GOTTWALDT CHRISTOPHER, lekarz, kolekcjoner
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Gottwaldt Johann Christopher.JPG|thumb|Christopher Gottwaldt, miedzioryt Gerarda Edelincka na podstawie [[STECH ANDREAS, malarz| Andreasa Stecha]]]] | [[File:Gottwaldt Johann Christopher.JPG|thumb|Christopher Gottwaldt, miedzioryt Gerarda Edelincka na podstawie [[STECH ANDREAS, malarz| Andreasa Stecha]]]] | ||
[[File:Johann_Christopher_Gottwaldt.jpg|thumb|''Museum anatomicum'' (pracownia anatomiczna) Christophera Gottwaldta]] | [[File:Johann_Christopher_Gottwaldt.jpg|thumb|''Museum anatomicum'' (pracownia anatomiczna) Christophera Gottwaldta]] | ||
| − | + | [[File: Carl__Benjamin_Gottwald.jpg |thumb| Strona tytułowa rozprawy Carla Benjamina Gottwalda, którą kończył gdańskie Gimnazjum Akademickie pod kierunkiem szwagra, Gabriela Groddecka, 1705)]] | |
'''CHRISTOPHER GOTTWALDT''' (1 VII 1636 Gdańsk – pochowany 12 I 1700 Gdańsk), lekarz, kolekcjoner. Syn urodzonego w Liebenthal (Lubimierz koło Lwówka, Śląsk) Christophera (pochowany 1 VI 1672 Gdańsk, w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP)), od 10 II 1629 posiadającego kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]], i poślubionej 15 XII 1628 Susanny (7 VIII 1595 Gdańsk – pochowana 31 I 1679, w kościele NMP), córki gdańskiego kupca Heinricha Bodecka. <br/><br/> | '''CHRISTOPHER GOTTWALDT''' (1 VII 1636 Gdańsk – pochowany 12 I 1700 Gdańsk), lekarz, kolekcjoner. Syn urodzonego w Liebenthal (Lubimierz koło Lwówka, Śląsk) Christophera (pochowany 1 VI 1672 Gdańsk, w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] (NMP)), od 10 II 1629 posiadającego kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]], i poślubionej 15 XII 1628 Susanny (7 VIII 1595 Gdańsk – pochowana 31 I 1679, w kościele NMP), córki gdańskiego kupca Heinricha Bodecka. <br/><br/> | ||
| − | Zapisany w sierpniu 1652 do [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], interesował się rysunkiem i rytownictwem. | + | Zapisany w sierpniu 1652 do [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]], interesował się rysunkiem i rytownictwem. W kwietniu 1654 zapisał sie na uniwersytet w Królewcu, następnie studiował medycynę i nauki przyrodnicze na uniwersytetach w Strasburgu i Lejdzie, które zakończył doktoratem, jednocześnie zajmując się rzeźbieniem w kości słoniowej, gliptyką, rytownictwem. W Gdańsku od 1663 pracował jako lekarz prywatny, w 1693 – lekarz miejski ([[FIZYCY MIEJSCY | fizycy miejscy]]) (w związku z czym musiał zamknąć swoją prywatną aptekę). Od 1698 członek Akademii Nauk Przyrodniczych w Halle. Założyciel prywatnego muzeum, tzw. Gottwaldianum (zbiory starożytności, numizmatów, kopalin, kamieni szlachetnych, bursztynu, okazów fauny morskiej i muszli, jaja strusie, zielniki, kamienie nerkowe i żółciowe wydobywane z żołądków zwierzęcych i ze zwłok ludzkich – z najbardziej cennymi ze zwłok króla Jana III Sobieskiego), prowadził badania anatomiczne zwierząt (bobrów, żółwi). Był dobrym rysownikiem, z [[DONNET SAMUEL, miedziorytnik | Samuelem Donnetem]] opracował zbiór plansz miedziorytniczych zebranych obiektów. Zgodnie ze zwyczajem epoki tworzył drobne okolicznościowe wiersze (np. w 1655 żałobny z powodu śmierci Anny Marii Hollwel, w 1686 jego żałobny wiersz dołączono do kazania pogrzebowego wygłoszonego przez [[SCHELWIG SAMUEL, rektor Gimnazjum Akademickiego, pastor | Samuela Schelwiga]] po śmierci wojskowego komendanta Gdańska Joachima von Sydowa, inny wiersz opublikował w zbiorze przygotowanym przez [[HEYSE ABRAHAM, pastor kościoła NMP | Abrahama Heysego]] po zgonie pastora kościoła NMP [[DILGER NATHANAEL, pastor kościoła NMP | Nathanaela Dilgera]], wydanym w 1683).<br/><br/> |
