WIZYTA PREMIERA CZECHOSŁOWACJI VILIAMA ŠIROKÝ, 1956

Aktualna wersja na dzień 18:52, 3 lut 2023

WIZYTA PREMIERA CZECHOSŁOWACJI VILIAMA ŠIROKÝ (31 V 1902 Bratysława, obecnie Słowacja – 6 X 1971 Praga, obecnie Czechy), wicepremiera Czechosłowacji w latach 1945–1953, ministra spraw zagranicznych Czechosłowacji w latach 1950–1953, premiera Czechosłowacji w latach 1953–1963, współzałożyciela Komunistycznej Partii Czechosłowacji w 1929 i przewodniczącego Komunistycznej Partii Słowacji w latach 1945–1953.

6 VII 1956, w godzinach przedpołudniowych, przybyła do Warszawy specjalnym pociągiem z wizytą delegacja rządu Republiki Czechosłowackiej na czele z premierem Viliamem Široký’im. Goście byli zaproszeni przez najwyższe polskie władze. Poza premierem w skład delegacji czechosłowackiej weszli: wicepremier Karel Poláček, minister finansów Július Ďuriš, przewodniczący Państwowego Komitetu do Spraw Budownictwa Emanuel Šlechta, minister komunikacji Antonín Pospíšil, minister gospodarki komunalnej Józef Kysely, wiceminister spraw zagranicznych Ladislay Simović, ambasador nadzwyczajny i pełnomocny czechosłowacki w Polsce Karel Vojáček, prorektor Uniwersytetu Karola w Pradze Karel Krejčí, członek korespondent Czechosłowackiej Akademii Nauk Rolniczych Jiří Koťátko, dyrektor zakładów imienia Lenina w Pilznie Miroslav Svoboda, przewodniczący Rady Zakładowej Kombinatu Metalurgicznego w Vitkovicach Ludoslav Butor. W powitaniu gości na warszawski dworcu uczestniczyli między innymi członkowie Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR): prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz, I zastępca prezesa Rady Ministrów Zenon Nowak, I sekretarz Edward Ochab i zastępca członka Biura Politycznego Hilary Chełchowski.

8 VII 1956 czechosłowacka delegacja rządowa wyruszyła z Warszawy w podróż po Polsce. Goście odwiedzili Oświęcim, Nową Hutę, Kraków, Śląsk oraz Gdańsk. Do Gdańska goście przyjechali 10 VII 1956 w godzinach porannych specjalnym pociągiem ze Śląska. Na udekorowanym odświętnie gdańskim Dworcu Głównym powitali ich sekretarze Komitetu Wojewódzkiego PZPR Jan Szczeblewski i Izydor Kunat, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) Walenty Szeliga, przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (MRN) Julian Cybulski, przewodniczący Wojewódzkiej Komuny Frontu Narodowego prof. Romuald Cebertowicz, minister żeglugi Mieczysław Popiel oraz liczni przedstawiciele Marynarki Wojennej, organizacji społecznych, świata kultury i tłumy gdańszczan. Po przemówieniu powitalnym Szeligi Široký podziękował za przywitanie i przekazał pozdrowienia społeczeństwu Wybrzeża.

Z dworca goście udali się w kolumnie samochodów na Westerplatte. Przy grobie bohaterskich Obrońców Westerplatte premier Czechosłowacji wraz z członkami delegacji przy dźwiękach hymnów narodowych obu krajów złożyli wieniec na pamiątkowej płycie. Następnie udano się w rejs motorówkami, z których oglądano panoramę brzegów Zatoki Gdańskiej i linię Półwyspu Helskiego. Nad motorówkami i eskortującym gości okrętem wojennym przeleciał klucz samolotów odrzutowych, których piloci przechyłem skrzydeł maszyn pozdrowili delegację polską i czechosłowacką. Następnie motorówki wpłynęły do portu w Gdyni i stąd goście udali się samochodami do Gdańska. Po drodze zatrzymali się w Oliwie, gdzie delegacje przespacerowały się po parku i wzięli udział w koncercie organowym w katedrze Trójcy Świętej w wykonaniu organisty Alfreda Dorawy.

