EGGERD HEINRICH, kupiec, armator, ławnik

Aktualna wersja na dzień 18:03, 17 maj 2024

HEINRICH EGGERD (Eggerdes, Eggerde, Egert, Eckerd) (ok. 1430 Dortmund – przed 29 IV 1475 Gdańsk), kupiec, armator, ławnik Głównego Miasta Gdańska. Pochodził z rodziny wywodzącej się z Dortmundu, był synem przybyłego do Gdańska kupca Heinricha, posiadającego obywatelstwo miasta Lubeki, oraz Kuneke, córki kupca Leonarda Castropa. Brat Johanna (ok. 1440 Dortmund – 1491 Gdańsk), ławnika (od 1479), rajcy (od 1481), sędziego (w 1485) Głównego Miasta Gdańska; Kaspara (zm. przed 17 VI 1471), specjalizującego się w Gdańsku w pożyczkach pod zastaw nieruchomości, Petera, kupca sukienniczego i Jacoba, właściciela kilku działek w Gdańsku.

Wzmiankowany jako armator od 1453, kiedy przywiózł z Brugii i Skanii len i sukno. W latach 1460–1472 przywoził z Söderköping, Sztokholmu, Lubeki, Dortmundu, Londynu, Skanii, Flandrii, Rygi, Rewla (Tallinn) i Zelandii masło, słoninę, mąkę, żyto, pszenicę, sukno, śledzie, sól, popiół, tran, skóry, wosk, oliwę. Z Gdańska wywoził chmiel, smołę, klepki, wańczos, dziegieć, żyto i pszenicę. W 1460 i 1473 jego obroty wynosiły 0,5% całości gdańskiego handlu. Należał do spółek prowadzonych m.in. z Johannem Zimmermanem (w 1453 Duńczycy zarekwirowali im towary angielskie i flamandzkie), w 1459 z Hermannem Ilhornem i dwoma innymi kupcami handlował z Brugią, w 1466 w spółce z kupcami szwedzkimi, braćmi Axellson i m.in. Peterem Bischoppem prowadził handel z Anglia i Szkocją. Utrzymywał kontakty handlowe z zapleczem lądowym, zwłaszcza z mieszczaninem z Łomży Piotrem Patrusem, któremu dostarczał sukno w zamian za drewno, a także z kupcem Markiem z Poznania. Zajmował się także lichwą, udzielając pożyczek pod zastaw nieruchomości, w grudniu 1472 i w lipcu 1473 rozliczał się z władzami Torunia, które winne mu były 800 grzywien.

W 1473 został ławnikiem Głównego Miasta, zapewne z powodu choroby odwołany w następnym roku. W Gdańsku był właścicielem parceli przy ul. Tokarskiej, domów przy ul. Długiej i Chlebnickiej, czynszu z jatek mięsnych, a także dworu w Miłocinie. Od swojego innego ze wspólników, burmistrza Johann von dem Walde początkowo dzierżawił część w dwóch gdańskich spichrzach i dwór w Pruszczu Gdańskim, w 1471 za 600 grzywien nabył owe nieruchomości od jego syna. Wspólnie Johannem von dem Walde był także dzierżawcą sołectwa w Przęsławku. W 1475 jego majątek szacowano na ok. 14 000 grzywien.

Żonaty był z Gertrudą, córką kupca Arndta Grapeleffda. Ojciec Johanna, Christopha, w 1473 szypra, oraz Thomasa (zm. 1485), miał też dzieci nieślubne. Zachowały się trzy jego testamenty. Pierwszy z 8 VIII 1472, w którym wszystko zapisał żonie, a wykonawcą uczynił Arnolda Fickinghausena, drugi z 29 V 1473, w którym dodano także zapisy na rzecz instytucji kościelnych i krewnych, oraz trzeci, otwarty 29 IV 1475, gdzie m.in. uwzględniono synów. W testamentach tych m.in. zapisał gdańskiemu bractwu Najświętszej Marii Panny 600 grzywien na utrzymanie kaplicy w kościele NMP. Zlecił również, by przez cztery lata po jego śmierci rozdawano ubogim 100 sztuk sukna, zapisał też drobniejsze sumy pielgrzymującym do Ziemi Świętej i do św. Adriana w Geraardsbergen (Belgia), uwzględnił ponadto zapis 500 grzywien na swoje nieślubne dzieci. JZ

Bibliografia:
Możejko Beata, Rozrachunek z życiem doczesnym. Gdańskie testamenty mieszczańskie z XV i początku XVI wieku, Gdańsk 2010 (przez indeks).
Samsonowicz Henryk, Badania nad kapitałem mieszczańskim Gdańska w II połowie XV wieku, Warszawa 1960, s. 108–109.
Zdrenka Joachim, Eggerd Henryk, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, Gdańsk 1992, s. 383–384.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 69–70.