ŻYLICZ ALICJA, profesor nauk biologicznych
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{web}} | {{web}} | ||
| − | + | [[File: Alicja_Żylicz.jpg |thumb| Alicja Żylicz]] | |
| − | '''ALICJA ŻYLICZ''' (ur. 30 III 1952 Stare Modzele, województwo podlaskie), chemiczka, biochemiczka, profesorka w zakresie nauk biologicznych. W 1971 absolwentka Liceum Ogólnokształcącego w Zambrowie. W 1976 absolwentka Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii [[UNIWERSYTET GDAŃSKI | Uniwersytetu Gdańskiego]] (UG), magistra chemii. W | + | '''ALICJA ŻYLICZ''' (ur. 30 III 1952 Stare Modzele, województwo podlaskie), chemiczka, biochemiczka, profesorka w zakresie nauk biologicznych. W 1971 absolwentka Liceum Ogólnokształcącego w Zambrowie. W 1976 absolwentka Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii [[UNIWERSYTET GDAŃSKI | Uniwersytetu Gdańskiego]] (UG), gdzie uzyskała tytuł zawodowy magistra chemii, a następnie w 1985 stopień |
| − | W latach 1976–1990 związana była z Instytutem Chemii UG; w 1992–1994 z Wydziałem Biologii, w 1995–2000 z [[MIĘDZYUCZELNIANY WYDZIAŁ BIOTECHNOLOGII UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO I GDAŃSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO | Międzyuczelnianym Wydziałem Biotechnologii UG i Akademii Medycznej w Gdańsku]]. W latach 2000–2019 zatrudniona była w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, jednocześnie w 2001–2004 także na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W | + | doktor nauk chemicznych. W 1998, na podstawie rozprawy ''Specyficzność substratowa bakteryjnych białek opiekuńczych'', doktor habilitowana nauk chemicznych w zakresie biochemii (przewód w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu). Od 2003 profesor (tytularny) nauk biologicznych. <br/><br/> |
| − | Odbyła staże naukowe w USA: w University of Maryland at Baltimore (Department of Biochemistry and Molecular Biology, 1988–1991) i University of Utah (Department of Cellular, Viral and Molecular Biology, 1994), a także w Szwajcarii: University of Geneva (Department of Biochemistry, 1999–2000). <br/><br/> | + | W latach 1976–1990 związana była z Instytutem, później Wydziałem Chemii UG; w 1992–1994 z Wydziałem Biologii, Geografii i Oceanologii UG, w 1995–2000 z [[MIĘDZYUCZELNIANY WYDZIAŁ BIOTECHNOLOGII UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO I GDAŃSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO | Międzyuczelnianym Wydziałem Biotechnologii UG i Akademii Medycznej w Gdańsku]]. W latach 2000–2019 zatrudniona była w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie (MIBMiK), jednocześnie w 2001–2004 także na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W MIBMiK pełniła funkcje zastępcy kierownika Zakładu Biologii Molekularnej (2000–2018) oraz kierownika Pracowni Aparatury Specjalnej (2012-2019). <br/><br/> |
| − | Jej zainteresowania naukowe ewoluowały wraz z wkraczaniem w nowe obszary chemii, biochemii, biofizyki i biologii molekularnej oraz rozwojem współpracy naukowej z ośrodkami krajowymi i zagranicznymi. | + | Odbyła staże naukowe w USA: w University of Maryland at Baltimore (Department of Biochemistry and Molecular Biology, 1988–1991) i University of Utah (Department of Cellular, Viral and Molecular Biology, 1994), a także w Szwajcarii: University of Geneva Medical Center (Department of Biochemistry, 1999–2000). <br/><br/> |
| − | + | Jej zainteresowania naukowe ewoluowały wraz z wkraczaniem w nowe obszary chemii, biochemii, biofizyki i biologii molekularnej oraz rozwojem współpracy naukowej z ośrodkami krajowymi i zagranicznymi. Pracując w Instytucie Chemii UG zajmowała się równowagami kwasowo-zasadowymi w środowiskach niewodnych. W trakcie pracy na Wydziałach Biologii, Geografii i Oceanologii i Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii oraz podczas dwóch kolejnych staży zagranicznych skupiała się na budowie, funkcjach i specyficzności substratowej prokariotycznych białek opiekuńczych oraz proteaz serynowych. W okresie działalności w MIBMiK, prowadząc wspólny zespół z mężem, prof. [[ŻYLICZ MACIEJ, profesor nauk biologicznych | Maciejem Żyliczem]], rozwijała tematykę dotyczącą roli eukariotycznych białek opiekuńczych w transformacji nowotworowej. Znaczący wkład do wiedzy z zakresu biochemii, biofizyki i biologii molekularnej wnoszą wyniki jej badań, w których wykazała, że ludzkie białka opiekuńcze z rodziny HSP90, HSP70 i HSP40 aktywują transkrypcyjnie supresorowe białko TP53, hamując w ten sposób transformację nowotworową. Natomiast w niektórych typach nowotworów, gdzie białko TP53 jest zmienione w wyniku mutacji w genie TP53, białka opiekuńcze powodują nabywanie przez zmienione TP53 nowych właściwości onkogennych. W efekcie prowadzi to do rozwoju nowotworu, przerzutowania i chemiooporności pacjentek z nowotworem piersi. <br/><br/> | |