Kolejnym punktem wizyty była Stocznia Gdańska, na budynku dyrekcji witał ich baner z napisem: Vitame Drahe Pratele! Delegacje w towarzystwie dyrektora zakładu Czesława Znajewskiego oraz robotników i inżynierów zwiedzili Stocznię. Goście obejrzeli między innymi budowane na pochylniach trampy, wyposażane przy nabrzeżach trawlery rybackie, oraz dziesięciotysięcznik „Bolesław Bierut” i „Marceli Nowotko”. Następnie odwiedzono zakładowy Dom Kultury, w którym czekało na nich blisko 2000 stoczniowców witających przybyłych gości owacjami. Odegrano hymny narodowe obu krajów i głos zabrali: sekretarz Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Olszewski, wiceprezes Rady Ministrów Stanisław Łapot i przewodniczący Prezydium WRN Walenty Szeliga. Premier Czechosłowacji podziękował wszystkim za powitanie oraz ponownie przekazał pozdrowienia dla społeczności Wybrzeża. Zebrani stoczniowcy odwzajemnili się za ciepłe słowa premiera Czechosłowacji długą owacją, obdarowali gości licznymi upominkami i odprowadzili do bram zakładu.

W godzinach popołudniowych premier z delegacją udał się do centrum Gdańska, oprowadzany przez konserwator zabytków Gdańska Zdzisława Kwaśnego. W czasie zwiedzania Ratusza Głównego Miasta przewodniczący MRN Julian Cybulski wręczył czechosłowackim gościom medale 500-lecia powrotu Gdańska do Macierzy. W godzinach wieczornych goście obejrzeli przedstawienie galowe opery Halka Stanisława Moniuszki, które wystawiła Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka.

11 VII 1956 czechosłowacka delegacja, po trzydniowej podróży po Polsce, udała się do Warszawy, w późnych godzinach wieczornych specjalnym pociągiem odjechała z warszawskiego Dworca Głównego do swojego kraju. Celem wizyty premiera Czechosłowacji w Polsce było omówienie zagadnienia dalszego rozwoju współpracy polsko-czechosłowackiej oraz aktualna sytuacja na arenie międzynarodowej. Czechosłowacka delegacja podarowała narodowi polskiemu, jak podkreślono ze względu na wiekowe braterskie stosunki ludu czechosłowackiego i polskiego oraz chęć ich umocnienia, rękopis Mikołaja Kopernik De revolutionibus orbium coelestium. Został on następnie przekazany do Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. AKP PP

Bibliografia:
(T.W.), Serdecznie witana przez społeczeństwo delegacja rządu CSR bawiła na Wybrzeżu, „Dziennik Bałtycki”, nr 164 (3750), 11 VII 1956, s. 1–2.
Delegacja rządu CSR zwiedza Wybrzeże, „Trybuna Ludu”, nr 192 (2704), 12 VII 1956, s. 1.
M.D., Witamy delegację rządową Czechosłowacji na Wybrzeżu, „Dziennik Bałtycki”, nr 163 (3749), 10 VII 1956, s. 1–2.
PAP, CSR przekazuje narodowi Polskiemu rękopis epokowego dzieła Kopernika, „Dziennik Bałtycki”, nr 163 (3749), 10 VII 1956, s. 1.
PAP, Delegacja rządu CSR powróciła do Warszawy, „Dziennik Bałtycki”, nr 165 (3751), 12 VII 1956, s. 1.
Po zwiedzeniu Śląska delegacja rządu czechosłowackiego przybywa na Wybrzeże, „Głos Wybrzeża”, nr 163 (3018), 10 VII 1956, s. 1.
W trzecim dniu podróży po Polsce Czechosłowacka delegacja rządowa zwiedza Wybrzeże, „Głos Wybrzeża”, nr 164 (3019), 11 VII 1956, s. 1.