| − | w 1686 jego żałobny wiersz | + | 3 VII 1667 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]] ożenił się po raz drugi z Constantią (1647 Gdańsk – 7 II 1698 Gdańsk, pochowana w kościele NMP w grobie nr 29), córką [[RADA MIEJSKA | rajcy]] [[STARE MIASTO | Starego Miasta Gdańska]] Johanna Heckera, siostrą m.in. rajcy i astronoma [[HECKER JOHANN, astronom, rajca| Johanna Heckera]]. Pochowany również w kościele NMP, kazanie żałobne wygłosił pastor tego kościoła [[SCHÜTZ CONSTANTIN, pastor kościoła NMP| Constantin Schütz]].<br/><br/> |
| − | 3 VII 1667 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]] ożenił się po raz drugi z Constantią (1647 Gdańsk – 7 II 1698 Gdańsk, pochowana w kościele NMP w grobie nr 29), córką [[RADA MIEJSKA | rajcy]] [[STARE MIASTO | Starego Miasta Gdańska]] Johanna Heckera, siostrą m.in. rajcy i astronoma [[HECKER JOHANN, astronom, rajca| Johanna Heckera]]. Pochowany również w kościele NMP, kazanie żałobne wygłosił pastor tego kościoła Constantin Schütz.<br/><br/> | + | Ojciec (z pierwszego małżeństwa) 1/ Christiana Johanna (1665 Gdańsk – pochowany 1 I 1714 w kościele NMP), z drugiego 2/ Susanny Sabiny (chrzest 19 VI 1669 – pochowana 6 IX 1737 w kościele NMP), żony Samuela Drabitza, 3/ [[GOTTWALDT JOHANN CHRISTOPH, lekarz | Johanna Christopha Gottwalda]], także lekarza, który odziedziczył zbiory ojca, 4/ Euphrosyny Elizabethy (chrzest 22 VII 1681 Gdańsk – pochowana 14 II 1709 w kościele NMP), żony [[GRODDECK GABRIEL, profesor Gimnazjum Akademickiego | Gabriela Groddecka]] oraz 5/ Carla Benjamina (chrzest 3 IX 1683 Gdańsk – 1738), w grudniu 1694 zapisanego do czwartej klasy Gimnazjum Akademickiego, jako ucznia m.in autora pieśni weselnej z 1701, napisanej z okazji ślubu siostry z Gabrielem Groddeckiem, pod którego kierunkiem kończył w 1705 Gimnazjum Akademickie, |
| − | Ojciec (z pierwszego małżeństwa) 1/ Christiana Johanna (1665 Gdańsk – pochowany 1 I 1714 w kościele NMP), z drugiego 2/ Susanny Sabiny (chrzest 19 VI 1669 – pochowana 6 IX 1737 w kościele NMP), żony Samuela Drabitza, 3/ [[GOTTWALDT JOHANN CHRISTOPH, lekarz | Johanna Christopha Gottwalda]], także lekarza, który odziedziczył zbiory ojca, 4/ Euphrosyny Elizabethy (chrzest 22 VII 1681 Gdańsk – pochowana 14 II 1709 w kościele NMP), żony [[GRODDECK GABRIEL, profesor Gimnazjum Akademickiego | Gabriela Groddecka]] oraz 5/ | + | od 1705 studenta w Halle, żonatego z Adelgundą z domu Schmidt. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
'''Bibliografia''':<br/> | '''Bibliografia''':<br/> | ||
''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 175, 264.<br/> | ''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 175, 264.<br/> | ||
| + | ''Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg'', ed. Ehler Georg, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 538. <br/> | ||
Chojnacki Władysław, ''Gottwald Krzysztof'', w: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, 1959–1960, s. 388.<br/> | Chojnacki Władysław, ''Gottwald Krzysztof'', w: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, 1959–1960, s. 388.<br/> | ||
Jackowska Krystyna, Szarszewski Adam, Paluchowski Piotr, ''Portrety gdańskich lekarzy (XVI–XVIII w.)'', Gdańsk 2015, s. 134-139.<br/> | Jackowska Krystyna, Szarszewski Adam, Paluchowski Piotr, ''Portrety gdańskich lekarzy (XVI–XVIII w.)'', Gdańsk 2015, s. 134-139.<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 12:20, 8 gru 2024
CHRISTOPHER GOTTWALDT (1 VII 1636 Gdańsk – pochowany 12 I 1700 Gdańsk), lekarz, kolekcjoner. Syn urodzonego w Liebenthal (Lubimierz koło Lwówka, Śląsk) Christophera (pochowany 1 VI 1672 Gdańsk, w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP)), od 10 II 1629 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska, i poślubionej 15 XII 1628 Susanny (7 VIII 1595 Gdańsk – pochowana 31 I 1679, w kościele NMP), córki gdańskiego kupca Heinricha Bodecka.
