SOBIESZEK LECH, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
LECH SOBIESZEK (23 X 1945 Wałbrzych – 23 XII 2022 Stoneham, USA), działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska. Syn Adama i Wandy z domu Strusińskiej. Do czwartego roku życia mieszkał z rodzicami w Jeleniej Górze, od 1949 w Zwoleniu, rodzinnej miejscowości rodziców. W Zwoleniu ukończył szkołę podstawową. W 1962 ukończył w Ziębicach koło Wrocławia Zasadniczą Szkołę Zawodową Mechanizacji Rolnictwa, z prawem do wykonywania zawodu ślusarza-operatora sprzętu zmechanizowanego. Do 1967 pracował we Wrocławskiej Fabryce Urządzeń Mechanicznych, m.in. przy wiertarce, prasie, szlifierce wielowrzecionowej. W latach 1967–1970 (z przerwą na odbycie zasadniczej służby wojskowej) zatrudniony był przy turbosprężarce w Zakładach Azotowych w Puławach. W czasie odbywania służby wojskowej pracował m.in. w Gdańsku przy budowie wiaduktu Błędnik.
W Gdańsku od sierpnia 1970, podjął pracę operatora sprężarek w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowym „Siarkopol”. W Grudniu ’70 uczestniczył w protestach na ulicach Gdańska. Zaangażował się następnie w oddolne tworzenie i niezależną działalność nowych Rad Robotniczych. Wybrany został przez załogę „Siarkopolu” początkowo sekretarzem Rady, następnie przewodniczącym. Po rozpoczęciu strajku w Sierpniu ’80 w Stoczni Gdańskiej, po dwóch dniach, w nocy z 16 na 17 sierpnia, jako delegat „Siarkopolu” przybył do stoczniowej sali BHP. Podczas układania tam listy 21 postulatów zdecydowanie opowiadał się m.in. za zniesieniem cenzury, otrzymał od Lecha Wałęsy propozycję wejście do Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. 23 sierpnia brał udział w rozmowach w Stoczni Gdańskiej z delegacją rządową pod przewodnictwem wicepremiera Mieczysława Jagielskiego. Na tłumaczenie reprezentantów strony rządowej z zablokowanych połączeń telefonicznych Trójmiasta (m.in. przez „zerwane sieci na skutek burzy”), odparł, by w takim razie przybyli wracali do stolicy. Taka publiczna odpowiedź skierowana do przedstawicieli władz komunistycznych była wówczas czymś niebywałym. 31 VIII 1980 był sygnatariuszem tzw. porozumienia gdańskiego.
Od września 1980 organizował struktury NSZZ „Solidarność” w „Siarkopolu”; został wybrany przewodniczącym Komitetu Założycielskiego, następnie Komisji Zakładowej. Zrezygnował jednak z pełnienia tej funkcji, ponieważ był równolegle zaangażowany w działalność Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (MKZ) NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. W MKZ był odpowiedzialny za przeciwdziałanie ingerencjom Urzędu ds. Cenzury, także za kontakty z zakładami pracy i za aktywność Biura Interwencji. Brał udział w większości spotkań przywódców gdańskiego MKZ z przedstawicielami władz miejskich, wojewódzkich i krajowych. W przededniu zjazdu regionalnego gdańskiej „Solidarności” krótko pełnił także obowiązki Szefa Biura MKZ. Dodatkowo od kwietnia 1981 był też sekretarzem Komisji Rewizyjnej Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność”.
W lipca 1981 był delegatem na I Walne Zebranie Delegatów NSZZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego, tam też wybrany został delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, który odbył się we wrześniu i w październiku 1981 w gdańskiej hali „Olivia”. Jesienią 1981, wspólnie z Konradem Marusczykiem, był pomysłodawcą i realizatorem organizowania w całym kraju grup plakatowo-malarskich „Solidarność” (wzorem tej, która działała w Gdańsku i przewodził jej Zygmunt Błażek), których aktywność w myśl hasła „Zejdziemy z murów, gdy wejdziemy na antenę” miałaby wypełnić lukę informacyjną spowodowaną brakiem dostępu NSZZ do oficjalnych mediów. Na zjeździe krajowym bezskutecznie wnioskował o wykreślenie z aneksu do statutu NSZZ „Solidarność” zapisu o kierowniczej roli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR).
Po wprowadzeniu stanu wojennego (13 XII 1981) uniknął internowania, mimo że widniał na przygotowywanych w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku listach osób przewidzianych do zatrzymania. Ukrywał się, na skutek nieobecności w pracy został zwolniony z „Siarkopolu”. Od 1982 współpracował z podziemnym Radiem Solidarność; wykonywał nadajniki UKF do emitowania audycji. W tym czasie znalazł zatrudnienie jako pracownik fizyczny w Okręgowym Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji w Gdańsku. 17 X 1985 został zatrzymany, aresztowany i osadzony w areszcie w budynku Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych (WUSW) w Gdańsku. 11 IV 1986 wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdańsku skazany został na pół roku pozbawienia wolności; pięć dni później wyszedł na wolność. Po rewizji prokuratora, 19 XI 1986 Sąd Wojewódzki w Gdańsku na mocy ustawy o amnestii umorzył postępowanie przeciwko niemu.
Po wyjściu na wolność starał się o wyjazd z kraju. Próbował w kilku ambasadach, dopiero w placówce USA otrzymał zgodę na emigrację. 23 VI 1987 wyjechał do Niemiec, po miesiącu – przez Nowy Jork – dotarł do San Antonio. Za podróż zapłacili przedstawiciele kościoła luterańskiego w San Antonio, tam też przez kilka tygodni zajmował się pracami konserwatorskimi i opieką nad terenami zielonymi. Otrzymał później pracę w drukarni, gdzie wyrabiał m.in. plastikowe foldery. Po wyjeździe do Bostonu zatrudniony był m.in. przy pracach malarskich, remontach, pracował w warsztatach szlifierskich. Po przejściu na emeryturę wynajmował małe mieszkanie z opieki społecznej niedaleko Bostonu.
Jako sygnatariusz porozumień gdańskich uhonorowany został w 2000 tytułem honorowego obywatela Miasta Gdańska, w 2006 odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Żonaty był z Haliną z domu Grabczak (ur. 24 VI 1947), która z trójką dzieci przyjechała do niego do USA w 1988.
Bibliografia:
Relacja Lecha Sobieszka (2013).
Akta Prokuratury Rejonowej w Gdańsku.
Kazański Arkadiusz, Sobieszek Lech, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/18725,Sobieszek-Lech.html.
„Solidarność. Pismo MKZ NSZZ Solidarność z siedzibą w Gdańsku” (dodatek specjalny), 13 VII 1981.
