BRAMA KOTWICZNIKÓW
| (Nie pokazano 22 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''BRAMA KOTWICZNIKÓW''', lądowa, w południowo-wschodnim narożniku | + | [[File: 1_Brama_Kotwiczników.jpg |thumb| Brama Kotwiczników z zachowaną do dziś basztą (po prawej) i drewnianym mostem nad dawną, zasypaną w latach 70. XVI wieku fosą, na wprost pusty plac, od 1650 [[TARG MAŚLANY| Targ Maślany]] i [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościół św. Piotra i Pawła]] (z lewej), około 1600]] |
| + | [[File:Most_Krowi.jpg|thumb|Baszta Kotwiczników od strony południowej oraz [[MOST KROWI| Most Krowi]], 1856, akwarela 1857 wedle rysunku [[RANDT AUGUST LOBEGOTT, kupiec, malarz–amator| Augusta Lobegotta Randta]]]] | ||
| + | [[File: Brama_Kotwiczników_1853.jpg |thumb| Baszta Kotwiczników, [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]], 1853]] | ||
| + | [[File: Baszta_Kotwiczników_pocz._XX_wieku.jpg |thumb| Baszta Kotwiczników, początek XX wieku]] | ||
| + | [[File:Baszta Kotwiczników, widok od strony Motławy, 1926.JPG|thumb|Baszta Kotwiczników, widok od strony Motławy, 1926 ]] | ||
| + | [[File:Brama_KotwicznikówLM.jpg|thumb|Baszta Kotwiczników i [[BRAMA KROWIA| Brama Krowia]], po 1945]] | ||
| + | [[File:Brama_Kotwiczników.jpg|thumb|Baszta Kotwiczników, widok od strony zachodniej, 2012]] | ||
| + | '''BRAMA KOTWICZNIKÓW''', lądowa, w południowo-wschodnim narożniku [[MURY OBRONNE | murów obronnych]] [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta Gdańska]], zamykająca od południa pierwotną Ankerschmiedegasse (ul. Kotwiczników). Wzmiankowana w 1378. Jej zadaniem była ochrona drogi prowadzącej do stoczni na [[LASTADIA | Lastadii]]. Do końca XIV wieku stanowiła jedynie furtę w murze obronnym, w początku XV wieku wzmocnioną potężną kwadratową basztą, liczącą w rzucie około 10 × 10 m i o grubości murów do 2,5 m. Rozmiary baszty wskazują, że projektowano ją jako znacznie wyższą, czego nie zrealizowano. Zadaniem baszty była również ochrona południowo-wschodniego narożnika murów obronnych.<br/><br/> | ||
| + | Jako jedyna z bram lądowych Głównego Miasta nie miała przedbramia. W 1575 przebudowana przez Paula van den Dorne uzyskała nowożytne renesansowe formy, podwyższony znacznie dach w każdej z połaci zyskał lukarnę (okienko dachowe wystawione ponad połać dachu), wierzchołek dachu zwieńczono ozdobnym kominem. Rozebrana w 1821.<br/><br/> | ||
| + | Zachowała się baszta, od 2. połowy XVI do XIX wieku pełniąca funkcję więzienia (zob. [[MATERN GEORG i SIMON, kupcy, rozbójnicy | Maternowie]]), w latach 40. XIX wieku strażnicy strażackiej i magazynu oleju do lamp ulicznych, od 1865 głównego aresztu policyjnego Głównego Miasta. Rozbudowana (Ankerschmiedegasse 19-20), w dobudowanej, niższej części (po 1945 niezachowanej) w 1 połowie XX wieku mieściło się m.in. schronisko dla dziewcząt (1910 Deutsch Evangelischer Frauenbund, Jungmädchenheim; 1931 | ||
| + | Deutsch Evangelischer Frauenbund, Jungmädchenheim). W 1945 poważnie uszkodzona, pozostały z niej wyłącznie mury obwodowe dolnych kondygnacji. Zniszczeniu uległa także sąsiednia zabudowa wzdłuż wschodniej pierzei ul. Kotwiczników oraz późniejsze dobudówki z 2. połowy XIX wieku, dzięki czemu baszta odzyskała pierwotną formę. W 1957 zabezpieczono mury. Odbudowana w latach 1968–1970 według projektu [[CHRZANOWSKI TADEUSZ, architekt, konserwator zabytków | Tadeusza Chrzanowskiego]], powstałego na podstawie sztychu [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johanna Carla Schultza]], w formach z okresu XVI-wiecznej przebudowy. Siedziba Wojewódzkiego i Miejskiego Konserwatora Zabytków, następnie Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. {{author: GS}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 19:38, 24 sty 2024
BRAMA KOTWICZNIKÓW, lądowa, w południowo-wschodnim narożniku murów obronnych Głównego Miasta Gdańska, zamykająca od południa pierwotną Ankerschmiedegasse (ul. Kotwiczników). Wzmiankowana w 1378. Jej zadaniem była ochrona drogi prowadzącej do stoczni na Lastadii. Do końca XIV wieku stanowiła jedynie furtę w murze obronnym, w początku XV wieku wzmocnioną potężną kwadratową basztą, liczącą w rzucie około 10 × 10 m i o grubości murów do 2,5 m. Rozmiary baszty wskazują, że projektowano ją jako znacznie wyższą, czego nie zrealizowano. Zadaniem baszty była również ochrona południowo-wschodniego narożnika murów obronnych.
Jako jedyna z bram lądowych Głównego Miasta nie miała przedbramia. W 1575 przebudowana przez Paula van den Dorne uzyskała nowożytne renesansowe formy, podwyższony znacznie dach w każdej z połaci zyskał lukarnę (okienko dachowe wystawione ponad połać dachu), wierzchołek dachu zwieńczono ozdobnym kominem. Rozebrana w 1821.
Zachowała się baszta, od 2. połowy XVI do XIX wieku pełniąca funkcję więzienia (zob. Maternowie), w latach 40. XIX wieku strażnicy strażackiej i magazynu oleju do lamp ulicznych, od 1865 głównego aresztu policyjnego Głównego Miasta. Rozbudowana (Ankerschmiedegasse 19-20), w dobudowanej, niższej części (po 1945 niezachowanej) w 1 połowie XX wieku mieściło się m.in. schronisko dla dziewcząt (1910 Deutsch Evangelischer Frauenbund, Jungmädchenheim; 1931
Deutsch Evangelischer Frauenbund, Jungmädchenheim). W 1945 poważnie uszkodzona, pozostały z niej wyłącznie mury obwodowe dolnych kondygnacji. Zniszczeniu uległa także sąsiednia zabudowa wzdłuż wschodniej pierzei ul. Kotwiczników oraz późniejsze dobudówki z 2. połowy XIX wieku, dzięki czemu baszta odzyskała pierwotną formę. W 1957 zabezpieczono mury. Odbudowana w latach 1968–1970 według projektu Tadeusza Chrzanowskiego, powstałego na podstawie sztychu Johanna Carla Schultza, w formach z okresu XVI-wiecznej przebudowy. Siedziba Wojewódzkiego i Miejskiego Konserwatora Zabytków, następnie Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
