PRZEDPEŁSKI STANISŁAW, prorektor Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 21:22, 5 lip 2024

Stanisław Przedpełski

STANISŁAW PRZEDPEŁSKI (18 XII 1911 Lublin – 25 IX 1975 Gdańsk), mechanik, prorektor Politechniki Gdańskiej (PG), rektor Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Gdańsku. Syn inżyniera mechanika Mieczysława i Heleny z domu Keyzner. Po ukończeniu pięciu (z ośmiu) klas w Szkoły Średniej Handlowej w Lublinie przeniósł się z rodziną do Warszawy. W 1930 absolwent Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie, w 1937 ukończył Wydział Mechaniczny Politechniki Warszawskiej jako inżynier mechanik. W latach 1937–1938 pracował w Zakładach Południowych w Nisku, a także w Biurze Technicznym Huty Baildon w Katowicach. Od października 1937 do listopada 1938 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Artylerii nr 2 w Zambrowie i w 1. Pułku Artylerii Najcięższej w Górze Kalwarii. Od listopada 1938 pracował w Fabryce Amunicji w Dąbrowie-Borze koło Kraśnika oraz w Biurze Technicznym Państwowej Wytwórni Uzbrojenia w Warszawie, od stycznia do września 1939 roku pełnił tam funkcję kierownika w Centralnym Laboratorium Metalograficznym.

W kampanii wrześniowej 1939 walczył pod Warszawą w 1. Pułku Artylerii Najcięższej. Do Lublina powrócił spod granicy rumuńskiej. Od października do listopada 1939 pracował w Szkole Budowlanej w Lublinie. W listopadzie 1939 został aresztowany i do stycznia 1940 był więziony w siedzibie Gestapo na lubelskim Zamku. Po uwolnieniu imał się różnych zajęć, od stycznia 1940 do maja 1941 pracował jako woźnica rozwożący węgiel, od czerwca 1940 do kwietnia 1941 był też monterem maszyn w cukrowni w Rejowcu, następnie od kwietnia 1941 do lipca 1944 pracował w Szkole Budowlanej w Lublinie oraz w Izbie Przemysłowo-Handlowej, w latach 1941–1943 prowadził również kursy na egzaminy mistrzowskie w Instytucie Doskonalenia Rzemiosła w Lublinie. Od lipca do października 1944 pracował w Wydziale Przemysłowym Zarządu Miejskiego w Lublinie. Od listopada 1944 do stycznia 1945 był kierownikiem Referatu Środków Budowlanych i Sprzętu w Resorcie Gospodarki w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego w Lublinie. Od stycznia do września 1945 pełnił funkcję kierownika Katedry Geometrii Wykreślnej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej (z tymczasową siedzibą w Lublinie). W Gdańsku od października 1945. Do września 1975 pracował na PG: od 1949 był zastępcą profesora, od 1965 starszym wykładowcą. Od 1949 do stycznia 1955 kierował Katedrą Rysunku Technicznego na Wydziale Mechanicznym, od lutego 1955 do lutego 1965 prowadził Katedrę i Zakład Maszyn Budowlanych na Wydziale Technologii Maszyn oraz na Wydziale Budowy Maszyn, w latach 1950–1953 był prodziekanem Wydziału Mechanicznego, 1955–1956 prorektorem PG do spraw studiów wieczorowych, a od 1 IX 1968 do 1 X 1969 kierownikiem Zakładu Nauki o Pracy w Katedrze Ekonomiki i Organizacji Budownictwa na Wydziale Budownictwa Lądowego, od 1 X 1969 do września 1975 Zakładu Nauki o Pracy w Międzywydziałowym Instytucie Nauk Społecznych.

Jednocześnie w latach 1953–1955 pracował w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej w Gdańsku, gdzie był dziekanem Wydziału Mechanicznego (1953–1954) oraz rektorem (1954–1955). W latach 1946–1949 pracował też w Gdańskiej Fabryce Obrabiarek, był kierownikiem w Biurze Technicznym, od 1947 do 1949 uczył w Liceum Mechanicznym Gdańskich Technicznych Zakładów Naukowych ( Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego nr 1), w tych samych latach uczył w Szkole Techników Budowlanych Ministerstwa Budownictwa.

Po 1956 był rzeczoznawcą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadził szkolenia w zakładach i biurach w Gdańsku, pracując w Inspekcji Pracy przy Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych (podległej Centralnej Radzie Związków Zawodowych). W latach 1965–1975 pełnił funkcję przewodniczącego Zespołu Orzekającego Kolegium do spraw Ochrony Pracy w Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych w Gdańsku (podległej Centralnej Radzie Związków Zawodowych), był też konsultantem do spraw bezpieczeństwa i ochrony pracy dla Działu Higieny Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gdańsku. Od 1961 był członkiem Komisji do spraw Realizacji Postulatów i Wniosków Ludności oraz Komisji Zdrowia i Opieki Społecznej w Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Gdańsku.

Autor prac na temat geometrii wykreślnej, budownictwa, ergonomii, bezpieczeństwa i higieny pracy. Napisał sześć skryptów, między innymi Geometrię wykreślną (1945). Był projektantem wielu rozwiązań w konstrukcjach budowlanych i mostowych. Autor analiz i orzeczeń o przyczynach nieszczęśliwych wypadków w zakładach pracy w województwie gdańskim. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1951), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1960), odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, Odznaką Tysiąclecia (1966). Był żonaty z Eryką z domu Samson (29 I 1921 – 4 VII 2011 Gdańsk), pracownicą administracji PG. Miał córkę Hannę, po mężu Preyzner (23 VII 1956 Gdańsk – 25 X 2009 Gdańsk). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. WP







Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 533.
Rektorzy i prorektorzy Politechniki Gdańskiej 1904–2014, red. Bolesław Mazurkiewicz, Gdańsk 2014, s. 58.