WIŃSKA URSZULA, docent Wyższej Szkoły Pedagogicznej, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego

Aktualna wersja na dzień 08:13, 3 lip 2024

URSZULA WIŃSKA (28 III 1902 Dynów nad Sanem – 1 XII 2003 Gdańsk), docent Wyższej Szkoły Pedagogicznej, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego (UG), metodyk nauczania języka polskiego. Córka Antoniego Wandasiewicza i Rozalii z domu Wysiatyckiej. W 1922 ukończyła Gimnazjum Realne w Jarosławiu, w latach 1922–1923 studiowała na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, od 1923 na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie, gdzie w 1927 uzyskała dyplom magistra filologii polskiej. W 1927–1928 pracowała w Seminarium Nauczycielskim w Ropczycach, w 1929–1939 w Seminarium Nauczycielskim w Bochni, od 1935 do września 1939 w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Bochni, gdzie była dyrektorką. W 1932, na podstawie rozprawy Poczucie samotności duchowej w życiu i w poezji Juliusza Słowackiego, uzyskała doktorat (przewód na Wydziale Humanistycznym UJ).

Od 1916 należała do Związku Harcerstwa Polskiego, utworzyła zastęp skautów w rodzinnym mieście, od 1924–1928 działała w Chrześcijańskim Związku Akademickim. Od 1936 pełniła funkcję prezeski Rodziny Wojskowej w Bochni. Po wybuchu II wojny światowej ewakuowana do Poddębiec koło Lwowa, po 17 IX 1939 i zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną powróciła do Bochni, gdzie uczyła w szkole handlowej. Od 1940 była członkinią Związku Walki Zbrojnej, uczestniczyła w tajnym nauczaniu w Bochni, współorganizowała szkolnictwo na poziomie średnim. 21 VI 1941 aresztowana przez Gestapo, przetrzymywana była w więzieniu Montelupich w Krakowie, od 9 IX 1941 do 28 IV 1945 w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, gdzie w trudnych warunkach prowadziła tajne nauczanie.

W maju 1945 powróciła do Bochni, a od lipca tego roku zamieszkała w Sopocie. W latach 1945–1957 pracowała w Sopocie w Liceum Krawieckim i w Technikum Ekonomicznym, jednocześnie w 1948–1957 była kierownikiem sekcji języka polskiego w Ośrodku Metodycznym w Dyrekcji Okręgowej Szkół Zawodowych w Gdańsku. Należała do Rady Naukowej w Centralnym Ośrodku Metodycznym w Centralnym Urzędzie Szkolenia Zawodowego i Komisji Programowej i przyczyniła się do ujednolicenia programu kształcenia nauczycieli języka polskiego w Polsce. Od 1948 do listopada 1952 pracowała także na stanowisku zastępcy profesora w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. Zwolniona z powodu niezgody na zmiany w oświacie i w kształceniu ideologicznym pedagogów na konferencjach metodycznych, którymi kierowała. W latach 1957–1969 ponownie zatrudniona w WSP, była organizatorem i w latach 1957–1969 kierownikiem jedynej w Polsce Katedry Metodyki i Nauczania Języka Polskiego i Literatury, od 1968 na stanowisku docenta. W latach w 1970–1972 pracowała w Zakładzie Metodyki i Nauczania Języka Polskiego i Literatury Wydziału Humanistycznego UG na stanowisku kontraktowego wykładowcy metodyki nauczania języka polskiego i literatury polskiej w szkole średniej. Od 1972 na emeryturze.

Autorka m.in. podręczników Błędy językowo-stylistyczne uczniów szkół podstawowych województwa gdańskiego (Gdańsk 1967); Metodyka języka polskiego (Gdańsk 1974), publikacji na temat językoznawstwa, wspomnień z lat okupacji i pobytu w obozie koncentracyjnym: Zwyciężyły wartości. Wspomnienia z Ravensbrück (Gdańsk 1985) oraz Więzi. Losy więźniarek z Ravensbrück (Gdańsk 1992), a także relacji pisemnej z lat życia i pracy zawodowej dla Fundacji Armii Krajowej im. Zofii Zawackiej w Toruniu (2000).

Od 1956 członkini Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Oficerskim (1979) i Krzyżem Komandorskim (1988) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1980), odznaką „Za zasługi dla Gdańska” (1960). Żonata z Tomaszem (6 X 1883 Micowce, Podole – 28 II 1952 Sopot), rotmistrzem Wojska Polskiego, żołnierzem Polskiej Organizacji Wojskowej i Ludowego Wojska Polskiego, po 1945 kwatermistrzem Centrali Węglowej w Gdańsku. Matka Andrzeja Radwan-Wińskiego (28 XI 1938 Bochnia – 29 X 1987 Sopot). Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. Patronka ulicy w Bochni. WP







Bibliografa:
Człowiek miłujący i walczący, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Prace Językoznawcze”, nr 14, Gdańsk 1988, s. 11–19.
Pawłowska Regina, Gdańska szkoła dydaktyki „języka polskiego” (historia i koncepcja), w: Wczoraj i dziś edukacji polonistycznej, Szczecin 2001, s. 177–192.
PawłowskaRegina, Rogowska-Cybulska Ewa, Urszula Wińska (28 III 1902 – 1 XII 2003), w: Z dziejów językoznawstwa polonistycznego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku i na Uniwersytecie Gdańskim (1947–2005), Gdańsk 2006, s. 370–373.