DÖRING CARL GOTTLIEB, burmistrz Gdańska

Aktualna wersja na dzień 10:46, 10 lis 2024

CARL GOTTLIEB DÖRING (Carl Gottfried) (14 V 1761 Gdańsk – 21 V 1827 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Pochodził z rodziny wywodzącej się z Leszna w Wielkopolsce, osiadłej w I połowie XVIII wieku w Gdańsku. Był synem przybyłego z wielkopolskiego Leszna Johanna Georga Döringa (10 XII 1711 Leszno – 23 II 1792 Gdańsk), który 6 II 1739 za 16 000 florenów otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska, gdańskiego ławnika (od 1757) i rajcy (od 1761, w 1767 sędziego), m.in. w 1774 jednego z tzw. Panów Szpitalnych, sprawujących nadzór nad miejskimi szpitalami, oraz jego drugiej żony, Marii Luizy Wessel (1729 Gdańsk – 9 II 1769 Gdańsk), którą poślubił około 1752. Miał liczne rodzeństwo, w tym braci Johanna Wilhelma (ur. 1754), Johanna Samuela (1759–1806), od 8 I 1788 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), właściciela majątku Borzęcin w powiecie gdańskim, Ernsta Friedricha (ur. 1763), od 18 XI 1788 także (i na tej samej zasadzie) posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska, w 1803 właściciela majątku Maćkowy, Heinricha Augusta, również (od 15 XI 1792) i na tej samej zasadzie posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska.

30 I 1776 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. Studia prawnicze odbył na uniwersytetach w Getyndze (1782–1785) i Lipsku (w 1785). Po powrocie do Gdańska od 1786 był sekretarzem miejskim i 12 października tego roku otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska (również jako tzw. Bürger-Kind). Po 1793, w czasach pruskich, pracował jako urzędnik miejski, początkowo asesor, w 1794 radca. Prowadził m.in. w tzw. Bernstein Cammer (Izba Bursztynu) referat do spraw legalności nabywania surowca przez bursztynników i walki z pirackim jego pozyskiwaniem (Vortrag in Bernstein Sachen).

W 1807 został jednym z 14 senatorów (rajców) I Wolnego Miasta Gdańska (WMG), wybrany w pierwszej kolejności w gronie ośmiu najbogatszych gdańszczan. Od 1807 przebywał w Dreźnie i Paryżu jako delegat Senatu I WMG przy cesarzu Napoleonie I. Z racji pełnionej funkcji brał udział w misjach dyplomatycznych, których celem było zabezpieczenie niezależności politycznej miasta. 31 VIII 1808 z ramienia władz Gdańska podpisał z przedstawicielami króla pruskiego akt ustalający granice WMG. Od 1808 przewodniczył gdańskiej Deputacji (Komisji) Zapasów Żywnościowych i Rezerwy Pieniężnej. Dbał o aprowizację wojsk garnizonu miejskiego w czasie pokoju oraz przygotowanie rezerw na wypadek oblężenia miasta. W 1810 zasiadał w deputacjach ds. Kamlarii, Wysoczyzny, Dworu Artusa, Dworu Smolnego, Starego Przedmieścia, kontroli miejskiej kancelarii, miejskich szpitali, miejskich aptek, stanu sanitarnego miasta, opieki nad biedakami, wyrobów ze złota i srebra, składowisk drewna (klepek), straży mieszczańskiej na Głównym i Starym Mieście Gdańsku, cechów i rzemiosł, był inspektorem ds. składów drewna przy Bramie Nizinnej i składów drewna na obszarze byłego Młodego Miasta. W 1813 w tajnej instrukcji dla gdańskiego rezydenta w Paryżu opowiedział się za ścisłym związkiem z ziemiami polskimi, naturalnym zapleczem gdańskiego handlu, i statusem miasta niezależnego od Prus.

W 1814 został radcą w Zarządzie Miasta w Gdańsku. Odegrał dużą rolę w przeprowadzeniu zmian w statusie prawnym miasta w 1817, wprowadzając pruską Ordynację Miejską z 10 XI 1808, która uregulowała sprawy samorządu, i powołując w październiku 1817 pochodzącą z wyboru Radę Miejską. W latach 1820–1827 był burmistrzem Gdańska, zastępcą nadburmistrza Joachima Heinricha Weickhmanna. Sprawował urząd w trudnych dla miasta czasach, a na jego działalność rzutowały problemy finansowe, które wynikały z konieczności spłaty pożyczek zaciągniętych w czasach I WMG w holenderskich bankach na spłatę francuskich kontrybucji. Sytuację komplikowało również to, że w tym czasie eksport zboża i drewna do Europy Zachodniej dopiero zaczynał się odradzać. Miało to znaczący wpływ na ograniczenie miejskich inwestycji. Ponadto władze miasta musiały łagodzić konflikty, do których dochodziło między dawnymi gdańskimi kupcami a dość liczną grupą kupców żydowskiego pochodzenia osiadłych w Gdańsku po 1814. Nowi mieszkańcy dość często dysponowali środkami, które pozwalały na przejęcie kontroli nad częścią intratnego handlu towarami masowymi. Kapitały kupców żydowskich oraz osiedlających się mieście kupców innych wyznań, w tym licznych menonitów, którzy wchodzili w spółki z właścicielami miejscowych firm, miały duży wpływ na odrodzenie się gdańskiego handlu po 1820 zarówno w eksporcie, jak imporcie.

W latach 1797–1817 mieszkał we własnym domu przy Hundegasse 349 (ul. Ogarna 122). W 1796 należał do niego również majątek Maćkowy. Od 6 III 1787 był żonaty z Renatą Henriettą (24 X 1763 Gdańsk – 19 IX 1846 Gdańsk), córką ławnika Johanna Benjamina Schmidta, m.in. bratanka burmistrza Michaela Schmidta. W chwili jego śmierci żyła córka Julianna oraz synowie: Johann Michael Heinrich i Dionisius Ferdinand (1794–1845), pracujący w straży granicznej w miejscowości Elsterwerda w Brandenburgii. Córka Alberta Louisa Mathilda była żoną Karla Adolpha Blecha. MrGl









Bibliografia:
Das jetztlebende Danzig. Nach der im Monat März gehaltenen Verführung der Aemter, Dantzig 1810.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 49; t. VIII, s. 429.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 357.
„Danziger Intelligenzblatt”, nr 14, 17 I 1833, s. 135 (nekrolog żony).
Altpreuss. Biogr. Bd. 1, s. 139.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 136.
Zdrenka Joachim, Döring Karol Bogumił, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 72–73.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 67.