| − | + | Autorka i współautorka prac opublikowanych m.in. w „Nature”, „EMBO Journal”, „EMBO Reports”, „PNAS”, „Oncogene”, „Journal of Immunology”, „Scientific Reports”, „Journal of Biological Chemistry” oraz „Cell Reports”. Wyróżniona dwukrotnie zespołową nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za cykl publikacji poświęconych białkom opiekuńczym oraz za opisanie na poziomie molekularnym podstaw immunologicznych zaburzeń w stwardnieniu rozsianym. Dwukrotna laureatka Nagrody im. Jakuba Parnasa za najlepszą pracę wykonaną w polskich laboratoriach (2005, 2010). {{author:EŁ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | |
| − | [[Category: | + | |
Aktualna wersja na dzień 09:57, 15 gru 2023
ALICJA ŻYLICZ (ur. 30 III 1952 Stare Modzele, województwo podlaskie), chemiczka, biochemiczka, profesorka w zakresie nauk biologicznych. W 1971 absolwentka Liceum Ogólnokształcącego w Zambrowie. W 1976 absolwentka Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego (UG), gdzie uzyskała tytuł zawodowy magistra chemii, a następnie w 1985 stopień
doktor nauk chemicznych. W 1998, na podstawie rozprawy Specyficzność substratowa bakteryjnych białek opiekuńczych, doktor habilitowana nauk chemicznych w zakresie biochemii (przewód w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu). Od 2003 profesor (tytularny) nauk biologicznych.
W latach 1976–1990 związana była z Instytutem, później Wydziałem Chemii UG; w 1992–1994 z Wydziałem Biologii, Geografii i Oceanologii UG, w 1995–2000 z Międzyuczelnianym Wydziałem Biotechnologii UG i Akademii Medycznej w Gdańsku. W latach 2000–2019 zatrudniona była w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie (MIBMiK), jednocześnie w 2001–2004 także na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. W MIBMiK pełniła funkcje zastępcy kierownika Zakładu Biologii Molekularnej (2000–2018) oraz kierownika Pracowni Aparatury Specjalnej (2012-2019).
Odbyła staże naukowe w USA: w University of Maryland at Baltimore (Department of Biochemistry and Molecular Biology, 1988–1991) i University of Utah (Department of Cellular, Viral and Molecular Biology, 1994), a także w Szwajcarii: University of Geneva Medical Center (Department of Biochemistry, 1999–2000).
Jej zainteresowania naukowe ewoluowały wraz z wkraczaniem w nowe obszary chemii, biochemii, biofizyki i biologii molekularnej oraz rozwojem współpracy naukowej z ośrodkami krajowymi i zagranicznymi. Pracując w Instytucie Chemii UG zajmowała się równowagami kwasowo-zasadowymi w środowiskach niewodnych. W trakcie pracy na Wydziałach Biologii, Geografii i Oceanologii i Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii oraz podczas dwóch kolejnych staży zagranicznych skupiała się na budowie, funkcjach i specyficzności substratowej prokariotycznych białek opiekuńczych oraz proteaz serynowych. W okresie działalności w MIBMiK, prowadząc wspólny zespół z mężem, prof. Maciejem Żyliczem, rozwijała tematykę dotyczącą roli eukariotycznych białek opiekuńczych w transformacji nowotworowej. Znaczący wkład do wiedzy z zakresu biochemii, biofizyki i biologii molekularnej wnoszą wyniki jej badań, w których wykazała, że ludzkie białka opiekuńcze z rodziny HSP90, HSP70 i HSP40 aktywują transkrypcyjnie supresorowe białko TP53, hamując w ten sposób transformację nowotworową. Natomiast w niektórych typach nowotworów, gdzie białko TP53 jest zmienione w wyniku mutacji w genie TP53, białka opiekuńcze powodują nabywanie przez zmienione TP53 nowych właściwości onkogennych. W efekcie prowadzi to do rozwoju nowotworu, przerzutowania i chemiooporności pacjentek z nowotworem piersi.
Autorka i współautorka prac opublikowanych m.in. w „Nature”, „EMBO Journal”, „EMBO Reports”, „PNAS”, „Oncogene”, „Journal of Immunology”, „Scientific Reports”, „Journal of Biological Chemistry” oraz „Cell Reports”. Wyróżniona dwukrotnie zespołową nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za cykl publikacji poświęconych białkom opiekuńczym oraz za opisanie na poziomie molekularnym podstaw immunologicznych zaburzeń w stwardnieniu rozsianym. Dwukrotna laureatka Nagrody im. Jakuba Parnasa za najlepszą pracę wykonaną w polskich laboratoriach (2005, 2010).
