KOŁODZIEJ ANDRZEJ, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ANDRZEJ KOŁODZIEJ (ur. 18 XI 1959 Zagórz koło Sanoka), działacz ► Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, ► honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn urzędnika kolejowego Tadeusza i Emilii z domu Kruczek, mieszkańców podsanockiego Wielopola. W 1977 ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową dla Pracujących Sanockiej Fabryki Autobusów w Sanoku. W latach 1974–1977 był pracownikiem Sanockiej Fabryki Autobusów, następnie, do zwolnienia w styczniu 1980, pracował na Wydziale W-3 ► Stoczni Gdańskiej i uczył się w Technikum Budowy Okrętów (usunięty, nauki nie ukończył). Uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, członek ► Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (WZZ). Drukarz i kolporter ► „Robotnika Wybrzeża” (pisma WZZ). W 1979 ► Służba Bezpieczeństwa (SB) trzykrotnie – 11 sierpnia, 27 października i 16 grudnia – dokonywała przeszukania jego mieszkania, w ostatnim wypadku został zatrzymany na 48 godzin, by nie wziął udziału w planowanych przez opozycję uroczystościach przed bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej z okazji rocznicy ► Grudnia 1970.
Po zwolnieniu ze Stoczni Gdańskiej za namową ► Bogdana Borusewicza 14 VIII 1980 podjął pracę w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, dzień później zorganizował w niej strajk, następnie został wybrany wiceprzewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Sygnatariusz ► porozumień sierpniowych. Od września 1980 członek „Solidarności”, wiceprzewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. W lipcu 1981, oskarżając ► Lecha Wałęsę o kontakty z SB, odszedł z kierownictwa związku, 19 tego miesiąca zatrzymany za próbę rozprowadzenia ponad 300 egzemplarzy broszury Katyń.
Aresztowany 19 X 1981 przez czechosłowackie służby przy nielegalnej próbie przekroczenia granicy RFN, skazany na rok i dziewięć miesięcy więzienia, osadzony w Pradze i Litomierzycach. W lipcu 1983 przekazany stronie polskiej, 20 tego miesiąca zwolniony. Związał się ze środowiskiem ► Andrzej Gwiazdy, z którym wydawał pismo ► „Poza Układem”. W 1984 był współzałożycielem „Solidarności Walczącej” (Oddział Trójmiasto) oraz członkiem jej Komitetu Wykonawczego (zob. też ► „Solidarność Walcząca”, pismo).
Pełnił funkcję przewodniczącego „Solidarności Walczącej” po aresztowaniu w 1987 Kornela Morawieckiego. Aresztowany 22 I 1988, oskarżony o działalność terrorystyczną (m.in. za wybuch w lutym przed Komitetem Miejskim PZPR w Gdyni), osadzony w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów, po mediacji episkopatu Polski 30 kwietnia wraz z Kornelem Morawieckim otrzymał zgodę na wyjazd do Włoch z zakazem powrotu do kraju. Jako oficjalny powód podano jego chorobę na raka i konieczność leczenia. Z Rzymu przedostał się do Paryża, gdzie u Jerzego Giedroycia opublikował Współrządzić czy konspirować, występując przeciwko porozumieniu opozycji z władzą (późniejszemu Okrągłemu Stołowi). Wrócił do Polski w 1990.
W latach 1994–1998 był przewodniczącym Rady Osiedla w Wielopolu. Następnie zamieszkał w Gdyni. W 2005 w Sopocie tworzył honorowy komitet poparcia ► Lecha Kaczyńskiego w wyborach na prezydenta RP. W 2010 kandydował na radnego Gdyni z Komitetu Wyborczego „Samorządność” prezydenta tego miasta Wojciecha Szczurka. Od 2010 prezes Fundacji „Pomorska Inicjatywa Historyczna”. Jej nakładem wydał m.in. monografię Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża (Gdynia 2012), z Danutą Sadowską i Romanem Zwiercianem pięć tomów Ludzie Sierpnia 80 w Gdyni (Gdynia 2012–2016), z Romanem Zwiercianem Solidarność Walcząca oddział Trójmiasto (Gdynia 2012).
W 2016 z ramienia Platformy Obywatelskiej był kandydatem Senatu RP do Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Od 2016 członek partii Wolni i Solidarni Kornela Morawieckiego. Od 2017 członek Kolegium Programowego ► Europejskiego Centrum Solidarności. Od 2019 przewodniczący Rady ► Instytutu Dziedzictwa Solidarności.
Od 2000 honorowy obywatel Gdańska, od 2005 także honorowy obywatel Zagórza, od 2014 honorowy obywatel Gdyni. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1998) i Krzyżem Komandorskim (2006) Orderu Odrodzenia Poslki, Krzyżem Solidarności Walczącej (2010), gdyńskim Medalem im. Eugeniusza Kwiatkowskiego (2012), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016). Uhonorowany tytułem Zasłużony Działacz Kultury (2001).
W 2019 Telewizja Polska wyemitowała poświęcony mu film dokumentalny (Andrzej Kołodziej. Bardzo polska opowieść) w reżyserii Marii Dłużewskiej.