Zapisany w sierpniu 1652 do Gimnazjum Akademickiego, interesował się rysunkiem i rytownictwem. W kwietniu 1654 zapisał sie na uniwersytet w Królewcu, następnie studiował medycynę i nauki przyrodnicze na uniwersytetach w Strasburgu i Lejdzie, które zakończył doktoratem, jednocześnie zajmując się rzeźbieniem w kości słoniowej, gliptyką, rytownictwem. W Gdańsku od 1663 pracował jako lekarz prywatny, w 1693 – lekarz miejski ( fizycy miejscy) (w związku z czym musiał zamknąć swoją prywatną aptekę). Od 1698 członek Akademii Nauk Przyrodniczych w Halle. Założyciel prywatnego muzeum, tzw. Gottwaldianum (zbiory starożytności, numizmatów, kopalin, kamieni szlachetnych, bursztynu, okazów fauny morskiej i muszli, jaja strusie, zielniki, kamienie nerkowe i żółciowe wydobywane z żołądków zwierzęcych i ze zwłok ludzkich – z najbardziej cennymi ze zwłok króla Jana III Sobieskiego), prowadził badania anatomiczne zwierząt (bobrów, żółwi). Był dobrym rysownikiem, z Samuelem Donnetem opracował zbiór plansz miedziorytniczych zebranych obiektów. Zgodnie ze zwyczajem epoki tworzył drobne okolicznościowe wiersze (np. w 1655 żałobny z powodu śmierci Anny Marii Hollwel, w 1686 jego żałobny wiersz dołączono do kazania pogrzebowego wygłoszonego przez Samuela Schelwiga po śmierci wojskowego komendanta Gdańska Joachima von Sydowa, inny wiersz opublikował w zbiorze przygotowanym przez Abrahama Heysego po zgonie pastora kościoła NMP Nathanaela Dilgera, wydanym w 1683).
3 VII 1667 w kościele św. Katarzyny ożenił się po raz drugi z Constantią (1647 Gdańsk – 7 II 1698 Gdańsk, pochowana w kościele NMP w grobie nr 29), córką rajcy Starego Miasta Gdańska Johanna Heckera, siostrą m.in. rajcy i astronoma Johanna Heckera. Pochowany również w kościele NMP, kazanie żałobne wygłosił pastor tego kościoła Constantin Schütz.
Ojciec (z pierwszego małżeństwa) 1/ Christiana Johanna (1665 Gdańsk – pochowany 1 I 1714 w kościele NMP), z drugiego 2/ Susanny Sabiny (chrzest 19 VI 1669 – pochowana 6 IX 1737 w kościele NMP), żony Samuela Drabitza, 3/ Johanna Christopha Gottwalda, także lekarza, który odziedziczył zbiory ojca, 4/ Euphrosyny Elizabethy (chrzest 22 VII 1681 Gdańsk – pochowana 14 II 1709 w kościele NMP), żony Gabriela Groddecka oraz 5/ Carla Benjamina (chrzest 3 IX 1683 Gdańsk – 1738), w grudniu 1694 zapisanego do czwartej klasy Gimnazjum Akademickiego, jako ucznia m.in autora pieśni weselnej z 1701, napisanej z okazji ślubu siostry z Gabrielem Groddeckiem, pod którego kierunkiem kończył w 1705 Gimnazjum Akademickie,
od 1705 studenta w Halle, żonatego z Adelgundą z domu Schmidt.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 175, 264.
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Ehler Georg, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 538.
Chojnacki Władysław, Gottwald Krzysztof, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, 1959–1960, s. 388.
Jackowska Krystyna, Szarszewski Adam, Paluchowski Piotr, Portrety gdańskich lekarzy (XVI–XVIII w.), Gdańsk 2015, s. 134-139.
Pękacka-Falkowska Katarzyna, Wokół kolekcji przyrodniczych w Rzeczypospolitej Obojga narodów. Cz. 1: Christoph i Johann Christoph Gottwaldowie oraz ich gdańskie muzeum, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 2018, nr 2, s. 51-97.
Pękacka-Falkowska Katarzyna, Instrumenty chirurgiczno-anatomiczne i rytownicze gdańskiego lekarza Christopha Gottwalda (1636–1700), „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, t. 46, 2018, s. 157-183.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986-1992, Bd. 1, 210.
