ŻEBRACY
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | '''ŻEBRACY''' (do końca XVIII | + | [[File: 1_Żebracy.jpg |thumb| Żebrak (siedzi u dołu, wyciąga rękę w stronę karety) przed [[BRAMA WYŻYNNA | Bramą Wyżynną]], [[DEISCH MATTHAEUS, rytownik| Matthaeus Deisch]], 1761–1765]] |
| + | [[File:Zebracy.jpg|thumb|Żebrak na Długim Targu przed [[ZŁOTA KAMIENICZKA| Złotą Kamieniczką]], fragment ryciny [[DEISCH MATTHAEUS, rytownik| Matthaeusa Deischa]], 1761–1765]] | ||
| + | [[File:Płoński Michał, Żebraczka, około 1802.JPG|thumb|Michał Płoński ''Żebraczka'', około 1802]] | ||
| + | '''ŻEBRACY''' (do końca XVIII wieku), grupa ludności miejscowej bądź napływowej, stojąca w opozycji do tzw. „ubogich wstydliwych”, tzn. wstydzących się zarabiać na życie żebraniem. W okresie średniowiecza, wobec dostrzegania w żebrakach obrazu Chrystusa, znajdowali się pod opieką Kościoła, niezależnie od tego, czy byli ubogimi mieszkańcami Gdańska czy włóczęgami.<br/><br/> | ||
| + | W czasie [[REFORMACJA | reformacji]] wyraźne rozgraniczenie na żebraków miejscowych i napływowych (zgodnie z poglądami Marcina Lutra, iż gmina ma obowiązek udzielania pomocy tylko własnym ubogim), zaowocowało wprowadzeniem surowych restrykcji w stosunku do żebraków okresowo zjawiających się w Gdańsku, a jednocześnie próbami roztoczenia opieki nad żebrakami mieszkającymi w mieście. Celem opanowania zjawiska w 1525 zlecono powołanym przez [[RADA MIEJSKA | Radę Miejską]] rotmistrzom (''Rotmeister'') prowadzenie spisów wszystkich żebraków, a także zbadanie, czy żebranie jest koniecznością życiową, czy też nie wynika z lenistwa lub grzesznego trybu życia.<br/><br/> | ||
| + | W 1551 wprowadzono nakaz noszenia odznak żebraczych. Rozdawano je tylko tym ubogim, którzy nie byli w stanie sami siebie utrzymać. Jednocześnie podtrzymano zakaz żebrania przez żebraków obcych, których karano relegowaniem z miasta, a w przypadkach recydywy osadzeniem w więzieniu, stygmatyzacją (nacięcie prawego ucha) i ponownym relegowaniem połączonym z toczeniem w beczce. Egzekwowanie prawa powierzono [[WÓJTOWIE ŻEBRACZY | wójtom żebraczym]].<br/><br/> | ||
| + | Penalizacja żebrania nie wpłynęła znacząco na ograniczenie zjawiska, czego efektem było wydawanie przez Radę Miejską kolejnych aktów prawnych skierowanych przeciwko żebrakom. Polityka miasta wobec nich została zaostrzona po powstaniu w 1631 [[DOM POPRAWY | Domu Poprawy]], a zwłaszcza w 1699 [[DOM DOBROCZYNNOŚCI | Domu Dobroczynności]], co połączone było z apelami do mieszkańców Gdańska, aby nie dawali jałmużny biednym, lecz tylko powołanym do tego kwestarzom [[URZĄD DOBROCZYNNOŚCI | Urzędu Dobroczynności]]. Poszerzony też został zakres penalizacji (kara ciężkich robót).<br/><br/> Narastaniu ubóstwa pod koniec XVIII wieku towarzyszyło nieskuteczne zwiększenie aktywności legislacyjnej Rady Miejskiej w zakresie wydawania aktów prawnych skierowanych przeciw żebrakom (zwłaszcza w okresach epidemii). W późniejszym prawodawstwie problem był już pomijany. {{author: ASZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:57, 15 lut 2024
ŻEBRACY (do końca XVIII wieku), grupa ludności miejscowej bądź napływowej, stojąca w opozycji do tzw. „ubogich wstydliwych”, tzn. wstydzących się zarabiać na życie żebraniem. W okresie średniowiecza, wobec dostrzegania w żebrakach obrazu Chrystusa, znajdowali się pod opieką Kościoła, niezależnie od tego, czy byli ubogimi mieszkańcami Gdańska czy włóczęgami.
W czasie reformacji wyraźne rozgraniczenie na żebraków miejscowych i napływowych (zgodnie z poglądami Marcina Lutra, iż gmina ma obowiązek udzielania pomocy tylko własnym ubogim), zaowocowało wprowadzeniem surowych restrykcji w stosunku do żebraków okresowo zjawiających się w Gdańsku, a jednocześnie próbami roztoczenia opieki nad żebrakami mieszkającymi w mieście. Celem opanowania zjawiska w 1525 zlecono powołanym przez Radę Miejską rotmistrzom (Rotmeister) prowadzenie spisów wszystkich żebraków, a także zbadanie, czy żebranie jest koniecznością życiową, czy też nie wynika z lenistwa lub grzesznego trybu życia.
W 1551 wprowadzono nakaz noszenia odznak żebraczych. Rozdawano je tylko tym ubogim, którzy nie byli w stanie sami siebie utrzymać. Jednocześnie podtrzymano zakaz żebrania przez żebraków obcych, których karano relegowaniem z miasta, a w przypadkach recydywy osadzeniem w więzieniu, stygmatyzacją (nacięcie prawego ucha) i ponownym relegowaniem połączonym z toczeniem w beczce. Egzekwowanie prawa powierzono wójtom żebraczym.
Penalizacja żebrania nie wpłynęła znacząco na ograniczenie zjawiska, czego efektem było wydawanie przez Radę Miejską kolejnych aktów prawnych skierowanych przeciwko żebrakom. Polityka miasta wobec nich została zaostrzona po powstaniu w 1631 Domu Poprawy, a zwłaszcza w 1699 Domu Dobroczynności, co połączone było z apelami do mieszkańców Gdańska, aby nie dawali jałmużny biednym, lecz tylko powołanym do tego kwestarzom Urzędu Dobroczynności. Poszerzony też został zakres penalizacji (kara ciężkich robót).
Narastaniu ubóstwa pod koniec XVIII wieku towarzyszyło nieskuteczne zwiększenie aktywności legislacyjnej Rady Miejskiej w zakresie wydawania aktów prawnych skierowanych przeciw żebrakom (zwłaszcza w okresach epidemii). W późniejszym prawodawstwie problem był już pomijany.
