KOŁODZIEJ ANDRZEJ, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ANDRZEJ KOŁODZIEJ (ur. 18 XI 1959 Zagórz koło Sanoka), działacz Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn urzędnika kolejowego Tadeusza i Emilii z domu Kruczek, mieszkańców podsanockiego Wielopola. W 1977 ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową dla Pracujących Sanockiej Fabryki Autobusów w Sanoku. W latach 1974–1977 był pracownikiem Sanockiej Fabryki Autobusów, następnie, do zwolnienia w styczniu 1980, pracował na Wydziale W-3 Stoczni Gdańskiej i uczył się w Technikum Budowy Okrętów (usunięty, nauki nie ukończył). Uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, członek Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (WZZ). Drukarz i kolporter „Robotnika Wybrzeża” (pisma WZZ). W 1979 Służba Bezpieczeństwa (SB) trzykrotnie – 11 sierpnia, 27 października i 16 grudnia – dokonywała przeszukania jego mieszkania, w ostatnim wypadku został zatrzymany na 48 godzin by nie wziął udziału w planowanych przez opozycję uroczystościach przed brama nr 2 Stoczni Gdańskiej okazji rocznicy Grudnia 1970.
Po zwolnieniu ze Stoczni Gdańskiej za namową Bogdana Borusewicza 14 VIII 1980 podjął pracę w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, dzień później zorganizował w niej strajk, następnie został wybrany wiceprzewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Sygnatariusz porozumień sierpniowych. Od września 1980 członek „Solidarności”, wiceprzewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. W lipcu 1981, oskarżając Lecha Wałęsę o kontakty z SB, odszedł z kierownictwa związku, 19 tego miesiąca zatrzymany za próbę rozprowadzenia ponad 300 egzemplarzy broszury Katyń.
Aresztowany 19 X 1981 przez czechosłowackie służby przy nielegalnej próbie przekroczenia granicy RFN, skazany na rok i dziewięć miesięcy więzienia, osadzony w Pradze i Litomierzycach. W lipcu 1983 przekazany stronie polskiej, 20 tego miesiąca zwolniony. Związał się ze środowiskiem Andrzej Gwiazdy, z którym wydawał pismo „Poza Układem”. W 1984 był współzałożycielem „Solidarności Walczącej” (Oddział Trójmiasto) oraz członkiem jej Komitetu Wykonawczego SW (zob. też „Solidarność Walcząca”, pismo).
Pełnił funkcję przewodniczącego „Solidarności Walczącej” po aresztowaniu w 1987 Kornela Morawieckiego. Aresztowany 22 I 1988, oskarżony o działalność terrorystyczną (m.in. za wybuch w lutym przed Komitetem Miejskim PZPR w Gdyni), osadzony w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów, po mediacji episkopatu Polski 30 kwietnia wraz z Kornelem Morawieckim otrzymał zgodę na wyjazd do Włoch z zakazem powrotu do kraju. Jako oficjalny powód podano jego chorobę na raka i konieczność leczenia. Z Rzymu przedostał się do Paryża, gdzie u Jerzego Giedroycia opublikował Współrządzić czy konspirować, występując przeciwko porozumieniu opozycji z władzą (późniejszemu Okrągłemu Stołowi). Wrócił do Polski w 1990.
W latach 1994–1998 był przewodniczącym Rady Osiedla w Wielopolu. Następnie zamieszkał w Gdyni. W 2005 w Sopocie tworzył honorowy komitet poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach na prezydenta RP. W 2010 kandydował na radnego Gdyni z Komitetu Wyborczego „Samorządność” prezydenta tego miasta Wojciecha Szczurka. Od 2010 prezes Fundacji Pomorska Inicjatywa Historyczna. Jej nakładem wydał m.in. monografię Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża (Gdynia 2012), z Danutą Sadowska i Romanem Zwiercianem pięć tomów Ludzie Sierpnia 80 w Gdyni (Gdynia 2012–2016), z Romanem Zwiercianem Solidarność Walcząca oddział Trójmiasto (Gdynia 2012).
W 2016 z ramienia Platformy Obywatelskiej był kandydatem Senatu RP do Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Od 2016 członek partii Wolni i Solidarni Kornela Morawieckiego. Od 2017 członek Kolegium Programowego Europejskiego Centrum Solidarności. Od 2019 przewodniczący Rady Instytutu Dziedzictwa Solidarności.
Od 2000 honorowy obywatel Gdańska, od 2005 także honorowy obywatel Zagórza, od 2014 honorowy obywatel Gdyni. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998), Krzyżem Komandorskim OOP (2006), Krzyżem Solidarności Walczącej (2010), gdyńskim Medalem im. Eugeniusza Kwiatkowskiego (2012), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016). Uhonorowany tytułem Zasłużony Działacz Kultury (2001).
W 2019 Telewizja Polska wyemitowała poświęcony mu film dokumentalny (Andrzej Kołodziej. Bardzo polska opowieść) w reżyserii Marii Dłużewskiej.
