SOKOŁOWSKI JANUSZ, rektor Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
JANUSZ SOKOŁOWSKI (29 X 1921 Karniszewice (dzielnica Pabianic) – 18 V 1997 Gdańsk), naukowiec, chemik, rektor Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Syn Leszka (28 II 1899 – 1960), w 1928 współzałożyciela Ochotniczej Straży Pożarnej w Piątkowisku, współwłaściciela i dyrektora fabryki włókienniczej „Dobrzynka” S.A. w Pabianicach, w 1937 odznaczonego Srebrnym Krzyżem Zasługi za pracę społeczną, i Wilmy z domu Hadrian (21 I 1901 Pabianice – 29 I 1985 Gdańsk). Szkołę powszechną ukończył w Piątkowisku koło Pabianic. Podjął naukę w gimnazjum i liceum w Rabce, do chwili wybuchu II wojny światowej kontynuował ją w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Jędrzeja Śniadeckiego w Pabianicach.
Po uzyskaniu matury w 1945, w latach 1945–1951 studiował na Wydziale Chemii Politechniki Gdańskiej (PG), w 1949 inżynier chemik, w 1951 magister nauk chemicznych. W latach 1948–1953 zatrudniony był na PG, w 1948 asystent, w 1951 adiunkt. W okresie 1952–1970 pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP), docent kontraktowy, zastępca profesora (1954), starszy wykładowca (1961). Od 1961 doktor (przewód na PG), od 1964 doktor habilitowany (przewód: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), od 1965 docent, od 1968 profesor tytularny, od 1977 profesor zwyczajny. W WSP od 1953 kierował Zakładem i Katedrą Chemii Organicznej, od 1 IX 1954 do 30 VIII 1955 prodziekan, od 1 IX 1956 do 30 VIII 1958 dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii, od 1 IX 1965 do 31 VIII 1968 prorektor, od 1 IX 1968 do 30 VI 1970 rektor.
15 VII 1969 powołany przez Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego na organizatora UG, jego rektor 1 V 1970 – 31 VIII 1981 (przez 4 kadencje) i jednocześnie od 1970 do emerytury kierownik Katedry Chemii Organicznej UG. 24 IX 1981 otrzymał tytuł Rektora Honorowego UG, a 23 X 1986 doktor honoris causa. W 1988 reprezentował UG podczas uroczystości 900-lecia Uniwersytetu Bolońskiego i podpisania „Wielkiej Karty Bolońskiej”.
Specjalista w dziedzinie chemii organicznej, głównie azotowych pochodnych cukrów. W 1973 odbył staż (półroczny) w laboratorium cukrowym Ministerstwa Rolnictwa USA. We współautorstwie z Gotfrydem Kupryszewskim autor między innymi skryptów i podręczników Demonstracje z chemii organicznej (Łódź 1958), Zarys teorii chemii organicznej (trzy tomy, Gdańsk 1965-1966), Materiały do ćwiczeń laboratoryjnych z chemicznej analizy organicznej (Warszawa 1971), Teoretyczne podstawy chemii organicznej (Warszawa 1972).
Członek PZPR od 1948, m.in. delegat na VI Zjazd tej partii (1971), członek KW PZPR w latach 1973-1976. 17 I 1980 powołany został uchwałą Rady Państwa jako przewodniczący wojewodzkiej komisji wyborczej w wyborach do Sejmu RP i rad narodowych. W latach 1989–1991 powołany został przez Sejm RP na członka Trybunału Stanu. Od 1991 członek Komisji Organizacji i Rozwoju UG. Członek Komisji Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (1982–1985), członek Komitetu Nauk Chemicznych Polskiej Akademii Nauk (1987–1989). Od 1992 na emeryturze.
Odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi (1960), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969), Krzyżem Oficerskim OOP (1976), Krzyżem Komandorskim OOP (1988), Medalem Brązowym (1972) i Srebrnym (1974) „Za Zasługi dla Obronności Kraju”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1973), Medalami 30-lecia (1974) i 40-lecia (1985) PRL, Odznaką Tysiąclecia (1966), wyróżniony tytułem Zasłużony Nauczyciel PRL (1978). Był laureatem nagrody naukowej wojewody gdańskiego (1978).
Od 1948 był mężem prof. Teresy Sokołowskiej, ojciec Joanny (ur. 1950), fizyka, zamężnej za Krzysztofa Szczuckiego i Danuty (ur. 1953), informatyka, zamężnej za Mariusza Tomczaka.
Pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Alei Zasłużonych. Jego imię od 30 X 1992 nosiła sala posiedzeń Senatu UG w pierwszym budynku Rektoratu przy ul. Bażyńskiego 1A, od 28 III 2018 w Bibliotece Głównej. Od 2015 nadawany jest przez UG Medal im. Janusza Sokołowskiego De Chimia Gedanensi Bene Meritus. 19 III 2021 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Jazz Duo 128NG nr 1064.
Bibliografia:
Mokrzecki Lech, Sokołowski Janusz, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 287–288.
Smiatacz Zygrfyd, Sokołowski Janusz, w: Polski Słownik Biograficzny, t, 40, 2001, s. 145–146.
