TELATYCKI MICHAŁ, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
MICHAŁ STANISŁAW TELATYCKI (1 IX 1898 Petersburg – 10 IV 1955 Gdańsk), lekarz, profesor Akademii Lekarskiej i Akademii Medycznej w Gdańsku. Syn urzędnika Stefana i pielęgniarki Łucji, zamordowanej przez hitlerowców podczas wykonywania pracy.
Od 1908 uczęszczał do Gimnazjum Humanistycznego w Petersburgu. W 1917 zdał egzamin dojrzałości i w roku następnym podjął studia w petersburskiej Wojskowej Akademii Lekarskiej. W 1919 przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął naukę na Wydziale Lekarskim tamtejszego uniwersytetu. W wojnie polsko-bolszewickiej w latach 1919–1921 dowodził kompanią sanitarną. W 1925 uzyskał tytuł zawodowego lekarza (doktora wszech nauk lekarskich). Podjął pracę jako ordynator w Szpitalu Wojskowym dla Gruźlików w Rajczy. Od 1928 był starszym ordynatorem w Sanatorium Wojskowym w Zakopanem. W 1930 przebywał na stażu naukowym w Wiedniu i Paryżu. Jako naczelny lekarz i komendant w stopniu majora pracował od 1931 w Sanatorium Wojskowym dla Chorych na Gruźlicę w Rajczy, po jego likwidacji od 1935 w Sanatorium dla Chorych na Gruźlicę w Otwocku.
We wrześniu 1939 komendant Szpitala Wojskowego w Dęblinie, po kampanii wrześniowej ordynator Szpitala Gruźliczego Skarbowców w Warszawie i kierownik referatu do spraw walki z gruźlicą Zarządu Miasta. Podczas powstania warszawskiego kierował centralną stacją sztucznej odmy w szpitalu przy ul. Smulikowskiego (następnie Piusa XI). Od 20 III 1945 naczelnik (z tytułem zastępcy dyrektora departamentu) Wydziału Walki z Gruźlicą w Ministerstwie Zdrowia. W latach 1945–1947 odegrał decydującą rolę w odbudowie sanatoriów przeciwgruźliczych i wdrożeniu masowych rentgenowskich badań przeciwgruźliczych oraz w organizacji wojewódzkich poradni przeciwgruźliczych, osobiście przywoził z Instytutu Pasteura w Paryżu szczepionki BCG (w 1946 rozpoczęto jej produkcję w Polsce). Prowadził szkolenia dla lekarzy z ftyzjatrii (profilaktyki, diagnostyki i leczenia wszystkich postaci gruźlicy). Od 1946 do 1948 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Naczelnego Nadwydziału Walki z Epidemiami.
W listopadzie 1947 przeniesiony na własną prośbę do Akademii Lekarskiej w Gdańsku, do 1955 kierownik Kliniki Gruźlicy. W 1949, na podstawie dysertacji Zasady klasyfikacji chorych na gruźlicę płuc, docent, od 1950 profesor nadzwyczajny. Równocześnie pracował jako konsultant w Ubezpieczalni Społecznej w Gdańsku, pełnił funkcję wojewódzkiego konsultanta w zakresie profilaktyki przeciwgruźliczej, konsultanta wojskowego w zakresie ftyzjatrii w sanatorach w Prabutach, Sopocie, Oliwie i Ryjewie. Zorganizował kolumnę ruchomą w ramach akcji zwalczania gruźlicy, sam odczytał około 500 tysięcy zdjęć małoobrazkowych prześwietlenia klatki piersiowej. W 1948 został doradcą w Międzynarodowym Związku Przeciwgruźliczym działającym w Paryżu.
Pracował nad wyjaśnieniem przyczyny zapadalności na gruźlicę, jej patogenezą, alergią, analizował zjawiska epidemiologiczne gruźlicy jako wypadkową różnych przyczyn. Autor prac z ftyzjatrii, między innymi Rozpoznawanie różnicowe chorób płucnych u dorosłych (Warszawa, 1939), Współczesne metody leczenia gruźlicy płuc. W krytycznym ujęciu (Warszawa, 1949), Gruźlica narządu oddechowego na Wybrzeżu Gdańskim („Wiadomości Lekarskie”, 1950). W 1947 był redaktorem czasopisma „Gruźlica”. Był również autorem projektu nauczania ftyzjatrii w akademiach medycznych i projektu „Ustawy o zwalczaniu gruźlicy”, ze względu na wysokie koszty odrzuconej przez rząd.
Należał do Rady Naukowej Stołecznego Instytutu Przeciwgruźliczego, był członkiem-założycielem i wiceprzewodniczącym Polskiego Towarzystwa Ftyzjatrycznego. Odznaczony między innymi Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1946), otrzymał tytuł Przodującego Pracownika Służby Zdrowia (1952).
Zmarł po ciężkiej chorobie na białaczkę; nie pomogły zabiegi w Szwecji, dokąd został wysłany przez resort zdrowia. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. Żonaty z Anielą z domu Buterlewicz, pozostawił syna.
