KICKEBUSCH JOHANN DANIEL, kaznodzieja kościoła św. Jakuba
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN DANIEL KICKEBUSCH (Kicebusch, Kiekebusch) (30 XII 1696 Gdańsk – 6 I 1758 Rochlitz, Saksonia), kaznodzieja kościoła św. Jakuba. Starszy brat kaznodziei kościoła Bożego Ciała Gottfrieda Salomona (w jego biogramie więcej o rodzinie).
W kwietniu 1710 zapisany do trzeciej klasy Gimnazjum Akademickiego. Od 1719 student teologii w Wittenberdze, od 1721 w Rostocku, studia ukończył bakalaureatem. W 1726 współautor wraz z bratem Gabrielem Salomonem ćwiczeń matematycznych (Exercitatio mathematica, de fallaciis opticis demonstrationis mathematicæ impedimentis). Od 6 XII 1726 kandydat teologiczny Ministerium Duchownego. Od 1731 pastor w Müggenhahl (Rokitnica). Od 1735 kaznodzieja w gdańskim kościele św. Jakuba. W tymże roku, na zlecenie Ministerium Duchownego, wraz z pastorem kościoła św. Katarzyny Gottliebem Richterem, dokonał recenzji wydanych przez pastora z Lublewa Jacoba Müllera, bez zezwolenia Ministerium Duchownego, Objaśnień do świętego katechizmu błogosławionego Dr. M. Lutra jako alternatywy dla Katechizmu Gdańskiego z 1708. Po serii spotkań z autorem, podczas których przedstawiali mu zawarte w ich raporcie uwagi i zalecenia, a które nie doprowadziły do porozumienia, podsumował: „ …Ma się wrażenie, iż objaśnienia Lutra Müller zastąpił po prostu swoimi… nie należy pisać nowych katechizmów, lecz trzymać się Lutra i Katechizmu Gdańskiego”. Ministerium uznało je za celne i odpowiedziało autorowi, że uznaje jego pracę za chybioną.
W 1736 opublikował w Gdańsku (nie ujawniając swojego imienia) rozprawę De sympsychia fidelium in Ecclesia Apostolica (O współczuciu wiernych Kościoła apostolskiego), w której zaatakował poglądy ówczesnego lektora języka polskiego w Gimnazjum Akademickim, pietysty Paula Świetlickiego (tam szczegóły). Mimo nakazanego przez Radę Miejską 13 sierpnia pojednania, opublikował polemikę Responsa in originali. W efekcie Rada Miejska 10 października pozbawiła go urzędu w Gdańsku. Nie przyjął proponowanej posady w Helu, za co skazany został na banicję i przeniósł się do Lipska. Już z wygnania odpowiedział Radzie Miejskiej Gdańska w publikacji Historische und Apologetische Anmerkungen, über zwo, von E. Hochedlen u. Hochweisen Rath der Stadt Danzig, herausgegebene Declarationsschriften. Nebst einigen zur Erläuterung der Swietlickischen Streitigkeiten gehörigen Beylagen (Notatki historyczne i apologetyczne, dotyczące dwóch deklaracji opublikowanych przez wielce szlachetną i oświeconą Radę Miasta Gdańska. Wraz z dodatkami wyjaśniającymi spory wokół Świetlickiego; Stockholm: 1737). Od 1738 zastępował pastora w Eybenstock w Miśni (Saksonia), następnie tamże diakon (1739) i pastor (1740). Od 1752 pierwszy pastor i superintendent w Rochlitz.
W Gdańsku poślubił Helenę, wszystkie dzieci ochrzcił w kościele NMP.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 290.
Kościelak Sławomir, Kaznodzieje ewangeliccy w kościele św. Jakuba, w: Szpital i kościół św. Jakuba. 600 lat fundacji gildii szyprów w Gdańsku, Toruń 2009, s. 189–190.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ..., Danzig und Leipzig, s. 19, 64, 88.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 68, 85.
Schnaase Eduard, Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs actenmässig Dargestellt, Danzig 1863, s. s. 234–236.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 272; 3, 20.
