POMNIK „TYM, CO ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA”
| < Poprzednie | Następne > |
POMNIK „TYM, CO ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA”, ul. Podwale Staromiejskie (Skwer im. ► Macieja Kosycarza) . Konkurs adresowany do członków gdańskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków na pomnik „Ofiar zbrodni krzyżackich” Wydział Kultury Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku rozpisały 15 III 1967. Komisja konkursowa pod przewodnictwem ► Adama Smolany 18 VII 1967 za zwycięską uznała propozycja ► Wawrzyńca Sampa i Wiesława Pietronia (ze współpracą przy zagospodarowaniu otoczenia Mieczysława Narkiewicza). Wszystkie projekty eksponowane był na wystawie pokonkursowej w Dworze Artusa. Od grudnia 1967 realizacja nosiła nazwę „Pomnik rzezi gdańskiej 1308 roku” (► rzeź Gdańska w 1308). Wykuty z granitu przez Zakłady Kamieniarskie w Borowie na Śląsku, zmontowany przez Gdańskie Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych, odsłonięty 29 XI 1969 przez ► Leona Lendziona jako pomnik „Tym, co za polskość Gdańska”. Wysokości (bez cokołu) 6,80 m, szerokość 5,20 m, przedstawia ostrze topora wbitego w ziemię. Betonowe bloki ozdobiono reliefową dekoracją: od strony wschodniej (rzeki Motławy) ze scenami z krzyżackiej rzezi, kobiety z dzieckiem symbolizująca matkę-Polkę broniącą dzieci, z zabitymi u stóp oraz napisem: 1308 RZEŹ GDAŃSKA, od strony zachodniej przedstawienie średniowiecznego rycerza i żołnierza z okresu II wojny światowej trzymających miecze spod Grunwaldu, Orzeł Biały, herb Gdańska i Gryf Kaszubski, czołg, kotwica, koło sterowe, historyczne postacie oraz napis 1410-1945 TYM CO ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA. Od strony północnej (Podwala Staromiejskiego) na cokole daty 1454-1466, od strony południowej wykuto (wklęsłe litery) nazwiska W. PIETROŃ W. SAMP.
8 V 2008 uzupełniony na północnej części cokołu tablicą granitową, dedykowaną PAMIĘCI POLAKÓW GDAŃSKICH, KTÓRZY ZGINĘLI ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA W NIEMIECKICH WIĘZIENIACH, OBOZACH KONCENTRACYJNYCH I INNYCH MIEJSCACH KAŹNI W LATACH 1939–1945. PREZYDENT I RADA MIASTA GDAŃSKA KOŁO POLONII GDAŃSKIEJ TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ GDAŃSKA oraz poniżej, na bocznej podstawie cytatem z Jana Kochanowskiego (Pieśń XII): A JEŚLI KOMUŚ DROGA OTWARTA DO NIEBA – TYM, CO SŁUŻĄ OJCZYŹNIE.
