowane pamięci profesora Tomasza Biernackiego w 10. rocznicę śmierci. RED