SOBIESZEK LECH, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
LECH SOBIESZEK (23 X 1945 Wałbrzych – 23 XII 2022 Stoneham, USA), działacz opozycji demokratycznej, ► honorowy obywatel Gdańska. Syn Adama i Wandy z domu Strusińskiej. Do czwartego roku życia mieszkał z rodzicami w Jeleniej Górze, od 1949 w Zwoleniu, rodzinnej miejscowości rodziców. W Zwoleniu ukończył szkołę podstawową. W 1962 ukończył w Ziębicach koło Wrocławia Zasadniczą Szkołę Zawodową Mechanizacji Rolnictwa, z prawem do wykonywania zawodu ślusarza-operatora sprzętu zmechanizowanego. Do 1967 pracował we Wrocławskiej Fabryce Urządzeń Mechanicznych, m.in. przy wiertarce, prasie, szlifierce wielowrzecionowej. W latach 1967–1970 (z przerwą na odbycie zasadniczej służby wojskowej) zatrudniony był przy turbosprężarce w Zakładach Azotowych w Puławach. W czasie odbywania służby wojskowej pracował m.in. w Gdańsku przy budowie ► wiaduktu Błędnik.
W Gdańsku od sierpnia 1970, podjął pracę operatora sprężarek w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowym „Siarkopol”. W ► Grudniu ’70 uczestniczył w protestach na ulicach Gdańska. Zaangażował się następnie w oddolne tworzenie i niezależną działalność nowych Rad Robotniczych. Wybrany został przez załogę „Siarkopolu” początkowo sekretarzem Rady, następnie przewodniczącym. Po rozpoczęciu strajku w ► Sierpniu ’80 w ► Stoczni Gdańskiej, po dwóch dniach, w nocy z 16 na 17 sierpnia, jako delegat „Siarkopolu” przybył do stoczniowej sali BHP. Podczas układania tam listy ► 21 postulatów zdecydowanie opowiadał się m.in. za zniesieniem cenzury, otrzymał od ► Lecha Wałęsy propozycję wejście do Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. 23 sierpnia brał udział w rozmowach w Stoczni Gdańskiej z delegacją rządową pod przewodnictwem wicepremiera Mieczysława Jagielskiego. Na tłumaczenie reprezentantów strony rządowej z zablokowanych połączeń telefonicznych Trójmiasta (m.in. przez „zerwane sieci na skutek burzy”), odparł, by w takim razie przybyli wracali do stolicy. Taka publiczna odpowiedź skierowana do przedstawicieli władz komunistycznych była wówczas czymś niebywałym. 31 VIII 1980 był sygnatariuszem tzw. ► porozumienia gdańskiego.
Od września 1980 organizował struktury ► NSZZ „Solidarność” w „Siarkopolu”; został wybrany przewodniczącym Komitetu Założycielskiego, następnie Komisji Zakładowej. Zrezygnował jednak z pełnienia tej funkcji, ponieważ był równolegle zaangażowany w działalność Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (MKZ) NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. W MKZ był odpowiedzialny za przeciwdziałanie ingerencjom Urzędu ds. Cenzury, także za kontakty z zakładami pracy i za aktywność Biura Interwencji. Brał udział w większości spotkań przywódców gdańskiego MKZ z przedstawicielami władz miejskich, wojewódzkich i krajowych. W przededniu zjazdu regionalnego gdańskiej „Solidarności” krótko pełnił także obowiązki Szefa Biura MKZ. Dodatkowo od kwietnia 1981 był też sekretarzem Komisji Rewizyjnej Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność”.
W lipca 1981 był delegatem na I Walne Zebranie Delegatów NSZZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego, tam też wybrany został delegatem na ► I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, który odbył się we wrześniu i w październiku 1981 w gdańskiej ► hali „Olivia”. Jesienią 1981, wspólnie z Konradem Marusczykiem, był pomysłodawcą i realizatorem organizowania w całym kraju grup plakatowo-malarskich „Solidarność” (wzorem tej, która działała w Gdańsku i przewodził jej Zygmunt Błażek), których aktywność w myśl hasła „Zejdziemy z murów, gdy wejdziemy na antenę” miałaby wypełnić lukę informacyjną spowodowaną brakiem dostępu NSZZ do oficjalnych mediów. Na zjeździe krajowym bezskutecznie wnioskował o wykreślenie z aneksu do statutu NSZZ „Solidarność” zapisu o kierowniczej roli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR).
Po wprowadzeniu ► stanu wojennego (13 XII 1981) uniknął internowania, mimo że widniał na przygotowywanych w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku listach osób przewidzianych do zatrzymania. Ukrywał się, na skutek nieobecności w pracy został zwolniony z „Siarkopolu”. Od 1982 współpracował z podziemnym Radiem Solidarność; wykonywał nadajniki UKF do emitowania audycji. W tym czasie znalazł zatrudnienie jako pracownik fizyczny w Okręgowym Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji w Gdańsku. 17 X 1985 został zatrzymany, aresztowany i osadzony w areszcie w ► budynku Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych (WUSW) w Gdańsku. 11 IV 1986 wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdańsku skazany został na pół roku pozbawienia wolności; pięć dni później wyszedł na wolność. Po rewizji prokuratora, 19 XI 1986 Sąd Wojewódzki w Gdańsku na mocy ustawy o amnestii umorzył postępowanie przeciwko niemu.
Po wyjściu na wolność starał się o wyjazd z kraju. Próbował w kilku ambasadach, dopiero w placówce USA otrzymał zgodę na emigrację. 23 VI 1987 wyjechał do Niemiec, po miesiącu – przez Nowy Jork – dotarł do San Antonio. Za podróż zapłacili przedstawiciele kościoła luterańskiego w San Antonio, tam też przez kilka tygodni zajmował się pracami konserwatorskimi i opieką nad terenami zielonymi. Otrzymał później pracę w drukarni, gdzie wyrabiał m.in. plastikowe foldery. Po wyjeździe do Bostonu zatrudniony był m.in. przy pracach malarskich, remontach, pracował w warsztatach szlifierskich. Po przejściu na emeryturę wynajmował małe mieszkanie z opieki społecznej niedaleko Bostonu.
Jako sygnatariusz porozumień gdańskich uhonorowany został w 2000 tytułem honorowego obywatela Miasta Gdańska, w 2006 odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Żonaty był z Haliną z domu Grabczak (ur. 24 VI 1947), która z trójką dzieci przyjechała do niego do USA w 1988. Pochowany na ► cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.
Bibliografia:
Relacja Lecha Sobieszka (2013).
Akta Prokuratury Rejonowej w Gdańsku.
Kazański Arkadiusz, Sobieszek Lech, ►https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/18725,Sobieszek-Lech.html.
„Solidarność. Pismo MKZ NSZZ Solidarność z siedzibą w Gdańsku” (dodatek specjalny), 13 VII 1981.
