TURGE JOHANN CARL, organista, skrzypek, organizator koncertów
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN CARL TURGE (1758 – 20 XI 1799 Gdańsk), organista, skrzypek, altowiolista, organizator koncertów, prawdopodobnie syn Franza Carla Turgego, artylerzysty gdańskiego garnizonu. W latach 1780–1795 drugi organista kościoła św. Jana, od 1793 także kantor, od 1796 kierownik muzyczny (Musik-Direktor). Od 1781 organizował cykle koncertów, najczęściej w zamkniętych przestrzeniach gdańskich kamienic i ogrodów, m.in. w domu handlarza winem Jeana L. Bohona przy Heilige-Geist-Gasse (ul. św. Ducha). W programach umieszczał kantaty, na przykład Carla H. Grauna, Josepha Haydna, Die Maurerfreude Wolfganga Amadeusza Mozarta (1787) i utwory instrumentalne. Wykonawcami byli zarówno muzycy miejscy i cechowi, znani wirtuozi z zagranicy; nie brakowało również amatorów, w tym tzw. cudownych dzieci. Występował w nich również jako skrzypek i altowiolista. W sierpniu 1788 zorganizował cykl koncertów, w kościołach: św. Piotra i Pawła, św. Jana, św. Mikołaja oraz Najświętszej Marii Panny występował Georg Joseph Vogler, organista, kompozytor i teoretyk muzyki, współczesnym znany jako Abbé Vogler.
Tworzył także muzykę okolicznościową, którą np. uświetniono 10 IV 1796 uroczystość wprowadzenia Johanna Christopha Heinricha Vogta na urząd drugiego diakona kościoła św. Jana (Auf Gott, und nicht auf meinen Rath, Danzig 1796). Część tej kantaty wykazuje tekstowe powinowactwo z chórem pochodzącym z tragedii Athalia według Racine’a w opracowaniu Carla Friedricha Cramera, z muzyką Johanna Abrahama Petera Schulza (1747-1800), w latach 1787–1795 nadwornego kapelmistrza w Kopenhadze. Nie bez znaczenia był fakt, że Truge w 1788 przygotował i zaprezentował, w ramach organizowanych przez siebie koncertów, właśnie gdańską prapremierę Athalii. W związku z licznymi prośbami dzieło Schulza zostało ponownie także zaprezentowane 18 IV 1796.
Podstaw muzyki uczył m.in. Carla F.G. Leubego, syna nauczyciela w szkole św. Piotra (znanego ze zbierania historycznych dokumentów do dziejów tej szkoły), późniejszego ucznia Friedricha Augusta Klüglinga. Pochowany w kościele św. Jana. W 1800, w „Allgemeine Musikalische Zeitung“ (Jg. 2 (2 X 1799 – 24 IX 1800), nr 17, szp. 299) zamieszczono poświęcone mu wspomnienie pośmiertne.
Bibliografia:
Eitner R., Biographisch-Bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten der christlichen Zeitrechnung bis zur Mitte des neunzehnten Jahrhunderts, Leipzig 1900–1904
Rauschning H., Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig. Von den Anfängen bis zur Auflösung der Kirchenkapellen, Quellen und Darstellungen zur Geschichte Westpreußens, Kommisionsverlag Danziger Verlagsgesellschaft, Danzig 1931
Kociumbas P., Słowo miastem przepojone. Kantata okolicznościowa w osiemnastowiecznym Gdańsku, Wrocław 2009
Kociumbas P., Repertuar kantat pogrzebowych ze zbiorów danej biblioteki przy kościele św. Jana w Gdańsku, w: Kościół św. Jana w Gdańsku. W kręgu kultury sepulkralnej, red. J. Szczepański, Gdańsk 2012
