GRISCHOW NATHANAEL, pastor kościoła św. Barbary, diakon kościoła NMP
| < Poprzednie | Następne > |
NATHANAEL GRISCHOW (Grischau) (1670 – 14 XI 1734 Gdańsk), pastor kościoła św. Barbary, diakon kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Syn przybyłego z Anklam (Meklemburgia) Joachima (1 VIII 1627 – pochowany w kościele NMP 3 XII 1705, w grobie nr 205), od 27 II 1663 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska, kupca z Frauengasse (ul. Mariacka) i poślubionej przez niego 31 V 1664 drugiej żony, Florentiny (pochowana 23 IX 1706 przy mężu, w wieku 58 lat), córki Nathanaela Heinricha Königa (ok. 1616 Juszkowo – pochowany 9 VII 1664 w kościele NMP, w grobie nr 174). Brat kupca Emanuela (pochowany 1735), który 12 XII 1702 wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), Gottfrieda (1672–1749), kupca, także posiadającego od 5 VII 1703 potwierdzone prawo obywatelskie. Dwie jego (nieznane z imienia) siostry zmarły w dzieciństwie. Brat stryjeczny m.in. Rudolfa Grischowa, swojego poprzednika na urzędzie pastora kościoła św. Barbary.
W kwietniu 1686 zapisany do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W 1692 kończył naukę dysertacją teologiczną o błogosławionych szatach (Dissertatione theologica stolas beatorum) przygotowaną pod kierunkiem rektora Samuela Schelwiga, zaś 4 IX 1692 brał udział w obronie dysertacji Abrahama Groddecka pod przewodnictwem Johanna Schultza Szuleckiego Favente Divino Numine Dissertationem De Sacrificiis S. Victimis Status. Od 1693 do 1697 studiował teologię. Zweryfikowany (przeegzaminowany) 10 III 1702 przez gdańskie Ministerium Duchowne, 19 tego miesiąca przyjął święcenia i od tego dnia pastor w kościele św. Barbary. Od 29 IX 1712 do śmierci diakon w kościele NMP, jednocześnie od 1720 także do śmierci kaznodzieja w Domu Poprawy na Zamczysku i w Domu Dobroczynności. Był członkiem zespołu pracującego nad publikacją nowego, jednolitego śpiewnika (zob. kancjonał), Danziger Gesangbuch. Prace nad śpiewnikiem rozpoczęto 2 X 1711 i ukończono w 1719.
25 VII 1711 ożenił się w kościele NMP z Philippiną (chrzest 24 VI 1693 tamże), córką Jeremiasa Schindlera (pochowany 20 II 1704 w kościele św. Katarzyny), od 1699 starszego cechu kramarzy. Ojciec Agathy Dorothei (chrzest 19 VII 1715 w kościele NMP) i Johanna Nathanaela (18 VII 1712 – 17 IX 1783), w styczniu 1729 zapisanego do ostatniej klasy (primy) Gimnazjum Akademickiego, biorącego udział m.in. w dyspucie De inimicorum amore racjonali (O racjonalnej miłości wrogów), w latach 1735–1740 studenta teologii w Wittenberdze, po zweryfikowaniu przez Ministerium Duchowne i wyświęceniu 30 V 1742 pastora w Rokitnicy na Żuławach Gdańskich, w 1756–1782 w tamże położonym Ostrowitem, od ślubu w kościele NMP 6 VI 1748 żonatego Renatą Elisabethą (chrzest tamże 8 II 1729), córką Johanna Friedricha Stockdeicha (1694–1735). Ich z kolei syn, Nathanael Friedrich, 24 I 1793 także wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska.
W zakrystii kościoła NMP znajdował się jego portret, a wzorowany na nim miedzioryt M.D. Schöneicha w Bibliotece Miejskiej. 18 IV 1735 w jego domu przy Frauengasse (ul. Mariacka) odbyła się częściowa licytacja jego biblioteki (książki teologiczne, filologiczne, egzegetyczne).
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 184, 386, 405; VIII, s. 254.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 250, 313.
Katalog der Danziger Stadtbibliothek…, bearb. Friedrich Schwarz, Bd. VI, Danzig 1913, s. 188.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, 1760, s. s. 4, 15, 29, 33.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 37, 63, 75, 86, 107.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 217, 427; 3, 121; 4, 164, 272.
