GNOSPISU JOHANN EPHRAIM, diakon kościoła św. Katarzyny
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN EPHRAIM GNOSPISU (1683 Gdańsk – 17 VI 1736 Gdańsk), diakon w kościele św. Katarzyny. Syn kaznodziei i diakona Andreasa Gnospiusa. W sierpniu 1688 zapisany został do początkowej klasy gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W 1702, wraz z bratem Nathanelem Gottliebem (późniejszym rajcą w Toruniu), rozpoczął studia w Wittenberdze, kontynuował naukę w Lipsku, ukończył ją uzyskaniem tytułu magistra filozofii i teologii w Lejdzie w 1709.
W 1713 został kandydatem(tzn. zdał wymagane egzaminy) gdańskiego Ministerium Duchownego. Po śmierci 3 III 1714 Friedricha Christiana Büchera, m.in. diakona kościoła św. Katarzyny , jego kandydaturę na wakujące stanowisko wysunęli prowizorzy tego kościoła i starsi gminy. W wyborach (zgłoszono ośmiu kandydatów) członkowie gminy oddali na niego 113 głosów, lepszy wynik – 117 głosów – otrzymał profesor Gimnazjum Akademickiego Gottlieb Schelwig. Mimo to, jak i braku poparcia rajców, 20 VIII 1714 otrzymał jednak urząd diakona. W 1717, w ostatniej fazie prac, został członkiem zespołu pracującego od 1711 nad publikacją nowego, jednolitego śpiewnika (zob. kancjonał), Danziger Gesangbuch (opublikowanego w 1719).
W czasach uczniowskich, w 1699, był autorem wiersza gratulacyjnego z okazji ślubu Johanna Gotffrieda von Diesseldorfa. W czasach studenckich autor wielu publikowanych drukiem rozpraw, m.in. De teletis, sive Graecorum theologia physica (Wittenberga 1706), często wznawianej (ostatnie wydanie w 2015) De Ortu Mundi Ex Veterum Philosophorum Sententiis.... (O pochodzeniu świata wedle poglądów starożytnych filozofów..., Wittenberga 1707), czy Exercitatio Theologica, Qua Recens Portentum Exegeticum, Antichristum M. Esse Nationem Judaicam Examinatur... (Wittenberga 1707). W 1734 żegnał żałobnym wierszem brata Nathanaela. Był właścicielem pokaźnej biblioteki, sprzedanej na aukcji po jego śmierci.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 254.
Kościelak Sławomir, Rada Miejska – świecki zwierzchnik luterańskiego kościoła w nowożytnym Gdańsku, w: Rządzący i rządzeni. Władza i społeczeństwo Gdańska od średniowiecza po współczesność, Gdańsk 2015, s. 50 i nn.
Praetorius Ephraim Danziger Lehrer Gedächtniß..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 8, 80.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 50.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 2, s. 301.
