SCHRÖDER FRIEDRICH, pastor kościoła św. Ducha
| < Poprzednie | Następne > |
FRIEDRICH SCHRÖDER (ur. Gartz/Oder (nad Odrą Zachodnią (Brandenburgia), naprzeciw Czarnowa) – 8 I 1660 Gdańsk), pastor kościoła św. Ducha w Gdańsku. Syn pochodzącego z Malborka Johanna, w maju 1607 zapisanego do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, do 1648 pastora w Rauden (Rudno, obecnie część Pelplina) i poślubionej w 1620 Elisabeth (ur. 1593), córki Hansa Böttchera (zm. 1596) i jego drugiej od 1592 żony Elisabeth von Rüdiger (1 XI 1576 Gdańsk – 27 II 1625 Gdańsk). Brat Hansa, w 1653 fundatora żyrandola do gdańskiego kościoła św. Trójcy.
W lipcu 1640 zapisany do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, następnie student w Królewcu, w celu lepszego poznania języka polskiego współpracujący z polską parafią ewangelicką na przedmieściu Steindamm (Kamienna Grobla), następnie w tym samym celu na trzyletnim stypendium Rady Miejskiej Gdańska w Wilnie. Po studiach kaznodzieja w jednej z mazurskich parafii polskojęzycznych. Na początku 1648 powołany na miejsce swego ojca jako pastor w Rudnie, 11 lutego wyświęcony. Od 30 XI 1653 do śmierci pastor kościoła św. Ducha w Gdańsku.
W nauczaniu języka polskiego długie lata bazował na trójjęzycznym tzw. Donacie: łacińsko-niemieckim podręczniku gramatyki Johannesa Rheniusa (1574–1639), do którego polskie uzupełnienie napisał (wyd. Elbląg 1642) Krzysztof Liebruder (Christophorus Liebbruderus; 1592–1659), w latach 1620–1659 pastor wspomnianej polskiej parafii w Steindamm.
Od 6 VI 1649 żonaty z poślubioną w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) Elisabeth, córką Daniela Klaßena (pochowany 1657 w kościele św. Katarzyny) i jego od 1620 nieznanego imienia małżonki. Ojciec pięciorga, ochrzczonych tamże dzieci: 1/ Adelgundy (pochowana 4 XII 1671 wraz z ojcem), od 1667 drugiej żony wdowca Eberharda Hutfelda (pochowany 30 IV 1692 w kościele św. Barbary w wieku 57 lat), w latach 1659–1670 pastora w Wocławach, w 1670–1688 kaznodziei w kościele św. Gertrudy w Gdańsku, od 1689 w kościele św. Barbary; 2/ Cathariny Gertrudy (pochowana 6 V 1718 wraz z ojcem), od 21 I 1674 drugiej żony poślubionego w kościele NMP wdowca Johanna Kriega (21 IX 1640 Pyrzyce – 24 IV 1707 Gdańsk), od 1678 rektora szkoły mariackiej; 3/ Adriana Friedricha, w kwietniu 1673 zapisanego do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego wraz z bratem 4/ Gottfriedem, który następnie studiował w Lipsku (od 1678); 5/ Johanna Daniela (chrzest 7 VIII 1659 – pochowany 18 XII 1732 w kościele NMP w grobie nr 114), od 11 III 1694 dysponującego potwierdzonym obywatelstwem Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), od 12 IV 1694 męża poślubionej tamże Constantii (pochowana 23 II 1736 w wieku 65 lat wraz z mężem), córki Christiana Haderschlieffa (pochowany 15 III 1701 w wieku 63 lat w grobie nr 48 tamże).
Pochowany 13 VI 1660 w kościele św. Trójcy w grobie nr 54.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 439.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 77, 138, 227.
Faber Walther, Die polnische Sprache im Danziger Schul- und Kirchenwesen, „Zeitschrift der Westpreußischen Geschichtsvereins” 1930, H. 70, s. 119–120.
Prätorius Ephraim, Danziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, 1760, s. 17.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 65, 239.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 219, 241, 407; 2, 111; 3, 84, 169; 4, 222.
